M.Hüseynovun işi �Avropa siyasəti� prizmasından

Yanvarın 17-də Avropa Parlamentinin divarları arasında keçirilən iclasda iki amil Qərbin prezident Əliyevin administrasiyası ilə dərin fikir ayrılıqları olduğuna dəlalət edir. Avropa İttifaqının Azərbaycanla yaz aylarında finiş xəttinə keçəcəyi gözlənilən tərəfdaşlıq haqqında yeni saziş üzrə birgə işi ilə əlaqədar bu fikir ayrılıqları gizli qalıb. Birincisi - səsvermədə iştirak edən və qətnaməni dəstəkləyən Avropa deputatlarının sayı (533 nəfər "lehinə" və 28 nəfər "əleyhinə", ümumilikdə isə 571 deputat var) və ikincisi insan hüquqları, azadlıq və demokratiya sahəsində Qərbin Azərbaycanla münasibətlərində bütün problemləri əhatə edən sənədin məzmunu.

Rəsmi Bakı Avropa Parlamentinin bu qərarını heç cür şərh etmir, bunu vəziyyətin ciddiliyinin başa düşülməsi və administrasiyanın cavab addımlarının işlənib hazırlanması üçün taym-aut götürülməsi kimi qiymətləndirmək olar. Amma Avropa millət vəkillərini ermənipərəst mövqedə ittiham edən hökumətyönlü səslərin ilk reaksiyası göstərir ki, hakimiyyət dəhlizlərində Brüsseldən gələn bu xəbər aqressiv qəbul edilib.

Yəqin ki, Avropa Parlamentinin qətnaməsinin ən mühüm bəndi Avropa İttifaqına müraciətdir. Bu müraciətdə Avropa Şurasına, Avropa Komissiyasına və vitse-prezidentə Mehman Hüseynovun və Azərbaycandakı digər siyasi məhbusların azad edilməsini Aİ və Azərbaycan arasında insan hüquqları üzrə dialoqda, yeni saziş üzrə danışıqlarda mərkəzi məsələyə çevirmək çağırışı yer alır, Aİ-nin vəzifəli şəxsləri israrla Azərbaycanda insan hüquqlarının vəziyyəti ilə bağlı narahatlıqlarını açıq şəkildə ifadə etməyə çağırılır.

Avropa İttifaqı parlamentarilərin bu qərarından sonra korrupsionerlərin ifşasına görə iki il müddətinə azadlıqdan məhrum edilən, yeni cinayət işi məntiqi nəticəsinə çatdırılmasa, cəza müddəti başa çatmaqda olan məşhur blogerlə bağlı vəziyyətə reaksiya vermək məcburiyyətində olacaq. Ötən il dekabrın 26-dan, yəni Mehman Hüseynovun guya həbsxana əməkdaşını təhqir etdiyinə görə karserə salındığı andan etibarən Avropa İttifaqı ATƏT, Avropa Şurası kimi beynəlxalq institutlardan və qeyri-hökumət hüquq müdafiə təşkilatlarından fərqli olaraq, açıq-aşkar qınama tədbirləri görməyib. Aİ Azərbaycan hökuməti ilə bu ilin yayında tərəfdaşlıq haqqında hərtərəfli saziş əldə etməyə çalışır və rəsmi Bakı ilə qarşıdurmadan çəkinir.

Amma Azərbaycanın şəxsində Avropa tərəfdaşının eyni siyasətindən danışa bilərik? Mehman Hüseynova qarşı növbəti cinayət işinin açılması haqqında qərar siyasi xarakter daşıyır və bundan şübhəsi olan çox az insan var. Bunun nəticəsi olaraq, bu siyasət qarşıdurmaya gətirib çıxarıb və Hüseynov azad edilmədən və dövlətin avtoritar siyasi sistemi yenidən qurulmadan, Aİ və Azərbaycan, çətin ki, açıq qarşıdurmadan qaça bilsin.

İlham Əliyevin struktur və kadr dəyişiklikləri, işgüzar dairələrin, o cümlədən kiçik və orta biznes kimi mühüm komponentin vergi və korrupsiya yükünün azaldılması sahəsində son addımları geniş mənada demokratiya sahəsində bənzər addımların atılması üçün müəyyən ümid yaradır. İkitərəfli münasibətlərin yeni yol xəritəsi üzərində iş çərçivəsində Azərbaycanla sıx qarşılıqlı əlaqədə olan Aİ-nin mövqeyini də nəzərə almaq lazımdır. Danışıqlar masasının hər iki tərəfində gözlənildiyi kimi, o, Ai-Azərbaycan münasibətlərini 1996-cı il tarixli postsovet tərəfdaşlıq sazişi çərçivəsində olduğundan daha yüksək səviyyəyə qaldırmaq məqsədi daşıyacaq.

Hüseynovun məsələsinin hansı qarşılıqlı məqbul addımlarla həll ediləcəyini və strateji tərəfdaşlıq haqqında sazişin imzalanması yolundakı maneələrin necə açılacağını təxmin etməyə dəyməz, amma Cənubi Qafqaz regionunun və xüsusən Azərbaycanın özünün inkişafı strategiyası nikbinlik üçün əsas verir. Maraqlıdır ki, Aİ-nin yeni tərəfdaşı - ABŞ da az-az Hüseynovun işinə mənfi münasibətini qeyd edir, bu zaman tərəflərin miladdan öncəki başlanğıc mövqelərinə çəkilməsi üçün dəhliz qoyur.