“Azərbaycanda 4 yerli bankdan başqa hər hansı bankı səbəbsiz-filansız bağlaya bilərlər”

İşçilərin yemək və mənzil, eyni zamanda, sahibkarların nümayəndəlik xərclərinin hansı hissəsinin gəlirdən çıxılması vergitutma nöqteyi-nəzrindən çox aktual məsələ kimi həmişə müzakirə mövzusu olub.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 9 fevral 2009-cu il tarixli 48 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi haqqında” Əsasnamənin 1-ci maddəsinə görə[1],

Əvvəllər vergi ödəyicisinin riskli kateqoriyaya aid edilməsi heç bir qanununvericilik aktına istinad edilmədən vergi orqanının təşəbbüsü əsasında aparılırdı ki, bu da vergi ödəyicilərinin haqlı narazılıqlarına səbəb olurdu. Sonradan, 28 iyul 2020-ci ildə vergi orqanlarının bu sahədə əldə etdiyi praktiki biliklər əsasında Nazirlər Kabineti “Riskli vergi ödəyicisinin, o cümlədən riskli əməliyyatların meyarları”nın təsdiq olunması haqda qərar qəbul etdi.[1] Ancaq bu sənəd həqiqi riskli vergi ödəyicilərinin aşkar olunması ilə bağlı gözləntiləri doğrultmadı, çünki müəyyənləşdirilən meyarlar baxımından çox sərt, praktiki nöqteyi-nəzərdən isə yarımçıq bir qərar idi. Fikrimcə, qərarın bir mühüm çatışmazlığını qeyd etsəm, onun yarımçıqlığı barədə aydın təsəvvür yaranar: qəribə də olsa, sənəddə riskli vergi ödəyiciləri siyahısına salınmış vergi ödəyicisinin bu “qara siyahıdan” çıxarılması mexanizmi göstərilməmişdi.

Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinin ən zəif yeri onun dayanıqsız (dəyişkən) olmasıdır. Ölkəmizdə qanunvericiliyin (xüsusilə, vergi və gömrük normalarının) dəyişkənliyi təkcə Vergi Məcəlləsi üçün deyil, bütün normativ hüquqi aktlar üçün xarakterikdir. Bu da vergi ödəyicilərinin, sahibkarların gələcəklə bağlı planlarını həyata keçiriməyə mane olur, yerli investisiyaların həcminə və xarici investisyaların cəlbi prosesinə neqativ təsir göstərir. Xüsusilə, vergi güzəşt və azadolmalarının müddət göstərilmədən verilməsi və anidən ləğvi qərarlarına vergi ödəyiciləri dəfələrlə şahid olublar. Vergi Məcəlləsində 1 yanvar 2025-ci ildən qüvvəyə minən dəyişikliklər arasında bu qəbildən olanlar da var.