Türkiyə ABŞ-dan istisna tələb edir: Gazprombank sanksiyaları enerji əlaqələrinə təzyiq göstərir

Türkiyə ABŞ-la Rusiya Gazprombankına tətbiq olunan sanksiyalardan azad olunmaq üçün danışıqlar aparır. Bu, Rusiya ilə qaz ödənişlərini davam etdirmək məqsədilə edilir, deyə Türkiyənin enerji naziri Alparslan Bayraktar çərşənbə axşamı bildirib.

21 noyabrdan qüvvəyə minmiş ABŞ sanksiyaları Rusiyanın üçüncü ən böyük bankı olan Gazprombankı hədəf alıb. 2022-ci ilin aprelindən etibarən bu bank “rubl qarşılığında qaz” sxemi çərçivəsində Avropa və Türkiyə alıcılarının qaz ödənişlərini həyata keçirmək üçün əsas vasitəçi olub. Bu, Qərbin Rusiya maliyyə qurumlarına qoyduğu məhdudiyyətlər fonunda baş verib.

Türkiyə illik təxminən 50 milyard kubmetr (bcm) təbii qaz tələbatına malikdir və bu qazın əksər hissəsini Rusiya təmin edir. “Türk Axını” və “Mavi Axın” qaz kəmərləri bu tələbatın böyük bir hissəsini qarşılayır, bu da Rusiyanı Türkiyənin ən böyük qaz təchizatçısına çevirir.

“ABŞ-la müzakirələrimiz ödənişlərin davamlılığını təmin etmək və enerji təhlükəsizliyimizdə hər hansı bir pozulmanın qarşısını almağa yönəlib,” deyə Bayraktar bildirib və Türkiyənin sabit enerji idxalına kritik asılılığını vurğulayıb.

Rusiyadan qaz idxal edən digər bir böyük istehlakçı olan Macarıstan da sanksiyaları tənqid edib. Macarıstanın xarici işlər və xarici ticarət naziri Peter Siyarto 22 noyabrda İstanbul Enerji Forumunda çıxışı zamanı ABŞ-ın bu addımını “bəzi Mərkəzi Avropa dövlətlərinin enerji təhlükəsizliyini qəsdən təhlükəyə atmaq cəhdi” kimi qiymətləndirib. Macarıstan qaz tələbatının 80%-dən çoxunu Rusiya təmin edir.

Türkiyənin müraciəti Avropada və qonşu ölkələrdəki mürəkkəb enerji dinamikasını bir daha vurğulayır. Rusiya qazından asılı olan ölkələr sanksiyaların yaratdığı çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün müxtəlif yollar axtarır. Analitiklər hesab edir ki, ödəniş mexanizmlərindəki hər hansı bir pozulma xüsusilə qış aylarında Türkiyənin enerji həssaslığını daha da artıra bilər.

Yenilənə bilən enerji və mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) idxalına investisiyaları artırmaq üçün göstərilən səylərə baxmayaraq, Türkiyə Rusiya enerji infrastrukturundan ciddi şəkildə asılı olaraq qalır. ABŞ hələlik Türkiyənin sanksiyalardan istisna olunmaq tələbinə rəsmi cavab verməyib.