Rusiya və Ukrayna: təhdidlər və güzəştlər

Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) 11-ci Sammiti 2024-cü il noyabrın 6-da Qırğızıstanın Bişkek şəhərində, regional təhlükəsizlik və əməkdaşlığa artan diqqət fonunda baş tutdu. 30 il əvvəl müstəqillik qazanmış türk ölkələri böyük güclərin təzyiqi ilə üzləşdikcə və mürəkkəb geosiyasi çağırışlardan keçdikcə, sammit üzv dövlətlərinin birliyi və iqtisadi dayanıqlığını gücləndirmək üçün həm iddiaları, həm də strateji addımlarını vurğuladı.

Moldovada keçirilən son prezident seçkiləri ölkəni siyasi yolayrıcına gətirdi. İkinci mərhələdə gərgin keçən yarışda hazırkı prezident Maya Sandu rəqibi Aleksandr Stoianogloya qarşı cüzi fərqlə qalib gəldi. 3 noyabrda tamamlanan seçkilər, xüsusən xaricdə yaşayan moldovalıların geniş iştirakı ilə yadda qaldı və ölkənin gələcək yolu ilə bağlı dərin bölünmələri ortaya qoydu: Moldova Rusiya təsiri ilə bağlı qalmalı, yoxsa Avropa inteqrasiyasına davam etməlidir?

Oktyabrın 16-da Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski Ali Radada emosional nitqində  öz "qələbə planı"nı - Rusiya ilə müharibəni bitirmək üçün cəsarətli və çoxqatlı yol xəritəsini təqdim etdi. Beş açıq  bənddən və üç gizli əlavədən ibarət plan geosiyasi, hərbi və iqtisadi strategiyaları birləşdirir, Ukraynanın nəzarəti bərpa etmək və Rusiyanı diplomatiyaya məcbur etmək əzminin mənzərəsini ortaya qoyur. Lakin güc və qətiyyət ritorikasının arxasında mühüm  suallar gizlənir: həqiqətənmi bu plan sülh planıdır? Yoxsa, onsuz da qeyri-sabit münaqişəni ağırlaşdırmaq riski daşıyır?

Rusiya Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin  direktoru Sergey Narışkin bu həftənin əvvəlində Bakıya gəldi, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və Azərbaycan kəşfiyyat xidmətlərinin vəzifəli şəxslərilə yüksək səviyyəli görüşlər keçirdi ki, bu da Rusiyanın Cənubi Qafqaza olan strateji marağını önə çəkən addım kimi qəbul edilir.