Ermənilər Rusiyanın Qarabağdakı varlığını qorumaq üçün bir yol axtarırlar?

Bakı/08.06.23/Turan: Rusiya sülhməramlı kontingentinin (RSK) Qarabağda beş illik mandatının sona çatma tarixi 2025-ci ilə yaxınlaşdıqda, İrəvan, Xankəndi və Rusiya Bakının müqavimətinə baxmayaraq RSK-nın varlığını qorumağın yollarını fəal şəkildə axtarırlar. Erməni əhalisi ümid edir ki, Yerevan və Moskva RSK-nın fəaliyyətini davam etdirməsinə imkan verəcək bir həll tapacaq və bununla da tanınmamış respublikanı Azərbaycanın tərkibində effektiv şəkildə qoruyacaq. Bu, ermənilərin Qarabağ iqtisadi bölgəsindən məhdud axınını izah edir.

Rusiyalı politoloq Mixail Aleksandrovun NEWS.am  portalına verdiyi müsahibədə  bildirir ki, Rusiyanın varlığını qorumaq üçün ən əlverişli seçim BMT Təhlükəsizlik Şurasının Rusiyaya Dağlıq Qarabağı 20 il müddətinə idarə etmək üçün mandat verməsi qərarı olardı. Bununla birlikdə, Ukrayna münaqişəsinin səbəb olduğu supergüclər arasındakı fikir ayrılıqlarına görə belə bir hərəkətə beynəlxalq dəstək olma ehtimalının az olduğunu qəbul edir.

Aleksandrov Rusiya üçün alternativ yanaşma təklif edir ki, bu da birtərəfli bəyanatı nəzərdə tutur ki, Azərbaycan Qarabağ probleminin həllinə nail ola bilmədiyi üçün Rusiya etnik təmizləməyə yol verə bilməz və Azərbaycanla Dağlıq Qarabağ erməniləri arasında münaqişə həll olunana qədər öz kontingentini qoruyacaq. Bu variantın canlılığı son nəticədə Moskvanın siyasi iradəsindən asılıdır.

RMK-nın Qarabağda qalmasının uzadılması danışıqlar prosesinin mühüm aspektinə çevrilib. Görünür, bu məsələ ilə bağlı İrəvanla Moskva arasında razılıq var, bunu Rusiya tərəfinin Dağlıq Qarabağ Respublikasının (DQR) statusunun müzakirəsini daha sonra təxirə salmaq təklifi sübut edir. Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan bu mövqeyə tam dəstəyini ifadə edib və bildirib ki, Ermənistan nümayəndə heyəti RSK-nın səlahiyyət müddətinin uzadılması bəndini 2022-ci ildə Soçidə liderlərin sammitində yekun bəyanata daxil etməyi təklif edib, Baxmayaraq ki, bu təklif rədd edilib.

Politoloq David Arutyunov hesab edir ki, Dağlıq Qarabağda sülhməramlıların mövcudluğunun uzadılması ilk növbədə Azərbaycana təzyiq və ya təsir vasitəsi kimi xidmət edəcək. O, Qarabağda RSK statusunun uzadılmasına nail olmaq üçün İran və Rusiyanın diplomatik resurslarından istifadə etməyi tövsiyə edir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2025-ci ildən sonra Rusiya ordusunun Qarabağda mövcudluğunu uzatmamaq niyyətini ardıcıl olaraq bəyan edib.