Azərbaycan və Qırğızıstanın maraqları harada kəsişir? Bakı danışıqlarının yekunları

2020-ci ildə 44 günlük ikinci  Qarabağ müharibəsinin nəticəsi Azərbaycan iqtisadiyyatına yönələn  birbaşa xarici sərmayələrin coğrafiyasına da təsirsiz ötüşməyib. Son statistik məlumatlara görə, ikinci Qarabağ müharibəsindən sonra Rusiya Federasiyası, Türkiyənin və Çin Xalq Respublikasınsın  Azərbaycan iqtisadiyyatına, xüsusilə də işğaldan azad olmuş ərazilərə yönələn sərmayələri artmağa  başladı. Bunun başlıca səbəblərindən biri Azərbaycan hökümətinin dövlətləri dost və qeyi-dost ölkə olaraq təsnif etməsi olsa da, milli iqtisadiyyatda hökmran mövqeyi güclənən monopoliyalar, müstəqil olmayan məhkəmə və hüquq sistemi kimi ənənəvi problemlər də xüsüsən də Qərb mənşəli xarici sərmayələrin cəlb edilməsinə hələ də  əngəllər yaradır.

Rusiya Federasiyası ilə Azərbaycan Respublikası arasında əməkdaşlığın hüquqi əsasını 170-dən çox dövlətlərarası, hökumətlərarası və idarələrarası müqavilə və sazişlər, o cümlədən iqtisadi sahədə 50-yə yaxın sənəd təşkil edir. İki ölkə  arasında 1997-ci il 3 iyulda  dostluq, əməkdaşlıq və qarşılıqlı təhlükəsizlik haqqında Müqavilə, 3 iyul 2008-ci ildə  dostluq və strateji tərəfdaşlıq Bəyannamə, 2022-ci il fevralın 22-də Rusiya Federasiyası ilə Azərbaycan Respublikası arasında Müttəfiqlik Əməkdaşlığı haqqında Bəyannamə[1]  və  2024-cü il yanvarın 22-də “2024-2026-cı illər üçün əməkdaşlığın əsas istiqamətlərinin inkişafı üzrə Yol Xəritəsi”[2]  imzalanıb.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Bakıda Rusiya prezidenti Vladimir Putini qəbul etdikdən və bunun ardınca SOCAR və "Qazprom" arasında qaz biznesində əməkdaşlıq haqqında saziş imzalandıqdan sonra Ukrayna bloqosferi Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətini (SOCAR) boykot etmək çağırışına başladı. Bu reaksiya Rusiyanın davam edən təcavüzü nəticəsində bərbad vəziyyətə  düşmüş Ukraynada mürəkkəb emosiyalar və siyasi hesablaşmalar şəbəkəsini əks etdirir. Ukrayna hakimiyyəti bu məsələ ilə bağlı susur və cəmiyyətdə, görünür,  ümumi laqeydlik hissi hökm sürür, baxmayaraq ki, üstünlük təşkil edən əhval-ruhiyyə açıqlıqdan uzaqdır.

Azərbaycanda Rusiya kapitalı ilə 1270 müəssisə fəaliyyət göstərir. Onların arasında investisiya qoyuluşlarının həcminə görə “Lukoil” öndə gəlir.  “Lukoil” Rusiyanın Azərbaycanın neft sektorunda enerji maraqlarının ifadə edən əsas şirkətidir.  “Lukoil” Azərbaycanın neft sektorunda yalnız kəşfiyyat, hasilat  və nəql işlərinə deyil, həmçinin marketinq və satış fəaliyyətinə də cəlb olunur. Belə ki, “Lukoil” Qrupu[1] Azərbaycanda neft məhsullarının pərakəndə satışı bazarında 1993-cü ildən etibarən 63 yanacaqdoldurma məntəqəsi və təxminən 6400 m3 anbar tutumu olan 1 neft bazası  ilə təmsil olunur[2].