5,5 ildən sonra ikinci dəfə

Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun 2017-ci ilin yanvarında yaratdığı və Suriya problemini həll etməyi qarşısına məqsəd qoyan “Astana prosesi” indiyə qədər 21 zirvə toplantısı keçirib. Türkiyə, İran və Rusiyanın iştirak etdiyi bu prosesin 11-12 noyabrda Astanada keçirilən son iclasının əvvəlkilərdən fərqi, Dəməşq rejimi nümayəndələrinin və müxalifət təmsilçilərinin də dəvət edilməsi olmuşdur. Uzun müddət yavaş irəliləyən bu prosesin birdən-birə Dəməşq rejimi və müxalifət nümayəndələrini iclasa dəvət etməsində Ankaranın rolu var. Ankara rəsmi Dəməşq ilə münasibətləri təxminən bir ildir normallaşdırmağa çalışsa da, bütün cəhdlər nəticəsiz qalmışdı və ümidlər “Astana prosesi”nə yönəldi.

ABŞ tarixində məğlub olduqdan sonra ikinci dəfə geri qayıtmağa müvəffəq olmuş yeganə şəxs Donald Trumpın qələbə xəbəri qətiləşincə, Türkiyə dövlət başçısının böyük kürəkəni Berat Albayrakın adı yenidən gündəmi ciddi şəkildə məşğul etdi.

“Dostlar alverdə görsün” — deyə Şanxaydan vurub BRİCS-dən çıxandan sonra “kürd problemi”nin həllini gündəmin ən üst sırasına daşımaq hansı zərurətdən irəli gəldi? Bu məsələdə güzəşti ağlından belə keçirməyən Türk milliyyətçilərinin lideri Devlet Bahçelinin terror təşkilatının ömür boyu həbsə məhkum edilmiş başçısını Türkiyə Böyük Millət Məclisində danışmağa və təşkilatı “silahı yerə qoymağa” dəvət etməsi, xeyr, daşları yerindən oynatmadı.

Oktyabrın 1-də İranın etdiyi hücuma cavab olaraq oktyabrın 26-da İsrailin İranın hədəflərinə endirdiyi zərbə çoxdankı iki düşmən arasında qarşılıqlı münasibətlər barədə suallar doğurdu. Hədəflərin yeri və vaxt ilə bağlı İranın əvvəlcədən xəbərdar edilməsi barədə İsrailin bəyanatı – onların gizli hərbi əməliyyatlar tarixində qeyri-adi addım - tərəflərin düşmənçilik münasibətlərinin eskalasiyasını istəmədiklərini və Yaxın Şərqdə gərgin vəziyyətə müəyyən nəzarəti saxlamaqda maraqlı olduqlarını göstərir. ABŞ da məlumatlandırılıb  ki, bu da İsrailin təkcə regionda vəziyyətə yox, həm də İran gündəminə münasibətdə koordinasiyalı yanaşmasını önə çəkir.