«Kerç böhranı» və maraqlar

28 noyabr 2024-cü ildə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) Xarici İşlər Nazirləri Şurası, müdafiə nazirləri və Təhlükəsizlik Şuraları Katibləri Komitəsini Qazaxıstanın sədrliyi altında birləşdirərək Astanada yüksək səviyyəli görüş keçirdi. Əvvəlki sammitlərdən fərqli olaraq, bu sammit  öz gündəliyini gizli saxladı, müşahidəçiləri və analitikləri müzakirələrin səthinin altında nəyin gizlənə biləcəyi barədə düşündürdü.

Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) 11-ci Sammiti 2024-cü il noyabrın 6-da Qırğızıstanın Bişkek şəhərində, regional təhlükəsizlik və əməkdaşlığa artan diqqət fonunda baş tutdu. 30 il əvvəl müstəqillik qazanmış türk ölkələri böyük güclərin təzyiqi ilə üzləşdikcə və mürəkkəb geosiyasi çağırışlardan keçdikcə, sammit üzv dövlətlərinin birliyi və iqtisadi dayanıqlığını gücləndirmək üçün həm iddiaları, həm də strateji addımlarını vurğuladı.

Moldovada keçirilən son prezident seçkiləri ölkəni siyasi yolayrıcına gətirdi. İkinci mərhələdə gərgin keçən yarışda hazırkı prezident Maya Sandu rəqibi Aleksandr Stoianogloya qarşı cüzi fərqlə qalib gəldi. 3 noyabrda tamamlanan seçkilər, xüsusən xaricdə yaşayan moldovalıların geniş iştirakı ilə yadda qaldı və ölkənin gələcək yolu ilə bağlı dərin bölünmələri ortaya qoydu: Moldova Rusiya təsiri ilə bağlı qalmalı, yoxsa Avropa inteqrasiyasına davam etməlidir?

Oktyabrın 16-da Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski Ali Radada emosional nitqində  öz "qələbə planı"nı - Rusiya ilə müharibəni bitirmək üçün cəsarətli və çoxqatlı yol xəritəsini təqdim etdi. Beş açıq  bənddən və üç gizli əlavədən ibarət plan geosiyasi, hərbi və iqtisadi strategiyaları birləşdirir, Ukraynanın nəzarəti bərpa etmək və Rusiyanı diplomatiyaya məcbur etmək əzminin mənzərəsini ortaya qoyur. Lakin güc və qətiyyət ritorikasının arxasında mühüm  suallar gizlənir: həqiqətənmi bu plan sülh planıdır? Yoxsa, onsuz da qeyri-sabit münaqişəni ağırlaşdırmaq riski daşıyır?