SSRİ-nin keçmiş prezidenti Mixail Qorbaçov avqustun 30-da 91 yaşında, Moskvada vəfat edib.

Qorbaçov keçmiş SSRİ-yə yenidənqurmanın müəllifi,dünyada soyuq müharibəni başa çatdıran siyasətçi kimi xarakterizə edilir. O, həm də SSRİ-nin dağılmasında əsas rolu olan  siyasətçi hesab edilir.

Onun 1985-ci ildə başladığı yenidənqurma siyasəti 1991-ci ildə SSRİ-nin dağılması ilə nəticələnib.SSRİ-nin dağılması nəticəsində SSrİ-yə daxil olan respubliklar müstəqilliyini qazanıb,

Azərbaycan siyasətçiləri hesab edir ki, Mixail Qorbaçovun apardığı siyasət müsbət mənada Azərbaycanın müstəqilliynin bərpa edilməsinə yol açıb. Mənfi mənada isə 20 Yanvar qırğının və hələ də abaşa çatmayan Qarabağ problemini yaradıb. 

Milli Məclisin keçmiş sədri, milli azadlıq hərəkatının rəhbərlərindən olan İsa Qəmbər Amerikanın Səsinə bildirib ki, keçmiş SSRİ-də yenidənqurma Mixail Qorbaçovun təşəbbüsü ilə başlamayıb.

“SSRİ dəyişməyə məhkum idi. 80-ci illərin ortalarında SSRİ-də dəyişiklik məcburi idi. Bunu həm SSRİ-nin sosial-iqtisadi gösəriciləri, həm 1979-cu ilin dekabrında Əfqanıstana soxulandan sonra SSRİ-nin dünya miqyasında təcridi, sanksiyalara məruz qalması göstərirdi. Bunu həm 1982-ci ildə SSRİ silahaları, təyyarələri ilə təshiz olunmuş qüvvələrin Livanda Amerika təyyarələri ilə təchiz olunmuş İsrailə tam məğlub olması göstərirdi. Yəni, bu dəyişikliklər labüd idi. Bu dəyişiklikləri həyata keçirmək Qorbaçovun taleyinə yazıldı,” o qeyd edib.  

İsa Qəmbərin fikrincə, SSRİ-də yenidənqurmadan böyük bir “geopolitik zəlzələ” dönəmi başlayıb.

“SSRİ-nin parçalanması, Şərqi Avropa ölkələrinin azadlığa çıxması, Almaniyanın birləşməsi, bunlar o dövrün çox böyük “geopolitik zəlzələsi” idi. Hər bir böyük “geopolitik zəlzələ” kimi, hər bir böyük geopolitik böhran kimi bu böhranın da böyük şansları və böyük təhlükələri olub.”

Milli Məclisin keçmiş sədri deyib ki, Azərbaycan yenidənqurmanın yaratdığı geopolitik böhrandan yararlanaraq müstəqilliyini əldə edib.

“Bu da təsadüfi deyildi. 1918-ci ildə Azərbaycan şərqin ilk demokratik respublikası kimi qurulanda, Rusiya imperiyasının zəifləməsi buna imkan verib. 1985-1991-ci illərdə gedən bu proseslərdə Moskvanın, Rusiyanın zəifləməsi Azərbaycanın müstəqilliyini bərpa etməsinə şərait yaratdı. Qorbaçov yenidənqurmasının Azərbaycana ən böyük faydası bu oldu.”

Eyni zamanda unutmaq olmaz ki, məhz Qorbaçov hakimiyyəti dönəmində  xalqımıza qarşı 20 Yanvar cinayəti törədilib. O, həmin dövrün təhlükələrindən danışarkən deyib ki, bu təhlükələr Ermənistana və Azərbaycandakı erməni separatçılarına Qarabağ savaşına, təcavüzə, işğalçılığa başlamaları və separatizmə başlamaları üçün şərait yaradıb.

“Bu bəla isə hələ də tam həll olub, bitməyib. Qısaca ümumiləşdirsək Qorbaçov yenidənqurması Azərbaycanın öz müstəqilliyini bərpa etməsinə imkan verdi, eyni zamanda Ermənistan vasitəsi ilə Azərbaycana təcavüz və Qarabağın önəmli bir hissəsini işğal etmək təhlükəsi yaratdı. Bu da Qorbaçov yenidənqurmasının Azərbaycana vurduğu zərbədir. Hələ də tam şəkildə aradan qalxmayıb,” Milli Məclisin keçmiş sədri qeyd edib.  

Milli İstiqlal Partiyasının lideri, milli azadlıq hərəkatının rəhbərlərindən olan Etibar Məmmədov hesab edir ki, Azərbaycan Qorbaçov yenidənqurmasının verdiyi nisbi sərbəstlikdən siyasi və  iqtisadi sahədə istifadə edə bilib.

“Amma, 1990-cı ilin 20 yanvarında Azərbaycand baş verən hadisələr görə Qorbaçov birbaşa məsuliyyət daşıyır. Həmin dövrdə Qorbaçovun məsuliyyətsizliyi nəticəsində Qarabağ problem başlayıb. Bu isə Azərbaycanda milli azadlıq hərəkatının genişlənməsinə səbəb olub və nəticədə Azərbaycan müstəqilliyini elan etməyə nail olub,” Məmmədov qeyd edib.  

Azərbaycan Kommunist Partiyasının sədri, sabiq deputat Rauf Qurbanov isə Turana bildirib ki, Qorbaçov tarixdə ən ziddiyyətli şəxslərdən biri hesab olunur. «Qorbaçovun apardığı yenidənqurma siyasəti bilavasitə böyük bir dövlətin dağıdılmasına gətirib çıxartdı. Tarixdə Qorbaçovdan başqa elə bir partiya rəhbəri, elə bir dövlət başçısı olmayıb ki, özü hakimiyyətdə olduğu illərdə öz partiyasına, rəhbərlik etdiyi dövlətə qarşı olsun».

Partiya sədri hesab edir ki, zamanlar keçəcək və Qorbaçov özünə layiq olan adını qazanacaq. «Qorbaçovun tarix qarşısında cinayətləri daha böyükdür. Məsələn, millətlərin arasında ədavətin salınmasına Qorbaçovun o yenidənqurma siyasəti nəticəsində daha da qızışdı, insanlar öz dədə-baba yurdundan didərgin düşüb qaçqın statusunu qazandılar. Yəni, Qorbaçovun xoş xatırlanası bir şey yoxdur».

O, əlavə edib ki, Qorbaçov təkcə SSRİ-nin dağılmasında günahkar hesab olunmur, ümumiyyətlə o, dünya sol, kommunist hərəkatına böyük bir zərbə vurdu. «Azərbaycan kommunistləri Qorbaçov haqqında öz mövqelərini həmişə açıq-aydın bildiriblər ki, o Azərbaycan xalqı qarşısında məsuliyyət daşıyır. Onun əli Azərbaycan xalqının qanına bulaşdığı ilə əlaqədar biz dəfələrlə beynəlxalq təşkilatlarına müraciətlər etmişik. Təəssüflər olsun ki, bizim bu bəyanatlara heç bir reaksiya verilməyib».

Partiya sədrinin fikrincə Mixail Qorbaçovun əməlləri hələ də xalqları narahat edir. «Ukraynada baş verən hadisələri, Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri nəzərə alsaq görərik ki, hələ də Qorbaçovun işi yaşayır».-0-