Media-icmal 30.01.19

Regionların inkişafı ilə bağlı dövlət proqramlarının icrası, Nazirlər Kabinetinin qərarına dəyişiklik təklifləri, korrupsiya göstəricilərinə görə ölkənin vəziyyətinin pisləşməsi və s. məsələlər bugünki (30 yanvar, 2019-cu il) medianınn aparıcı mövzularındandır...

Son 15 ilin uğur salnaməsi

"Azərbaycan" qəzeti "15 ilin uğur hesabatı" sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin iştirakı ilə yanvarın 29-da "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın icrasının yekunlarına həsr olunan konfransını dəyərləndirir.

Müəllif dünənki konfransı son 15 ilin uğur salnaməsinin növbəti təqdimatı adlandırır.

Onun sözlərinə görə, bu ötən illərin əsas nailiyyəti ölkə iqtisadiyyatının dünya miqyasında rekord templərlə inkişafıdır, burada ən mühüm göstərici isə tarixin ən qüdrətli Azərbaycanını yaratmaqdır və bu tarixi yüksəlişin müəllifi Prezident İlham Əliyevdir.

Müəllif deyir ki, elə dünən 2014-2018-ci illəri əhatə edən regional inkişaf dövlət proqramının başa çatması rəsmən elan olunub və dövlət başçısı 2019-2023-cü illər üçün bölgələrin sosial-iqtisadi inkişafına dair yeni dövlət proqramını təsdiq edib.

Məqalə müəllifi deyir ki, əvvəlki üç dövlət proqramı yalnız bölgələrin deyil, bütünlüklə ölkənin sosial-iqtisadi inkişafının lokomotivi olub, real nəticələrlə başa çatıb.

Müəllif bunun təsdiqi olan bir sıra göstəriciləri də vurğulayır: "Son 15 ildə Azərbaycanda ümumi daxili məhsul 3,3 dəfə, qeyri-neft sektoru 2,8 dəfə, sənaye potensialı 2,6 dəfə,valyuta ehtiyatları 24 dəfə, kənd təsərrüfatı istehsalı 1,7 dəfə artıb.

Yazı müəllifi bununla yanaşı son 15 ildə ölkə iqtisadiyyatına 250 miyard dollar sərmayə qoyulduğunu, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, Bakı Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərlərinin, Baki-Tbilisi-Qars dəmiryolu xəttinin istifadəyə verildiyini bildirir.

Bununla yanaşı, müəllif məqalədə beynəlxalq və ölkə miqyaslı bir çox

enerji, eləcə də infrasturktur layihələrinin ya başa çatdığını, ya da başa çatmaqda olduğunu nəzərə çatdırır.

"Bizim bütün iqtisadi göstəricilərimiz deməyə əsas verir ki, Azərbaycan son 15 il ərzində çox uğurla, inamla inkişaf edib. Artan iqtisadi imkanlarımız bizə şərait yaratdı ki, sosial məsələlərə də çox böyük diqqət yetirək", deyə dövlət başçısının yekun niqtindən sitat gətirən müəllif qeyd edir ki, regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair hər üç dövlət proqramı artıqlaması ilə yerinə yetirilib və beləliklə, üçüncü dövlət proqramı da daxil olmaqla, əldə edilən uğurlar ötən 15 ilin uğur hesabatıdır, milli yüksəliş salnaməsidir.

Fərdi sahibkarlığın problemləri

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Yeni vergi qaydaları fərdi sahibkarlar üçün problem yaradır" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Vergi Məcəlləsinə edilən dəyişikliklərin fərdi sahibkarlıq subyektləri üçün problemlər yaratmasını ekspert Vüqar Bayramovla araşdırır.

Yazı müəllifinin sözlərinə görə, fərdi sahibkarlıq subyektlərinin böyük bir qismi sadələşmiş vergi ödəyicisi ola bilmir, səbəb də budur ki, sadələşmiş verginin əhatə dairəsi məhdudlaşdırılıb.

Müəllif deyir ki, ekspertlər buradan çıxış yolu kimi Nazirlər Kabinetinin qəbul etdiyi sahibkarlıq subyektləri kriteriyaları ilə bağlı qərarına dəyişiklik olunmasını təklif edirlər.

İqtisadçı-ekspert, İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri V.Bayramov isə deyir ki, bu ildən yalnız mikro sahibkarlar sadələşdirilmiş vergi güzəştindən istifadə edə bilərlər: "Amma Nazirlər Kabinetinin 21 dekabr 2018-ci il tarixli, 556 saylı "Mikro, kiçik, orta və iri sahibkarlıq subyektlərinin bölgüsü" meyarları haqqında qərarı fərdi sahibkarların sadələşdirilmiş vergidən istifadəsinə imkan vermir. Fərdi sahibkarlıq ilə məşğul olub illik (ardıcıl 12 ay) dövriyyəsi 200 min manatdan az olanların güzəştli vergi dərəcələrindən istifadə imkanları yoxdur".

V.Bayramov vurğulayır ki, Nazirlər Kabinetinin bu qərarına görə illik dövriyyəsi 200 min manatdan az olan və işçilərin sayı 1-10 arasında olan sahibkarlar sahibkarlıq subyektləridir.

Ekspertə görə, bu isə o deməkdir ki, fərdi sahibkarlıqla məşğul olanların işçiləri olmadığı və fərdi fəaliyyət göstərdikləri üçün mikro sahibkarlar hesab olunmurlar.

V.Bayramovun fikrincə, qərarda mikro sahibkarların təsnifatı üçün "1" rəqəminin qeyd edilməsi fərdi sahibkarların güzəştdən istifadə imkanlarını məhdudlaşdırır:

Ekspert Nazirlər Kabinetinin mikro sahibkarlıq subyektləri ilə bağlı bölgüsünü beynəlxalq standartlara da uyğun saymır: "Belə ki, Avropa Birliyində illik dövriyyəsi 2 milyon avrodan az olan və işçilərin sayı 10-dək olan (< 10) sahibkarlıq subyektləri mikro hesab olunur. Yəni, işçilərin sayı 1-10 arası deyil, 10-dək olanlar mikro hesab olunur. ABŞ-da illik dövriyyəsi 7.5 milyon dollardan az olan və işçilərin sayı 500-dək olanlar kiçik sahibkarlar sayılır. Göründüyü kimi, beynəlxalq standartlarda təsnifat zamanı "1" rəqəmindən istifadə olunmur".

Bu baxımdan, ekspert təklif edir ki, Nazirlər Kabinetinin 2018-ci il dekabrın 21-də imzalanmış 556 saylı qərarına dəyişiklik edilməli, işçilərin sayı 1-10 arası olanlar deyil, 10-dək olanlar mikro hesab olunmalıdır.

V.Bayramova görə, yalnız bu halda fərdi sahibkarların vergi güzəştindən istifadəsi mümkün olacaq, əks halda, fərdi sahibkarların sadələşdirilmiş vergi sistemindən istifadəsində çətinliklər yaşanacaq".

Ya Nazirlər Kabineti özünü buraxmalı, ya da ...

"Azadlıq.info" da isə "Nazirlər Kabineti ya özünü buraxmalı, ya da istefaya göndərilməlidir" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Sayt "Transparency International"ın son hesabatında Azərbaycanın korrupsiya ilə mübarizədə bir ildə 30 pillə geriləməsilə bağlı tanınmış iqtisadçı alim və ekspert Qubad İbadoğlunun düşüncələrinə yer verib.

Q.İbadoğlu deyir ki, korrupsiyaya dair hesabata görə, əslində Azərbaycan 180 ölkə arasında 152-ci yerdə qərarlaşmayıb, Kamerun, Madaqaskar, Nikaraqua və Tacikistanla birlikdə və eyni balla 152-156-cı yerləri bölüşdürür: "Bu, o deməkdir ki, Azərbaycan əvvəlki mövqeyindən 30-34 pillə geriləyib və dünyada korrupsiyanın artım sürətinə görə "çempion" olub".

İqtisadçı bu geriləmənin sürətli olmasını bəzi ölkələrlə müqayisədə nəzərə çatdırır: "Azərbaycanda korrupsiyanın sürəti o qədər yüksək olub ki, əvvəlki siyahıda bizimlə yanaşı olan Qazaxıstanı və Cibutini ən azı 28 pillə, bizdən pis mövqedə olan Rusiyanı və İranı 14 pillə, Nigeriyanı isə 8, Uqandanı isə 3 pillə qabaqlayıb".

Ekspert iddia edir ki, bu sürət davam edərsə, Azərbaycan gələn il nəinki Zimbabveni, İraqı və Venesuelanı ötər, hətta Şimali Koreyaya, Sudana və Suriyaya da çata, Somalinin əlindən "birinciliyi" də ala bilər.

Q.İbadoğlunun sözlərinə görə, Azərbaycanda baş verənlər hətta adını çəkdiyi ölkələrdə baş versəydi, hökümət istefaya gedərdi.

Elə bu faktdan irəli gələrək, iqtisadçı deyir ki, dövlətin nüfuzunu qorumaq üçün ən azından Nazirlər Kabineti ya özünü buraxmalı,ya da istefaya göndərilməlidir.

İqtisadçı vurğulayır ki, korrupsiya milli təhlükəsizlik məsələsi qədər önəmlidir və bir il ərzində korrupsiya nərdivanında ən azı 30 pillə qalxmaqdan böyük biabırçılıq ola bilməz, baş verənlər tarixdə qara ləkə kimi qalacaq və hamımızı xəcalətli edəcək.