"Elə qüvvə tapılmaz ki, "hakimiyyət qollarında iqtisadi mənafe qrupları yaradacağam" desin"

Sentyabr 16-da Mərkəzi Seçki Komissiyası (MSK) növbədənkənar parlament seçkilərinin protokollarını Konstitusiya Məhkəməsinə təqdim etdi. Seçkinin gedişi ilə bağlı bir çox şikayətlər olsa da, MSK heç bir dairədə nəticələrə təsir etməməklə, ümumilkdə 40-dan çox məntəqədə nəticələri ləğv elədi. Bu qurum seçkilərin yüksək səviyyədə keçirildiyini açıqladı. Amma bir sıra müxalifət qüvvələri də bildirdilər ki, seçkilər əvvəlcədən hazırlanan siyahılar əsasında gerçəkləşib.

Azərbaycanda bundan əvvəlki seçkilərdə də “deputatların siyahı əsasında təyin edildiyi” ilə bağlı iddialar səslənib. Amma eyni zamanda deyilib ki, parlamentdə ayrı-ayrı müxtəlif hakimiyyətdaxili qruplaşmaların təmsilçiləri də olub. Bu dəfə necədir, lider namizədlərin tərkibində qruplaşmalar varmı?

Milli Məclisin VI çağırış deputatı Zahid Oruc Turana bildirib ki, Zəfər dövrünün parlamentini 1990 və xüsusilə 2000-ci illərin leksikonu ilə qiymətləndirməsi çox yanlışdır: “Sözügedən versiyaları informasiya platformalarında yayanlar bir qədər köhnə qüvvələrdilər. Bəlkə də onlar yeni ifadələrdən, təhlillərdən yararlansaydılar, tənqid üçün özünəməxsus arqumentləri tapa bilərdilər”.

Z.Orucun fikrincə parlamenti oliqarxların, hakimiyyət içərisindəki hər hansı qruplaşmanın qarşı duran tərəflərin mənafeləri istiqamətində parçalamaq, o cür qələmə vermək çox yanlışdır: “Düşünürəm ki, Vətən müharibəsində qələbə qazanan dövlət başçısının rəhbərliyi altında hökümətin içərisində kiminsə lokal siyasi maraqlarına tabe olan insanları hakimiyyət qollarına yerləşdirərək belə avtonom mübarizənin aparması sadəcə ağlasığmazdır”.

Deputat qeyd edib ki, bu ilin prezident seçkilərində xalq Prezident İlham Əliyevə çox yüksək etimad göstərib: “Bunun fonunda elə bir qüvvə tapılmaz ki, “mən hakimiyyət orqanlarında, qollarında iqtisadi mənafe qrupları yaradacağam, siyasi maraq daşıyıcılarım olacaq və orada onlar ali rəhbərinin siyasi xəttini deyil, mənim maraqlarımı qoruyacaq” desin”.

Onun fikrincə, hansısa xırda qanun pozuntusunu ümumiləşdirib onu diplomatların, iqtisadçıların, siyasətçilərin cəmləşdiyi Milli Məclisə ictimai etimadsızlıq kimi qələmə vermək yanlışdır: “Son 16 gündə informasiya mühitinə daha çox parlament seçkilərində məğlub olanların mövqeləri təqdim olunur. Onların bir qismi hakim partiyanın siyahısında olmadıqlarından bu mövqeni tuturlar, bir qismi də seçki təbliğatı üçün rəsmən ayrılmış məkanları boş qoyan, vətəndaşın ayağına getməyən amma uzun illər Qələbə meydanını, Azadlıq Meydanını bizə versəydilər hakimiyyətinin taleyini bir gün içində həll edərdik deyən alternativ qüvvələrdir. Azərbaycanda ilk dəfə idi ki, bütün namizədlər xalqın qarşısına Qarabağ, işğal, torpaq mövzusunda getmirdi, yeni gündəliyin formalaşması üçün tarixi bir fürsət yaranıb”.

Z.Oruc vurğulayıb ki, öz inauqurasiya nitqində Prezident İlham Əliyev Azərbaycana təzyiqlərin, təsirlərin artacağını bildirmişdi: “Bu, çox vacib mesajdır. Bütün hökümət orqanları, beyin mərkəzləri hesablamalıdır ki, bu təsirlər bizə haradan artacaq. Biz bunların real nümunələrini da görürük. 4-5 mühüm regional və beynəlxalq məsələ var ki, onlar qarşıdakı günlərdə ilk iclasını keçirərək fəaliyyətə başlayacaq parlamentin üzərinə düşən ən vacib tələbdir. Parlamentin içərisində kimsə bu marağı, bu tələbi doğrultmayacaqsa, cəmiyyət bunu görəcək. Gələcək dövrdə də hakim partiya da həmin qüvvələrə yenidən şans verməyəcək”. 

Siyasi şərhçi Nəsimi Məmmədli də AzadlıqRadiosuna deyib ki, Azərbaycan parlamentində indi ayrı-ayrı qrupların təmsil olunduğuna inanmır: “Azərbaycan hakimiyyəti kifayət qədər monolitdir və parlamentdə yalnız hakim ailənin maraqlarına xidmət edən şəxslər təmsil oluna bilər”.

Onun sözlərinə görə, əvvəllər parlamentdə istər sosial qrupların, istərsə də klanların təmsilçiləri olmuşdu: “Amma son illər birmənalı şəkildə Milli Məclis yalnız hakim ailənin müəyyən etdiyi bir siyahı əsasında formalaşır. Ona görə də burada hansısa bir qrupların özəl maraqlarını təmin etməsi üçün təmsilçiliyinə inanmıram”.

Ekspert qeyd edib ki, parlamentin yeni tərkibinin 70 faizi köhnə tərkibdən ibarət olacaq: “88 nəfər əvvəlki heyətdən qalır. Bu da kifayət qədər böyük bir rəqəmdir. Təəssüf ki, bu gün Milli Məclisə ali icra hakimiyyətinin siyasi təsiri o qədər güclüdür ki, cəmiyyətin istər köhnə, istər təzə parlamentdən pozitiv gözləntisi yoxdur”.

ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosunun bu il sentyabrın 1-də Azərbaycanda keçirilən növbədənkənar parlament seçkiləri ilə bağlı ilkin hesabatında vurğulandı ki, mövcud şərtlər seçkilərin demokratik standartlara uyğun keçirilməsinə imkan verməyib. MSK isə hesab edir ki, seçkilər yüksək səviyyədə keçirilib. İndi qanunvericiliyə əsasən, Konstitusiya Məhkəməsi müvafiq sənədləri aldıqdan sonra 10 gün müddətində Milli Məclisə seçkilərin yekunları və nəticələrinin yoxlanılaraq təsdiq edilməsi prosesini başa çatdırmalıdır.