İstəklər və ambisiyalar: hərtərəfli sorğu Azərbaycan ibtidai məktəb şagirdlərinin karyera arzularını ortaya qoyur

“Agora” analitik qrupunun son sorğusu Azərbaycanda ibtidai sinif şagirdlərinin (1-4-cü siniflər) karyera istəklərinə işıq salır. 18 oktyabr-18 noyabr 2023-cü il tarixlərində müxtəlif bölgələrdən olan 861 ibtidai sinif şagirdi üz-üzə sorğuda iştirak edib. Məqsəd gələcək peşə üstünlüklərini müəyyənləşdirmək və yaşayış yeri (paytaxt və ya əyalət) və tədris dili (Azərbaycan, rus və ingilis) kimi amillərin təsirini qiymətləndirmək idi.

53% oğlan və 47% qızdan ibarət olan respondentlər 60 fərqli peşənin geniş spektrini adlandırdılar. Maraqlıdır ki, rəyi soruşulanların 46%-i (392 nəfər) Abşeron yarımadasından, 56%-i (469 nəfər) digər bölgələrdən id. Nəticələr, respondentlərin yaşayış yeri, tədris dili və cinsinə görə seçdiyi peşələrin sayındakı fərqləri göstərir.

Maraqlıdır ki, Abşeron yarımadasından olan şagirdlər 52 peşə, digər bölgələrdən olan həmkarları 35 fərqli peşə göstərərk karyera istəklərini ifadə etdilər. Bu, Abşeron şagirdləri arasında peşə seçiminə daha müxtəlif yanaşmadan xəbər verir: Abşeronda hər səkkiz nəfərdən biri, bölgələrdə hər 13 şagirddən biri fərqli bir peşə göstərir.

"Yutuber", "alim", "basketbolçu", "baş direktor", "memar" və digər peşələr Abşeron yarımadasında yaşayan şagirdlər tərəfindən geniş qeyd edilib. Bununla birlikdə, sorğu regiondan olanların hüquq-mühafizə, tibb, təhsil, ordu və incəsənətə marağını ortaya qoyub.

Bölgə məktəblərindəki oğlan şagirdlər arasında ən populyar peşə polis olmaq (45%), ardından hərbi karyera (22%) və müəllimlik (6%) idi. Bölgələrdəki qızlar əsasən müəllimliyə (39%) və tibbə (38%) meyl etdilər, polis işi isə qız şagirdlərin yalnız 9%-i üçün əsas seçim olub.

Təlim dilinə əsaslanan cavabların təhlili göstərdi ki, Abşeron yarımadasında və ya regional məktəblərdə Azərbaycan dilində təhsil almasından asılı olmayaraq, polis və hərbi peşələr oğlanlar üçün populyar seçim olaraq qalır. İngilis və rus dillərində təhsil alan qızlar üçün tibbə maraq üstünlük təşkil edən seçim halına gəlib.

Sorğunun nəticələri azərbaycanlı ibtidai sinif şagirdlərinin karyera istəkləri haqqında dəyərli məlumatlar verir, onların arzularını və seçimlərini formalaşdıran müxtəlif amilləri əks etdirir. Gənc nəsil gələcək yollarını düşündükcə, bu məlumatlar təhsil strategiyaları və karyera rəhbərliyi təşəbbüsləri üçün əsas ola bilər.