Media-icmal 06.04.2016

Qarabağ cəbhəsindəki son döyüşlərə baxış, ölkənin sosial, ana və uşaq  problemləri medianın aparıcı mövzusudur.  

“Azərbaycan” qəzeti Qarabağ döyüşlərində şəhid olan və yaralanan döyüşçülərin ailələri ilə dövlət başçısı İlham Əliyevin görüşü haqda yazır. Dövlət başçısı bütün baş verənlərə öz mövqeyini şəhr edir və bəyan edir: “Bir daha demək istəyrəm ki, Azərbaycan bu gün də bəyan edir ki, birtərəfli qaydada döyüş əməliyyatlarını dayandırır, amma bir şərtlə ki, qarşı tərəf bundan istifadə etməsin. Onlar da dayandırsınlar, oturduqları yerlərdə də qalsınlar, tərpənməsinlər. Biz öz torpağımızdayıq, başqa ölkənin də torpağında gözümüz yoxdur. Amma heç kimə imkan verməyəcəyik ki, bizim torpağımızda hökmranlıq etsin”.

Milli ruhun ölməməsi təzahürü 

“Amma son baş verənlər göstərdi ki, 24 illik atəşkəs rejimi, yalanın, yaltaqlığın, korrupsiyanın dövlət siyasətinə çevrilməsi milli ruhu öldürə bilməyib”. Bu cümlə “Azadlıq” qəzetində dərc edilən “Avtoritarizm milli ruhu öldürə bilməyib” adlı yazıdan götürülüb. Müəllif  məhz Qarabağ cəbhəsində ordunun son döyüşləri zamanı arxada orduya xalq dəstəyi çoşqusunu belə dəyərləndirir. 

Məqalədə Qarabağı görməyənlərin, müharibəni xatırlamayanların belə müharibə mesajı verdiyi deyilir. Şəhidlərin dəfnində xalqın kütləvi iştirakı isə belə qyimət alır: “Şəhidlərin dəfnində hökumət nümayəndələrindən fərqli olaraq xalq kütləvi iştirak etdi, orduya dəstək aksiyası keçirildi”.

Yazıda bu məqamın həm də hökumətə bir siqnal olduğu vurğulanır: “Hökumət başa düşməlidir ki, repressiyalar, təqiblər, təzyiqlər, polis rejimi xalqın əzmini qıra bilməz. Maddiyyat qarşılığında kimisə satın almaq olar. Həbslə kimisə qorxutmaq mümkündür. Amma bütün xalqı ələ almaq, hamını qorxutmaq mümkün deyil. Bu gün düşmən qarşısına tərəddüdsüz çıxmaq qərarı verənlər sabah bu ölkənin sərvətlərini talayanlara da özünü göstərəcək”.

Məqalədə hakimiyyətin hamını öz düşüncə tərzinə gətirməsinin mümkün olmayacağı xüsusi yer alır: “Mövcud hakimiyyət ölkənin sərvətlərini talasa da mənəvi sərvətlərin kökünü kəsməyi bacarmayıb. Bu ölkədə bayrağına sarılacaq, düşmənə yumruq göstərəcək, vətən uğrunda savaşacaq milyonlarla insan var”.

Danışıqlarda irəliləyiş olmasa...

“Novoye Vremya” qəzeti aprelin 2-5-i arasında Qarabağ cəbhəsindəki hərbi əməliyyatlar, onun səbəbləri barədə məqalə dərc edib.”Bakı və İrəvan” atəşkəsə razılaşdılar” sərlövhəli məqalədə 3 günlük əməliyyatların keçirilməsinə görə erməni tərəf ittiham edilir.

Məqalədə əməiyyatların başlaması səbəbi belə izah edilir: “Aprelin 2-nə keçən gecə Azərbaycanın mövqeləri və sərhədə yaxın yaşayış məntəqələri ağır silahlardan intensiv atəşə tutuldu, döyüş xəttinə yaxın yaşayış məntəqələri də belə atəşə məruz qaldı”. Müəllif bütün bunlardan sonra Azərbaycan ordusunun bir neçə istiqamət üzrə keçirdiyi əməliyyatlara toxunur.

Məqalədə erməni tərəfin bu əməliyyatların keçirilməsini Azərbaycan tərəfin atəşkəsi pozması kimi dəyərləndirməsi əsassız sayılır. “Erməni tərəfin atəşkəsi Azərbaycanın pozmasına dair dedikləri məntiqsizdir. Çünki erməni tərəfdən fərqli Azərbaycan ordusunun arxasında sıx dinc əhali yaşayır”.

Bundan əlavə, döyüşlər zamanı Azərbaycan ordusunun öz mövqeyindən irəliyə getməsi belə əsaslandırılır. “Azərbaycan ordusunun cavab atəşləri nəticəsində erməni tərəf təlaşa düşdü, qaçmağa başladı və ordu da bir neçə yüksəkliyi ələ keçirdi”.

Yazida yenidən başlanması gözlənilən danışıqların nəticə verməməsinin mümkün sonucları haqda xəbərdarlıq edir: “Nəticə etibarilə danışıqlarda irəliləyişin olmaması Cənubi Qafqazı bürüyəcək qığılcıma səbəb ola bilər, bu isə bir çox geosiyasi və iqtisadi baxımdan Rusiyanı və Qərbi razı salmır.Ola bilər ki, erməni tərəf yeni danışıqlardan öz xeyrinə istifadə etsin, odur ki, Azərbaycan ayıq olmalıdır”.

Ə.Həsənov: “Kommersiya banklarının özbaşınalığı…”

Əvvəllər banklar əhaliyə kreditləri yalnız 10% valyuta fərqilə verə bilərdilər, 2015-ci ilin I rübündə Mərkəzi Bank bunu ləğv etdi.”İqtisadçı ekspert Əkrəm Həsənov bunu dollarla kredit verilməsinin dayandırılması ilə bağlı “Yeni Müsavat” qəzetinə şərhində bildirib.  

O deyib ki, həmin vaxtdan bu yana kreditlərin əhaliyə 100% xarici valyuta ilə verilməsi başlayıb. “Qanun boşluğundan istifadə edən kommersiya bankları Mərkəzi Bankdan manatla kredit götürür, xarici valyutaya çevirir və elə də kredit kimi verirlər”.

İqtisadçı bankların xalqa xarici valyuta ilə kredit verilməsini dayandırılmasını belə izah edir: “Xarici valyuta ilə kreditlərin verilməsinin əsas səbəbləri kommersiya banklarının özbaşınalığının qarşısını almaq və iqtisadiyyatın inkişafına dəstək göstərmək mahiyyəti daşıyır. Eyni zamanda Mərkəzi Bank  kommersiya banklarına dollar kreditlərindən daha çox manatla verməlidir”.

Görünür, durum o qədər qorxuncdur ki,

“Bizim yol” qəzetində  dərc edilən “Son illərdə doğuşda yüzlərlə ana həyatını itirib”adlı yazıda isə doğuş zamanı baş verən ana və körpə ölümləri araşdırılır.

Yazıda yerli mənbələrin rəqəmlərilə beynəlxalq qurumların rəqəmləri arasında kəskin fərq olduğu deyilir: “Səhiyyə Nazirliyi Doğuşa Yardım Komissiyası 2015-ci ildə doğuş zamanı 23 ananın öldüyünü, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı isə bu rəqəmin 48 olduğunu  bildirir”.

Daha sonra ayrı-ayrı illərdə baş verən statistik rəqəmlər sadalanır. Məqalədə deyilir ki,  təkcə 2014-cü ildə ana və uçaq ölümlərilə bağlı 42 nəfər tibb personalına qarşı inzibati cəza verilib, 13 həkim isə işdən azad edilib. Tibbi komissiyalar bu ölümləri daha çox ananın səhhətindəki problemlərlə əlaqələndirmək istəyirlər, məqalədə isə deyilir: “Cəzalanan həkimlərin sayına baxılsa hadisələrin yarıdan çoxu həkim və mama-ginekoloqların səhlənkarlığı üzündən baş verir”.

Araşdırmada uşaq ölümlərilə bağlı bir məqama toxunulur. “Statistika Komitəsinin saytında yeni doğulan körpələrin statistikası aparılmır. Görünür, bu sahədə vəziyyət o qədər qorxuncdur ki, bunu etiraf etməyə çəkinirlər”.