Makroiqtisadiyyat
-
11 may 2023-cü il tarixdə ABŞ-da Respublikaçıların Prezident seçkisi öncəsi toplantısında çıxış edərkən “Qaz, Bala, Qaz” şüarını[1] gələcəkdə enerji siyasətinin lokomotivinə çevirəyini elan edən Donald Tramp prezident səlahiyyətlərinin icrasının ilk günündə ölkənin neft və qaz hasilatını artırmaq üçün Enerji Fövqəladə Vəziyyəti[2] Aktını imzaladı və bunun məntiqi ardıcıllığı üzrə ABŞ-ı Paris iqlim sazişindən çıxartdı. Bununla da bir daha qalıq yanacağı gündəliyinə sadiqliyini nümayiş etdirdi.
-
Dünya iqtisadiyyatı növbəti zəif genişlənmə ilinə hazırlaşarkən, Azərbaycan fürsət və risklərlə dolu mürəkkəb iqtisadi mənzərəni idarə etməyə çalışır. Dünya Bankının yanvar ayında açıqladığı 2025-ci il üçün Qlobal İqtisadi Baxışı 2025 və 2026-cı illərdə qlobal artımın 2,7% olacağını proqnozlaşdırır. Bu göstərici 2024-cü ilin səviyyəsini əks etdirməklə yanaşı, pandemiyadan əvvəlki dövrlə müqayisədə geri qalır. Hesabat inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatların vəziyyəti, inflyasiya tendensiyaları və geosiyasi qeyri-sabitliyin iqtisadi mənzərəni formalaşdırdığını vurğulayır.
-
Uzun illərdir ki, ölkədə orta aylıq əməkhaqqının əhalinin real gəlirlilik səviyyəsini ifadə etmədiyini söyləyirik. Çünki orta aylıq əməkhaqqını şişirdən neft-qaz və dövlət sektorundakı yüksək əməkhaqqının yüksək olması ilə bağlıdır. Belə ki, 2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin orta aylıq nominal əməkhaqqı 2023-cü ilin müvafiq dövrünə nisbətən 8,0 faiz artaraq 996,8 manat təşkil etmişdir. Əməkhaqqı neft-qaz sektorunda 3717 manat, qeyri neft-qaz sektorunda 947 manat təşkil etmişdir.
-
Resurs dövlətlərinin paradoksal inkişaf trayektoriyası müxtəlif epitetlərlə ifadə olunur. Bununla bağlı çeşidli istilahlardan istifadə olunur: “resurs lənəti”, “iblis ifrazatı”, “qeyri-düzgün inkişaf”, afrika qızdrıması”, “holland sindromu”, “paradoksal bolluğu” və s. Dünyada adambaşına düşüən ÜDM həcminə görə lider ölkə olan Qətər də başqa bir maraqlı ifadədən də istifadə olunur: “neftin uşaqları”.
Rəy yaz