Media-Monitorinq 01.03.2016

Rəsmi qəzetlər Bakıda “Cənub Qaz Dəhlizi” Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin ikinci toplantısı haqda geniş reportajlar verir. Bu qəzetlər dövlət başçısı İham Əliyevin adı çəkilən tədbirdə çıxışının mətnini dərc ediblər.

Müstəqil media isə bu mövzu ilə yanaşı ölkədə yaşanan maliyyə və sosial problemlərə dair mövzuları da gündəmində saxlayır.  

Kredit məhkəmələri kəskin artıb  Azərbaycanda biznes qurumları ilə banklar arasında çoxsaylı mübahisələr yaranıb. “Azadlıq” qəzeti belə yazır.

Manatın ucuzlaşması, iqtisadi aktivliyin aşağı düşməsi, şirkətlərin gəlirlərinin azalması şirkətlərarası və şirkətlərlə banklararası mübahisələrin sayını kəskin artırıb. İqtisadi məhkəmə proseslərində iştirak edən vəkillər belə məhkəmə çəkişmələrinin 10 dəfədən çox artdığını deyirlər. “Kreditlərlə bağlı mübahisələrin 65-70 %-i istehlak kreditləriə aiddit, qalanı  banklarla sahibkarlar arasındadır. Manat ucuzlaşdıqdan sonra şirkətlər dollarla olan kreditləri qaytara bilmirlər. Bu mübahisələr xüsusilə tikinti şirkətlərinə bağlıdır. 2014-cü ildə  tikinti şirkəti banklardan birindən 5 il müddətinə 2 milyon dollar kredit götürüb. Əvvəlki məzənnə ilə 1,6 milyon manat idi, indi bu məbləğ 3,1 milyon manat edir.

Üstəlik, manatın devalvasiyasından sonra tikinti sektorunda böhran yaranıb, evlər ucuzlaşıb. Banklar isə şirkətə cəmi 1 % endirim və ya krediti 6 aya kimi uzatmaq güzəşti edir ki, bu problemi qətiyyən həll eləmir.

Daha bir problem xarici şirkətlərin Azərbaycandakı tərəfdaşlarından borcunu ala bilməməsidir. Ukrayna və Belorusdan olan şirkətlər Azərbaycandakı tərəfdaşlarına satdıqları texnikanın pulunu ala bilmirlər: “Devalvasiyadan sonra vəziyyət çətinləşib. Texnikanın pulu dollarla ödənməlidir. Biz də həmin şirkətlərdən məhkəmə yolu ilə borcu alırıq. Onların əmlakı, ofisləri var. Satıb ödəmək olur və belələrilə işləmək daha asandır”. Vəkillər çıxış yolu kimi əl atdıqları üsulları açıqlayırlar.

ABŞ Avropa bazarını özü üçün təmizləyir-iddia

“Novoye Vremya” qəzetinə görə,  ABŞ hiyləgərlik dolu “qaz patiyası”na başlayıb. Məqalədəki aparıcı düşüncə budur. Müəllif R.Vəliyev bu fikri bildirməsinə səbəb kimi bir tərəfdən 40 ildən sonra ABŞ-ın neft-qaz bazarına satıcı kimi daxil olmasını, digər tərəfdən isə Rusiyadan yan keçməklə tikilən neft-qaz kəmərlərinin tikintisini dəstəkləməsini göstərir. “ ABŞ-ın bazarlara çıxması təkcə neft- qaz sahəsindəki situasiyanı dəyişməyəcək, həm də uzunmüddətli geosiyasi nəticələrə səbəb olacaq”. Ekspertlər belə düşünürlər və səmt qazı ABŞ-da vəziyyəti dəyişdiyi kim, Amerika ixracı da Avropada vəziyyəti dəyişəcək. Həm də ABŞ  Avropa neft-qaz bazarını özü üçün təmizləyir iddiasını irəli sürürlər.

Müəllif bu baxımdan Ağ Evin “Cənub Qaz Dəhlizi” xəttini dəstəkləməsi bəyanatını səmimi saymır. Rusiya neft-qaz bazarına alternativ layihələrin xarici ölkələr tərəfindən dəstəklənməsi məqalədə üstüörtülü Azərbaycana təylükə sayılır. “Rusiyaya geosiyasi və enerji “qıcığı” olan, Xəzərin göl-dəniz statusunun qeyri-müəyyən qalmasını nəzərə almayan, dəniz qaz kəməri layihəsi bizə lazımıdırmı?” deyən müəllif “Amerika çox hiyləgər oyun oynayır, nəticəsi də heç kəsə bəlli deyil” kimi mövqe ifadə edir.

Bakı Kremlə qarşı?

“Qərb Bakını Kremlə qarşı gücləndirir” “Yeni Müsavat” qəzetindəki məqalədə Qərbin “Cənib Qaz Dəhlizi” layihəsinə dəstək verməsi barədə belə deyilir.

“Vaxtilə Bakı-Tiflis-Ceyhan neft kəmərinin çəkilməsinə necə maneələr var idisə indi də Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinə elə maneələr var, amma bu manelər aşıldı”.Bunu isə deputat Vahid Əhmədov layihəyə olan xarici təzyiqlərlə bağlı deyir.

“Baş verənlər əsasən Rusiyanlın neft-qaz inhisarçılığından qurtarmaq  üçün Qərb tərəfindən atılan addımdır. Bununla bir tərəfdən Qərb Rusiyanın iqtisadiyyatını zəiflədir, digər tərəfdən də alternativ ixracatçılar axtarır”. Bunu isə layihə barədə politoloq Arzu Nağıyev bildirir.

Qəzet Rusiyanın kənarda qaldığı “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsilə bağlı tədbirin Bakıda baş tutmasını həm də rəsmi Bakının Kremldən çəkinməməsinin göstəricisi kimi şərh edir. 

İnsan haqları işin mərkəzindədir

“Bizim yol” qəzeti Avropa İttifaqının xarici işlər komissarı Federika Mogerinin səfərini “Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında mühüm anlşama” kimi dəyərləndirir.

“İnsan hüquqlarının müdafiəsi, təşviq və onlara hörmət bəslənilməsi tərəfdaş ölkələrin hər birilə apardığımız işin mərkəzində durur”. F.Mogerini təmsil etdiyi qurumun prioritetlərini xatırladır. Xanım F.Mogerini “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsinin icrası ilə Azərbaycanın Avropa üçün əhəmiyyətinin daha da artacağını deyir. Eyni zamanda qurumun Azərbaycanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünü  dəstəklədiyini xüsusi vurğulayır. 

“Azərbaycan mürəkkəb regionda yerləşir, odur ki, Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında tərəfdaşlığı hər iki tərəfin maraqlarını təmin edən strateji əməkdaşlıq səviyyəsinə qaldırmaq vacibdir”. F.Mogerini bununla tərəflər arasında perspektivə toxunub.