Ukrayna pazlı

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Bakıda Rusiya prezidenti Vladimir Putini qəbul etdikdən və bunun ardınca SOCAR və "Qazprom" arasında qaz biznesində əməkdaşlıq haqqında saziş imzalandıqdan sonra Ukrayna bloqosferi Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətini (SOCAR) boykot etmək çağırışına başladı. Bu reaksiya Rusiyanın davam edən təcavüzü nəticəsində bərbad vəziyyətə  düşmüş Ukraynada mürəkkəb emosiyalar və siyasi hesablaşmalar şəbəkəsini əks etdirir. Ukrayna hakimiyyəti bu məsələ ilə bağlı susur və cəmiyyətdə, görünür,  ümumi laqeydlik hissi hökm sürür, baxmayaraq ki, üstünlük təşkil edən əhval-ruhiyyə açıqlıqdan uzaqdır.

Azərbaycanda Rusiya kapitalı ilə 1270 müəssisə fəaliyyət göstərir. Onların arasında investisiya qoyuluşlarının həcminə görə “Lukoil” öndə gəlir.  “Lukoil” Rusiyanın Azərbaycanın neft sektorunda enerji maraqlarının ifadə edən əsas şirkətidir.  “Lukoil” Azərbaycanın neft sektorunda yalnız kəşfiyyat, hasilat  və nəql işlərinə deyil, həmçinin marketinq və satış fəaliyyətinə də cəlb olunur. Belə ki, “Lukoil” Qrupu[1] Azərbaycanda neft məhsullarının pərakəndə satışı bazarında 1993-cü ildən etibarən 63 yanacaqdoldurma məntəqəsi və təxminən 6400 m3 anbar tutumu olan 1 neft bazası  ilə təmsil olunur[2].

“Qazprom” la SOCAR arasında strateji tərəfdaşlığı genişləndirmək barədə razılıq əldə ediləndən dərhal sonra Ukraynalı istehlakçıların SOCAR-ın yanacaq doldurma məntəqələrini boykot etməsi ilə bağlı kampaniyaya[1] cavab olaraq Azərbaycanın hökümətyönlü[2] və rusiyayönlü[3]  mətbuatı[4] rəsmi Kiyev əleyhinə yazılar dərc edib.  Türkiyədə Fələstini dəstəkləyən fəallar İsrailə yanacaq satdığına görə 31 may 2024-cü ildə SOCAR-ın İstanbul ofisinə hucum təşkil edib[5]. SOCAR  Ukrayna və Türkiyədən əlavə Gürcüstan, Rumıniya, İsveçrədə “SOCAR”, eləcə də Avstriyada "A1" brendi altında fəaliyyət göstərən yanacaqdoldurma məntəqələri şəbəkəsinə malikdir[6].

Rusiya prezidenti Vladimir Putin Ukrayanaya tam miqyaslı müharibəsindən sonra ilk dəfə Cənubi Qafqaza, Bakıya dövlət  səfəri  edib. Rusiya prezidentinin Cənubi Qafqaza səfərinin bölgədə Rusiyadan qacma meyllərinin, o sırada da  Ermənistanda hakimiyyətin, Gürcüstanda isə xalqın Qərblə inteqrasiyanın sürətləndirilməsi istiqamətində mövqelərinin gücləndiyi və  Ermənistan-Türkiyə sərhədlərinin açılması ilə bağlı danışıqların getdiyi   zamanda reallaşması təsadüfi deyil. Xarici səfər üçün  Cənubi Qafqaz ölkələri arasında Azərbaycan  yalnız avtoritarizm dəyərlərinə sadiq olan və anti-Qərb kursunu  dəstəkləyən hakimiyyətə (1) görə deyil, həmçinin bölgədəki cografi mövqeyinə, o sıradan Xəzər dənizininə çıxışına (2), eləcə də enerji (3) və nəqliyyat (4)  infrastrukturunun inkişafına,  ticarət əməliyyatlarının (5)  və  investisiya qoyuluşlarının (6) həcminə  görə seçilib.