Mətbuat günündə Azərbaycan jurnalistləri Avropa Şurasının diqqətini ölkədəki media problemlərinə yönəldiblər

Bakı/22.07.23/Turan: Milli Mətbuat Günündə Azərbaycan jurnalistlərindən və fəallardan ibarət böyük bir qrup 2022-ci ilin fevralında qüvvəyə minmiş media haqqında yeni qanunun tətbiqinin mənfi nəticələrilə bağlı narahatlıqlarını ifadə etmək üçün Avropa Şurasının rəhbər orqanlarına müraciət edib.

“Media haqqında” qanunun Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına, Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının ifadə və media azadlığı hüququnu qoruyan müddəalarına uyğun olmaması ilə bağlı yerli ekspertlərin hələ qanun qəbul edilməzdən əvvəl açıqladıqları mövqe 2022-ci ilin iyun ayında Avropa Şurasının Venesiya Komissiyasının açıqladığı rəydə də təsdiqlənib.

Komissiyanın gəldiyi qənaətə görə, qanun Avropa Şurası standartlarına qətiyyən cavab vermir, Avropa Şurasına üzv olan hər hansı bir ölkədə belə məzmunlu qanunun tətbiqi yolverilməzdir.

Venesiya Komissiyasının rəyindən sonra Avropa Şurası Nazirlər Komitəsi 2022-ci ilin dekabrında qəbul edilmiş qətnaməsində gecikmədən qanuna dəyişiklik edilməsini tələb edib.

“Bizdə dərin təəssüf yaradır ki, qanunun mürtəce, ifadə və media azadlığını hədələyən məzmunu ilə bağlı ifadə edilmiş mövqelər, ortaya qoyulmuş rəylər indiyədək qətiyyən diqqətə alınmayıb, qanunun tam gücü ilə tətbiq edilməsinə başlanıb. Xüsusilə, qanunun jurnalistika fəaliyyətini az qala lisenziyalı fəaliyyət növünə çevirən müddəalarının tətbiqi - dövlət tərəfindən media, jurnalistlərin vahid reyestrinin yaradılması, vahid vəsiqələrin verilməsi, reyestrə daxil edilənlərin fəaliyyətinin qanuni jurnalist fəaliyyəti hesab edilməsi, müstəqil media, azad jurnalistikanın fəaliyyətini olduqca neqativ təsirləndirməkdədir”, - müraciətdə deyilir.

Reyestrlə bağlı informasiyalar qapalıdır, bununla belə, natamam bilgilərə görə azı 50 medianın reyestrə daxil edilməsindən imtina olunub. Digər tərəfdən, çıxış yolunu məhkəmələrə şikayət etməkdə görən medialarla bağlı məhkəmələr də ədalətli qərar vermir.

Qanunun Azərbaycan Konstitusiyasına uyğunluğunun yoxlanılması ilə bağlı media rəhbərləri və jurnalistlərin Konstitusiya Məhkəməsinə müraciətləri də baxılmamış qalıb.

“Təəssüflər olsun ki, belə tənzimləmələrin tətbiq olunması, Azərbaycanı təməl hüquq və azadlıqların hakim olduğu Avropa ailəsinə yaxınlaşdırmır, onu ifadə, media azadlığının kövrək qalıqlarının da təhlükə altına düşdüyü ölkəyə çevirməkdədir”, - müraciətdə qeyd olunur.

Müəlliflər bütün bunların Avropa Şurasının müşahidəçiliyi altında baş verməsindən təəssüf hissi keçirdiklərini bildirirlər.

“Bu, Azərbaycan cəmiyyətində, mediada Avropa Şurası kimi bir qurumun fəaliyyəti ilə bağlı inamsızlıq mühitinin yaranmasına səbəb olub.

“Sərhədsiz reportyorlar” təşkilatının media azadlığı reytinqində Azərbaycan 180 ölkə arasında 154-cü yerdədir. Bu qanunun qəbulu və icrası Azərbaycanda media mühitini bundan sonra daha da ağırlaşdıracaq və jurnalistlər üçün ciddi problemə çevirəcək. Onsuz da Azərbaycanda söz və ifadə azadlığına təzyiqlər artan xətt üzrə davam edib, hələ də həbsxanalarda jurnalistlər var”, - müraciətdə deyilir.

Məhdudlaşdırıcı “Media haqqında” qanunun icrasından sonra 2023-cü il martın 14-də Saatlı rayonunda su təchizatının yaxşılaşdırılması tələbilə  keçirilən aksiyada, həmçinin iyunun 20-də Gədəbəyin Söyüdlü kəndində qızıl yatağının yaratdığı ekoloji problemlə bağlı keçirilən aksiya  zamanı müstəqil jurnalistlərin çəkiliş aparmasına imkan verilməyib.

Bir sıra dövlət qurumları media reyestrindən keçməyən jurnalist və mediaların informasiya sorğularını cavablandırmaqdan imtina edirlər.

“Biz, bu müraciəti imzalayan media təmsilçiləri, Azərbaycan hökumətinə Avropa Şurasına üzvlüklə bağlı öhdəliklərin qətiyyətlə xatırladılmasını, "Media haqqında" qanunun ifadə və media azadlığına sağalmaz yaralar vurmadan dəyişdirilməsinin istənilməsini, əks halda bu problemlərin həllinə qədər Azərbaycanın üzvlüyünün dondurulmasını gündəmə gətirilməsini rica edirik”, - müraciətdə deyilir.

Müraciət  Avropa Şurası Parlament Assambleyasına, onun  Monitorinq Komitəsinə, insan hüquqları üzrə komissarına, Azərbaycan üzrə həmməruzəçilərinə ünvanlanıb.

Müraciəti 60-dan çox jurnalist, media eksperti, vətəndaş cəmiyyəti fəalı imzalayıb. 06B