Arif Yunus: “Ədalət Verdiyev düşmənə məlum olmayan şeyləri deməyib”

Hərbi ekspert, dövlət telekanallarının daimi qonağı Ədalət Verdiyevə qarşı hərbi sirrin açıqlanması üzrə ciddi ittiham irəli sürülüb. Bu ittihamla (Cinayət Məcəlləsinin 308-ci maddəsi) əgər günahkar açıqlamanın qərəzsizliyini sübut edərsə, 3-7 il həbs cəzasına məhkum edilə bilər. Ağırlaşdırılmış halda cəzanın müddəti 4-8 il azadlıqdan məhrumetmə ola bilər.

Ekspertin həbsinin və ittihamın tarixçəsində təəccüb doğuran məqam ondan ibarətdir ki, onun öz videoyazılarında əlilə göstərdiyi dağların yüksəklikləri və yüksəkliklərdə yerləşən hərbi obyektlər həm kosmosdan, həm də aviasiya aparatlarının kameralarından güclü optik cihaz ilə çox yaxşı görünür. Belə olan vəziyyətdə eksperti niyə təqib edirlər?

Sülh və Demokratiya İnstitutunun Konfliktologiya və Miqrasiya Departamentinin rəhbəri Arif Yunus Cənubi Qafqaz ölkələrinin silahlı qüvvələrinin araşdırılması ilə məşğul olub. O, Verdiyevin həbsilə bağlı rəsmi ittihamları "gülünc" adlandırıb və bunun səbəbini öyrənməyə çağırıb. Yunus Turan-ın suallarını cavablandırıb.

-  Azərbaycanın hərbi obyektlərinin yerləşdiyi yerin məxfiliyindən danışanlar haqlıdırmı?

- Azərbaycan ATƏT-in üzvüdür və hər il Müdafiə Nazirliyi Xarici İşlər Nazirliyinə, o da ATƏT-in Vyanadakı qərargahına öz silahlı qüvvələrinin dislokasiyası və tərkibi, habelə əvvəlki il kimdən və nə qədər silah və texnika aldığı barədə ətraflı məlumat göndərir. ATƏT-in bütün üzvləri bunu etməlidirlər. Üstəlik, ümumi xarakterli məlumat, yəni silahlı qüvvələrdə neçə əsgər və zabitin, həmçinin tanklar, təyyarələr və digər hərbi texnikanın sayı göndərlmir. Məsələn, hansı korpusun harada olduğunu və orada neçə əsgər və zabitin olduğunu göstərmək kifayət deyil və ya Kürdəmirdəki hərbi aviabazada bu qədər təyyarənin olduğunu göstərmək azdır. Təyyarələrin növlərini, konkret sayını, hərbi personalın sayını göstərmək lazımdır, mütləq aerodromun coğrafi koordinatlarını göstərmək lazımdır ki, ATƏT üzvləri bu məlumatları kosmosdan yoxlaya bilsinlər. Bütün bunlar sonra nəşr olunur və onlarla asanlıqla tanış ola bilərsiniz. Mən hətta vaxtilə bu məlumatlar əsasında Cənubi Qafqaz ölkələrinin silahlı qüvvələri haqqında kitab nəşr etmək istəyirdim.

Yəni, ölkələr, o cümlədən ermənilər Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sayı  və dislokasiyası barədə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin rəsmi məlumatlarından yaxşı bilirlər! Üstəlik, əgər ermənilərdən danışırıqsa, Ermənistanın Azərbaycanla sərhədində avropalı müşahidəçilər var, onlar orada müasir və kosmik kəşfiyyatla bağlı avadanlıqlara malikdirlər və Azərbaycan ordusunun ən azı sərhəd boyunca və Qarabağda dislokasiyası barədə dəqiq məlumat alırlar. XXI əsrdir və "dövlət sirri" və ya "casusluq" anlayışı dəyişib və nəyin və harada yerləşməsi barədə məlumatdan daha çox hərbi texnologiya ilə əlaqəlidir. Buna görə də həbsin əsl səbəbini bilmək maraqlı olardı, çünki Verdiyev hakimiyyətin öz adamıdır.

- Siz ATƏT sənədlərindəki informasiyadan danışdınız.  Hərbi sirlər cəmiyyət üçün əlçatan KİV-də dərc olunurmu?

-  Aydınlıq üçün real hadisəni yada sala bilərəm. 1999-cu ildə Leyla Yunus və mən bu cür ittihamların absurdluğunu göstərmək və eyni zamanda bizim cəmiyyətin səviyyəsini yoxlamaq qərarına gəldik: o, mətbuat konfransı keçirdi, Azərbaycan ordusunun sayı barədə ətraflı, həm də rəqəmlərlə danışdı.

Ancaq mənbələri göstərmədi, dedi ki, guya öz məlumatlarıdır. Jurnalistlərin gözlərindən aydın olurdu ki, onlar şokdadırlar və onların heç də hamısı bu məlumatları dərc etməyə qərar verə bilmədi. Yalnız bəziləri, və onlar da  bizə zəng elədilər ki, onları Baş Prokurorluğa çağırırlar və dövlət sirrinin açıqlanmasına görə mühakimə olunmaqla hədələyirlər.

Bir həftə sonra o, yenidən mətbuat konfransı keçirdi və öz  qarşısına ingilis və rus dillərində  bir yığın kitab qoydu. İzah elədi ki, həmin kitablar rəsmi olaraq nəşr edilib, açıq şəkildə satılır və bütün bu rəqəmləri oradan götürüb. Sonda o, Bakıda nəşr olunmuş "Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi: hərbi aspekt" kitabını (müəllifi Cahangir Araslı, Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin polkovniki, müdafiə nazirinin köməkçisi) göstərdi. Bu kitabda onun bir həftə əvvəl mətbuat konfransında aşıqladığı rəqəmlər vardı.