Çexiyanın Aİ-yə sədrliyi dövründə Ukrayna prioritet olub

Bakı/23.12.22/Turan: Çexiya hökuməti ölkənin Aİ-yə prezidentliyi dövründə əsas siyasi prioritetlərin həyata keçirilməsinə dair icmalı dərc edib.

Çexiya Aİ Şurasına sədrliyi 1 iyul 2022-ci ildə Fransadan qəbul edib və yanvarın 1-də estafeti İsveçə ötürəcək.

İcmaldan görünür ki, Çexiya sədrliyə başladığı zaman bəyan edildiyi kimi, Praqa reallıqda da Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzü ətrafındakı vəziyyətə xüsusi diqqət yetirib. 

"Çexiya Respublikası Rusiyanın qanunsuz başladılan müharibədən mənfəət əldə edə bilməməsi üçün üç sanksiyalar paketi qəbul edərək və Rusiya neftinin qiymətinin məhdudlaşdırılması və ya viza rejimin sadələşdirilməsinin dayandırılması kimi bir sıra digər tədbirlər görərək, Rusiyanın təcavüzünün zəiflədilməsi üzərində fəal şəkildə işləyib. Digər tərəfdən, sədrlik zamanı dövlətin fəaliyyətinə (2022-ci il üçün 6 milyard avro və 2023-cü il üçün vəd edilmiş 18 milyard avro) və onun silahlı qüvvələrinin müdafiə qabiliyyətinin möhkəmləndirilməsinə (1 mlrd. avro) maliyyə dəstəyi verilməklə, Ukraynanın möhkəmləndirilməsinə diqqət yetirilib.

İcmalı tərtib edənlər qeyd edirlər ki, Rusiyanın təcavüzü Avropanın uzunmüddətli tərəqqisinin və sabitliyinin fəaliyyət göstərən demokratik mexanizmlərə əsaslandığını xatırlatdır. Beləliklə, Çexiyanın sədrliyi dövründə Aİ-də demokratiya və qanunun aliliyi dəyərlərinin qorunub saxlanmasına və inkişafına həlledici təsir göstərən institutların sabitliyinin möhkəmləndirilməsinə diqqət yetirilib.

Sədrlik zamanı diqqət yetirilən ikinci mühüm məsələ enerji təhlükəsizliyi olub. Prezidentlik dövründə energetika nazirləri səkkiz dəfə görüşüblər və Şuranın beş növbədənkənar iclası çağırılıb. Bu görüşlər zamanı qaz istehlakının azaldılması mexanizmi; enerji daşıyıcılarının qiymətlərinin artması ilə bağlı məsələnin həlli; həmrəyliyin möhkəmləndirilməsi üçün birgə satınalmalar, gələcəkdə qaz istehlakının azaldılması üçün platforma, təbii qaz qiymətlərinin dinamik şəkildə məhdudlaşdırılması şəraitində enerji daşıyıcılarının yüksək qiymətlərinə qarşı yönəlmiş tədbirlər; bərpa olunan enerji qurğularının inşası üçün icazələrin verilməsi prosesini sürətləndirmək təklifi və qaz bazarının korreksiyası mexanizmi müvəffəqiyyətlə nəzərdən keçirilib.

Hibrid təhlükələrə xüsusi diqqət yetirilib. Çexiya Respublikasının sədrliyi İKT tədarükü zəncirlərinin təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsini və Aİ təşkilatlarında və maliyyə sektorunda Rəqəmsal Əməliyyat Sabitliyinin Tənzimlənməsi (DORA) vasitəsilə kibertəhlükəsizliyin ümumi səviyyəsinin yüksəldilməsini təmin edib. İnformasiyanın manipulyasiyası və Aİ-nin hibrid kampaniyalarına reaksiyasını ehtiva edən hibrid təhdidlərə əlaqələndirilmiş birgə cavab lazımi qaydada təmin edilib.

Eyni zamanda, üçüncü ölkələrlə əməkdaşlıq qurulub, bu əməkdaşlığı hazırda Şuranın Aİ ilə ticari sazişlərdə sabit inkişafla bağlı nəticələri müəyyən edəcək, bu da Avropa iqtisadiyyatının sabitliyi üçün həlledici əhəmiyyətə malik olacaq. Bu, həmçinin Aİ-yə üzv dövlətlərin üçüncü ölkələr tərəfindən iqtisadi təzyiqdən qorunmasına imkan verəcək.

Aİ Şurası böhranlara qabaqlayıcı reaksiyanın tətbiqi zərurəti haqqında nəticəyə gəlib. "Ətraf mühitin deqradasiyası və iqlim dəyişikliyi, Rusiyanın Ukraynaya qarşı hücumu və COVİD-19 pandemiyası hazırki risklərin qarşılıqlı əlaqəli və sistemli xarakter daşıdığını, habelə onların domino effekti ilə fəlakətə çevrilməsi ehtimalını göstərir. 0