Aşqabad qaz Alyansı ilə bağlı bir sıra məsələlərə aydınlıq gətirmək istəyir

Bakı/14.08.23//Turan: Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin İqtisadi əməkdaşlıq departamentinin direktoru Dmitri Biriçevskinin Rusiya, Qazaxıstan və Özbəkistanı əhatə edən "üçtərəfli qaz Alyansı" nın potensial genişləndirilməsi ilə bağlı son şərhlərinə cavab olaraq, "Türkmənqaz" Dövlət Konserninin sədr müavini Murad Arçayev bir neçə aktual məsələ ilə bağlı izahatların verilməsinin vacibliyini vurğulayıb.

Arçayev qeyd edib ki, avqustun 11-də verilən bəyanat genişlənmə imkanlarının xarakteri, maraqlı dövlətlər və qaz sahəsində üçtərəfli əməkdaşlığın fundamental əsasları ilə bağlı suallar doğurub. Türkmənistan da daxil olmaqla müxtəlif dövlətlərin maraqlarına potensial təsir göstərdiyinə görə şəffaflığın vacib olduğunu müdafiə etdi.

Mövcud tərəfdaşlıq münasibətlərini vurğulayan Arçayev Türkmənistan, Qazaxıstan, Özbəkistan və Çinin Mərkəzi Asiyadan Çinə təbii qazın nəqli sahəsində uzun əməkdaşlıq tarixinə malik olduğunu vurğulayıb. Əməkdaşlıq razılaşdırılmış həcmlər, qrafiklər, iqtisadi parametrlər və texniki spesifikasiyalarla müəyyən edilmişdir.

Arçayev Türkmənistan-Çin qaz kəmərinin infrastrukturu üzərində ətraflı məlumat verərək bildirib ki, üç seqment ölkənin şərq və cənub-şərq regionlarında Türkmənistan yataqlarından qazın nəqlini asanlaşdırır. Maraqlıdır ki, bu sahələrin tikintisi və istismarı üçün bütün məsuliyyəti "Türkmənqaz" dövlət konserni ilə təmsil olunan Türkmənistan tərəfi və Çin CNPC bölüşüb.

Türkmənistanın bu boru kəməri üzrə əsas qaz tədarükçüsü rolunu vurğulayan Arçayev bildirib ki, illik 55 milyard kubmetr (milyard kubmetr) tədarükün ümumi həcminin 40 milyard kubmetri Türkmənistanın, qalan hissəsi isə Özbəkistan və Qazaxıstanın payına düşür.

Qeyd etmək vacibdir ki, Arçayev izah etdi ki, mövcud paylama sistemi Türkmənistan-Çin qaz kəməri layihəsinin iştirakçılarını və ya boru kəmərini doldurmaq üçün alternativ qaz mənbələrini genişləndirmək planlarını nəzərə almır.

Arçayev Türkmənistanın Çin, Özbəkistan və Qazaxıstan tərəfdaşları qarşısında öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə qəti sadiqliyini ifadə edərək, qarşılıqlı öhdəlik gözləməsini vurğulayıb.

Mövcud infrastrukturdan istifadə edərək razılaşdırılmış həcm və tədarük sxemlərindəki hər hansı bir dəyişiklik Bütün maraqlı tərəflərin yekdilliklə əvvəlcədən təsdiqini tələb edir. Arçayev Türkmənistanın bu məsələ ilə bağlı məsləhətləşmələrdə iştirak etmədiyini vurğulayıb.

Türkmənistan tərəfi digər iştirakçıların qəbul etdiyi yanaşmanı anlaşılmaz və qəbuledilməz hesab edir, çünki bu, beynəlxalq hüquq normalarına və qaz sektorunda köklü təcrübəyə ziddir.

Bu fonda, Türkmənistanın narahatlığı, rəsmi nümayəndələrin ölkənin beynəlxalq öhdəliklərinə potensial təsir göstərən açıqlamaları, potensial olaraq qarışıqlıq və digər iştirakçılar tərəfindən onların yerinə yetirilməsinə dair fərziyyələrə görə artdı.

Arçayev təsdiq edib ki, Türkmənistan beynəlxalq əməkdaşlığın, xüsusən də enerji təchizatının mühüm sahələrində şəffaflığa, qarşılıqlı hörmətə və maraqların nəzərə alınmasına əsaslanacağını gözləyir. İqtisadi dalğalanmalar bu əsas prinsiplərin dəyişdirilməsi üçün əsaslandırılmış əsas hesab edilmir. -0-