Media-icmal 11.01.18

Dövlət başçısı İlham Əliyevin 2018-ci ili "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyət İli" elan etməsi, hakimiyyətin Xalq Cümhuriyyətinə baxışı, büdcə xərcləmələrinə nəzarət, Dünya Bankının xəbərdarlığı bugünki (11 yanvar. 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularıdır...

Demokratik respublikanın əhəmiyyətini ortaya qoyan qərar

"Azərbaycan" qəzeti "Prezident İlham Əliyevin bu qərarı Azərbaycanın çoxəsrlik dövlətçilik tarixinin təbliğində misilsiz rol oynayacaq" sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin Nazirlər Kabinetinin "2017-ci ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələr"ə həsr olunan iclasında 2018-ci ili ölkədə "Cümhuriyyət İli" elan etməsini Mətbuat Şurasının komissiya sədri Vüqar Rəhimzadə ilə dəyərləndirir.

V.Rəhimzadə deyir ki, hazırda Azərbaycan dünyada nüfuzlu dövlət kimi tanınır, bu imicin formalaşmasının kökündə uğurlu daxii və xarici siyasət durur: "Təbii ki, bu təcrübənin əsası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC) ilə bağlıdır. Məhz 1918-ci ildə Şərqdə ilk demokratik respublika-AXC qurulub. AXC-nin yaradılması 1918-ci il mayın 28-də Tbilisi şəhərində bəyan edilib. Təəssüf ki, AXC 1920-ci il aprelin 27-də Sovet Rusiyasının hərbi təcavüzü nəticəsində süqut edib. Amma bu qısa tarixi dövr ölkənin dövlətçilik tarixində mühüm mərhələdir".

V. Rəhimzadə hesab edir ki, bu il AXC-nin qurulmasının 100 illiyi ilə bağlı dövlət başçısı İlham Əliyevin 2018-ci ili "Xalq Cümhriyyəti İli" elan etməsi Azərbaycanın çoxəsrlik dövlətçilik tarixinin təbliğində misilsiz rol oynayacaq.

V.Rəhimzadə deyir ki, hələ Heydər Əliyevin hakimiyyəti dövründə AXC-nin fəaliyyəti uca tutulub və dünyaya təbliği istiqamətində mühüm işlər görülüb:

"Məhz ulu öndər Heydər Əliyevin və dövlət başçısı İlham Əliyevin diqqət və qayğısı nəticəsində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, onun qurucularının şəxsiyyəti daim uca tutulub, xatirələri yad edilib. Hesab edirəm ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti xalqımızın milli sərvətidir".

V.Rəhimzadə dövlət başçısı İ.Əliyevin AXC-nin 100 illik yubileyilə bağlı 2017-ci ilin mayında imzaladığı sərəncamı yada salaraq, bu sənədin əhəmiyyətini xüsusi olqraq qiymətləndirir.

Adı çəkilən sənəddə deyilir ki, qünya birliyi tərəfindən tanınmış AXC-nin fəaliyyəti 1920-ci ilin aprelində bolşevik işğalından sonra Azərbaycanın dövlət kimi dünya siyasi xəritəsindən silinməsinin qarşısını alıb.

Bu baxımdan V.Rəhimzadə həm bu sərəncamın, həm də 2018-ci ilin ölkədə "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli" elan edilməsinin dövlətçilik tarixində mühüm mərhələ olan ilk demokratik respublikanın əhəmiyyətini bir daha ortaya qoyduğunu qeyd edir.

Cümhuriyyəti şərləyənlərin cümhuriyyət "sevgi"si

"Azadlıqinfo.az"da isə "Cümhuriyyətçiləri şərləyənlərin Cümhuriyyət "sevgi"si" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif indki hakimiyyətin cümhuriyyətçilərə səmimi olmadığını əsaslandırmaq istəyir.

Müəllif deyir ki, YAP hakimiyyəti bütün fəaliyyəti dövründə demokratik dəyərləri ləkələmək, həqiqi liderləri unutdurmaq kursu götürüb: "Məhəmmədəmin Rəsulzadəyə, onun silahdaşlarına, Elçibəyə və onun silahdaşlarına münasibət bunun bariz göstəricisidir".

Müəllif bütün bu siyasətin gözlənilən nəticəni verməməsini obrazlı olaraq "avtoritarizmin "pozanının" şərəfli tarixi, xalqın qəhrəmanlarını silmək gücündə olmamasının sübutu" hesab edir: "M.Rəsulzadənin büstünə çuval keçirsələr də, adını kitablardan çıxarsalar da, xalqın yaddaşından pozmağı, ona olan sevgini azaltmağı bacarmadılar. Əmin oldular ki, Cümhuriyyət dövrünə, qurucu babalara çamur atdıqca, xalqın nifrətini daha çox qazanırlar. Ona görə də Cümhuriyyət sevgisinin imitasiyasına start veriblər".

Müəllif vurğulayır ki, ölkə başçısı İlham Əliyev 2018-ci ili "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ili" elan edib. Bu barədə ölkə başçısı yanvarın 10-da Nazirlər Kabinetinin 2017-ci ildə ölkənin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasında bildirib və bu istiqamətdə müxtəlif tədbirlərin keçiriləcəyi nəzərdə tutulur.
Müəllif deyir ki, yenə də Rəsulzadənin adı çəkilməyəcək, Cümhuriyyətin 100 illiyindən danışa-danışa Heydər Əliyevin və İlham Əliyevin təbliğatını aparacaqlar: "Cümhuriyyət sevdalılarını şərləyərək həbs edənlər, azad mətbuatı sıradan çıxaranlar, demokratik dəyərləri məhv edənlər Cümhuriyyəti necə sevə bilərlər? 100 il öncə Azərbaycanın adı demokratik dövlətlər sırasında idi, bugün korrupsionerlərin, avtoritarların sırasındadır. Hər gün Cümhuriyyət dəyərlərindən bir az da uzaqlaşmaq üçün səy göstərənlərin Cümhuriyyətdən danışması absurd deyilmi?"

Müəllif vurğulayır ki, fakt budur ki, demokratik Cümhuriyyətin 100 illiyi mövcud avtoritar hakimiyyətin 25 illiyində qeyd olunur.

Müəllifə görə, mövcud hakimiyyət Cümhuriyyətin 100 illiyini əlacsızlıqdan qeyd edir, təyinatlı deputatlar M.Rəsulzadəni təhqir etməkdən belə çəkinmirlər.

Müəllifə görə, demokratik dəyərləri, demokratik dövlət qurucularını ləkələyib, Cümhuriyyətə sevgidən danışmaq imitasiyanın çürümüş formasıdır və əgər televizorların yuxarı küncündən M.Rəsulzadənin yox, Heydər Əliyevin şəkli boylanırsa, ilə hansı adın verilməsinin önəmi yoxdur.

Nəzarət sistemi olmadıqda

"Exo" qəzetində isə "Pullar hara gedir: Azərbaycanda dövlət maliyyə nəzarəti haqqında" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif maliyyə nəzarəti sistemini iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli və deputat Vahid Əhmədovla müzakirə edir: "Azərbaycanda mövcud olan maliyyə nəzarəti az səmərəlidir. Hesablama Palatasının yenidən qurulmasına zərurət var, dövlət audit sisteminə yenidən baxılmalıdır". Ekspert N.Cəfərli bu sahədəki durumu belə anladır.

N.Cəfərli hesab edir ki, ölkə qanunvericilik bazasında büdcə vəsaitlərinin xərclənməsinə nəzarəti və şəffaflığı təmin edən qanunlar çox olduqca, nəzarət də bir o qədər səmərəli olur: "Elə indi də Azərbaycan qanunvericiliyində büdcə vəsaitləri üzərində nəzarəti təmin edən kifayət qədər əsasnamə, normativ və hüquqi mexanizmlər var. Hesablama Palatası qanunun müyyən etdiyi prinsiplər əsasında fəaliyyət göstərməlidir".

Ekspert deyir ki, Hesablama Palatasının parlamentə təqdim etdiyi növbətçi hesabatlarından başqa heç nə məlum deyil, demək olmaz ki, bu qurum səmərəli fəaliyyət göstərir, halbuki, qonşu dövlətlərdə bu qurumlar hakimiyyətdə böyük nüfuza malikdirlər və dövlətin maliyyə siyasətinə təsir edə bilirlər: "Belə tipli qurumlar xarici ölkələrdə talançılıq, dövlət vəsaitlərinin dağıdılması kimi faktları parlamentlərə təqdim edirlər, amma bizdə bunu da söyləmək mümkün deyil".

N.Cəfərli hesab edir ki, büdcə vəsaitlərindən səmərəli və məqsədli istifadə məsələsi iki yol ilə mümkündür, birincisi, Hesablama Palatasının səlahiyyəti genişlənməli, ştat strukturu artırılmalıdır ki, qurum büdcə vəsaitlərinin yerlərdə belə xərclənməsini nəzarətində saxlaya bilsin.

İkinci isə, ayrıca olaraq "Dövlət maliyyə nəzarəti haqqında" qanun qəbul edilməlidir ki, xarici və daxili maliyyə axını və büdcə xərcləri üzərində nəzarətə geniş imkanlar yaratsın.

N.Cəfərli hesab edir ki, dövlət maliyyə nəzarətinin obyektləri büdcə təşkilatları, dövlət hakimiyyəti orqanları, dövlət sektorunun subyektləridir.

Ekspert vurğulayır ki, hətta indiki böhran və büdcə kəsiri şəraitində talançılığın davam etdiyi görünür və bunun qarşısı alınmalıdır.

Deputat Vahid Əhmədov deyir ki, büdcə üzərində nəzarəti, maliyyə şəffaflığını təmin etmək, bu prosesi sürətləndirmək üçün "Maliyyə nəzarəti haqqında" qanun qəbul edilməsinə ciddi ehtiyac var.

V.Əhmədov deyir ki, bu məsələ ilə bağlı bir neçə il öncə qanun layihısini parlamentə təqdim edib, bu məsələni dəfələrlə qaldırıb, belə qanunun qəbulunua ehtiyac olduğunu bildirib: "Təəssüf ki, bir neçə il keçsə də, layihə müzakirəyə çıxarılmadı və qəbul edilmədi. Amma biz belə bir qanunun qəbul olunmasında israrlıyıq", - deyə deputat bildirir.

Dünya Bankının xəbərdarlığı...

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "Dünya Bankından növbəti xəbərdarlıq" sərlövhəli məqalə cəlb edir.

Müəllif xüsusi vurğulayır ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının neft ixracından asılı olması problemi ciddi diqqət mərkəzindədir: "Azərbaycanın neftdən asılılığının ölkə iqtisadiyyatında olduqca ağır nəticələrə gətirəcəyi barədə həyəcan təbili çalınır. Bunu hətta beynəlxalq maliyyə institutları da gizlətmirlər. Dünya Bankının mövqeyinə görə, neft ixracatçıları öz iqtisadiyyatlarını şaxələndirə bilməsələr inkişaf az olacaq və bu ölkələr zəif iqtisadi artımdan əziyyət çəkəcəklər".

Müəllif deyir ki, son illərdə iqtisadi artım baş verməsi dünyanın yanacaq və xammal bazarında qiymətlərin nisbi artımı ilə bağlıdır.

Yazı müəllifi deyir ki, neftin yüksək qiymətə satıldığı 2003-2007-ci illərdə

Neft Fondundan büdcəyə transfertlər ÜDM-in 10%-i həcmində idisə, indi bu 60%-ə yüksəlib.

Yazı müəllifi xatırladır ki, rəsmi Bakı ölkə iqtisadiyyatını şaxələndirməyin əsas hədəf olduğunu desə də bunun üçün də ölkənin əsas maliyyə bazasının neft və qaz ixracından gələn gəlirlər olduğunu inkar etmir.

Müəllif deyir ki, sadəcə son illər toplanan maliyyə ehtiyatları hakimiyyəti xammal nəhəngindən yüksək texnologiyalar ixracatçısına çevrilməyə məcbur edir.

Məqalədə deyilir ki, neftin qiymətinin aşağı düşməsi ölkəni əlverişsiz duruma salıb, manatın dollara nisbətdə iki dəfə dəyər itirməsi əhalinin alıcılıq qabiliyyətini ciddi şəkildə endirib.

Digər tərəfdən, ölkə o qədər də çox məhsul istehsal etmir və ona görə də ölkədə istehlak səbətinin əsasını qiyməti əhəmiyyətli dərəcədə bahalaşan idxal məhsulları təşkil edir.

Müəllif deyir ki, beynəlxalq qurumlar neft bumu dövrünün qısamüddətli olduğunu, neftdən gələn gəlirlərin postneft dövrü üçün qorumaq lazım olduğunu desələr də, hakimiyyət bunları ciddiyə almayıb, neft pulları istehaka yönəldilib.

Müəllifə görə, yeni iri neft yataqları kəşf edilməsə, neftdən asılı Azərbaycan iqtisadiyyatının böhranı yaxın 3-5 ildə başlayacaq və ona görə də Dünya Bankı Bakıya neft və qaza ümidli olmamaq xəbərdarlığı edir.