"Bir cinayətin tarixi" sənədli filmi qaranlığın ortasında qəhrəmanlığa işıq salır

Bakı/08.09.23/Turan:  Rejissor Mariuş Pilisin "Bir cinayətin tarixi" ("Historia jednej zbrodni") sənədli filmi  Bakı auditoriyasının könlünü fəth edib. Polşa Respublikası səfirliyinin Landmark III ilə əməkdaşlıq şəraitində  təşkil etdiyi tədbir Azərbaycanın yəhudi icmasının nümayəndələrini cəlb edərək maraqlı kino təcrübəsi təqdim edib.

Filmin nümayiş vaxtı uğurlu seçilib, 10 sentyabra planlaşdırılan Katolik Kilsəsi tərəfindən polşalı Ulma  ailəsinin qarşıdakı beatifikasiya (şərəfləndirmə) mərasimi ilə üst-üstə düşüb. Bu tarixi hadisə bütöv ailənin beatifikasiya tarixində ilk olması ilə yadda qalır.

Sənədli film İkinci Dünya Müharibəsi zamanı bəşəriyyətə sarsılmaz bağlılığına görə ən yüksək bədəl ödəyən polşalı fermerlərin, Ulma ailəsinin faciəli hekayəsindən bəhs edir. Yozef və onun hamilə xanımı Viktoriyanın rəhbərlik etdiyi Ulma ailəsi cəsarətlə öz evində səkkiz yəhudi qonşuya sığınacaq verib: Qold Gryunfild, Lea Didner və onun körpə qızı, həmçinin dörd oğlu ilə birgə Sol Qoldman.

1944-cü il 24 mart səhəri alman jandarmalar Markovada Ulmalar ailəsinin təsərrüfatına daxil olublar. Təəssüf ki, onlar həm gizlənən yəhudiləri, həm də onların cəsur müdafiəçilərini amansızcasına qətlə yetiriblər. Qurbanlar arasında təkcə Yozef Ulma və hamilə xanımı Viktoriya yox, onların altı kiçik uşağı da olub.

Qısa giriş nitqi zamanı Polşa səfiri Rafal Poborski simvolu Markovda nazizm dəhşətlərinin qurbanı olan həm Polşa, həm də yəhudi ailələrini ürəkdən yad edib.

Polşa prezidenti Ancej Duda "Ulmasın əzabının tarixi bütün dünyada tanınmalıdır" adlı məqaləsində qarşıdakı beatifikasiyanın vacibliyini vurğulayıb. O deyib: "Biz, polyaklar olaraq, 10 sentyabr 2023-cü il tarixində Katolik Kilsəsi tərəfindən soydaşlarımızın, Ulma ailəsinin beatifikasiyasından  qürur duyuruq. Bu hadisə dini sərhədləri aşır; bəşəriyyətin ən ali ideallarını təcəssüm etdirən qəhrəmanlara hörmət edir. Onların əzablı ölüm tarixçəsi dünya miqyasında tanınmağa layiqdir, çünki o, dəhşətlərə baxmayaraq, yaxınına olan sevginin ilhamverici sübutu kimi xidmət edir. Qoy bu, ürəklərə toxunsun, açıqlıq və həmrəylik nümunəsi olsun".

Tarixçilər o təlatümlü illərin ürəkağrıdan hadisələrinin təfərrüatlarını bir araya gətirməyə davam edirlər. Bu günə qədər Viktoriya və Yozef Ulma da daxil olmaqla, yeddi mindən çox polşalı Qüdsdə Yad Vaşem İnstitutu tərəfindən verilən nüfuzlu tanınmaya - "Dünya xalqlarının salehləri" adına layiq görülüb. Salehlər arasında polyaklar ən böyük milli qrupu təşkil edirlər.

Polşa hökuməti və onun institutları əsasən öz cəsarətləri və sonsuz fədakarlıqları ilə tanınan bu qəhrəmanların xatirəsini qorumaq öhdəliyinə sadıq qalır. Bu təntənəli anım insan ləyaqətinin və həmrəyliyinin aliliyini təcəssüm etdirərək qaranlıq qarşısında sevgi və mərhəməti seçənlərin tükənməz  irsinin sübutudur. --0--