2022-ci il üçün makrofiskal çərçivə və büdcə siyasəti: şübhəli hədəflər və irrasional fəaliyyətlər

Oktyabrin 21-də Bakı şəhərinin Sabunçu rayonunda yerləşən tuneldə hərəkət edən avtomobillərdən ikisinin sürücüsü yağışdan yaranan sularda batmadı, əslində  kanalizasiya korrupsiyasında boğularaq həyatını itirdi. Bu hadisə dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərin, Dünya Bankından verlən kreditlərin, əhalidən yığılan su pullarının   nə qədər səmərəli xərcləndiyinin göstəricisidir. Bu yazıda Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi yaranmamışdan öncə “Azərsu” ASC-yə  dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərin, Dünya Bankından və digər beynəlxalq təşkilatlardan maliyyə yardımlarının, su istehlakçılarından yığılan xidmət haqqlarının üzərində qurulan korrupsiya piramidasından və  Bakı şəhərinin pis idarəçiliyindən bəhs edilir.

Maliyyə Nazirliyi 2024-cü ilin yanvar-sentyabr ayları üzrə icmal və dövlət büdcələrinin icrasına (operativ) dair məlumat yayıb. Məlumatda azad olunmuş ərazilərin bərpası üçün xərclənən vəsaitin də məbləği açıqlanıb.

Azərbaycanın dövlət borcu (həm xarici, həm də daxili) artır və proqnozlara görə, 2029-cu ilə qədər 33,8 milyard manata çatacaq ki,  bu da ÜDM-in 23%-dən aşağı olacaq, Maliyyə Nazirliyinin materiallarında deyilir. Dövlət başçısının 2023-cü ildə təsdiqlədiyi "Dövlət borcunun idarə  edilməsi strategiyası"na görə, dövlət borcunun ÜDM-ə nisbətinin yuxarı həddi 30%-dən aşağı qalmalıdır, xarici borc isə 10 milyard dolları keçməməlidir.

Neft hasilatının azalması tendensiyası (2024-cü ildə ən azı 1 milyon ton) və Avropada qazın qiymətinin aşağı düşməsinə ((Azərbaycanın hasil etdiyi qazın yarısı Avropaya ixrac olunur) baxmayaraq, Azərbaycanın dövlət xəzinəsinin doldurulmasında neft və qaz gəlirlərinin payı 2024-cü və 2025-ci illərdə yüksək olaraq qalacaq. ASTNA bu qənaətə Maliyyə Nazirliyinin dərc etdiyi 2025-2028-ci illər üçün ortamüddətli dövlət xərcləri planını nəzərdən keçirdikdən sonra gəlib.