Referendum bu il olmayacaq. Gələn ilə qaldı? – Bəşir Süleymanlı Çətin sualda

Bakı/03.10.23/Turan: Azərbaycanın daim dəyişən siyasi mənzərəsində bu il çoxdan müzakirə olunan referendumun baş tutmayacağı getdikcə daha aydın görünür. Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən, referendumun keçirilməsi rəsmi olaraq səsvermə tarixindən 60 gün əvvəl elan edilir. Oktyabr artıq geridə qaldığından, 2023-cü ildə referendumun baş tutmayacağı qənaətinə gəlmək olar. Bəs bu gecikmə, xüsusən qarşıdakı bələdiyyə və parlament seçkilərini nəzərə alaraq siyasi təqvim üçün nə deməkdir?

Bələdiyyə seçkiləri gələn ilin dekabr ayına planlaşdırılır və parlament seçkiləri izlənilməlidir. Azərbaycan qanunvericiliyinin incəlikləri imkan verir ki, növbədənkənar seçkilər təyin olunacağı təqdirdə Milli Məclisin (Milli Məclisin) səlahiyyət müddəti standart beş ildən az olacaq. Belə hallarda Milli Məclisə növbəti seçkilər noyabrın ilk bazar günü cari parlament müddətinin beşinci ili ərzində keçirilməlidir. Bu müddəa parlament seçkilərinin 2 noyabr 2025-ci il tarixində, 2020-ci ilin fevralında erkən seçkilər əsasında keçirilməsini nəzərdə tutur.

Vətəndaş Hüquqları İnstitutunun sədri Bəşir Süleymanlı "Çətin sual" verlişində bu məsələyə ətraflı nəzər salır. O, səlahiyyət müddəti ilə bağlı müddəanın konkret olaraq ayrı-ayrı deputatlara aid olduğunu aydınlaşdırır. Hər hansı səbəbdən mandatını itirmiş deputatı əvəz etmək üçün əlavə seçkilər keçirildikdə, bu, təbii ki, həmin deputatın səlahiyyət müddətini qısaldır. Lakin bu, mütləq Konstitusiyanın müəyyən etdiyi parlament seçkilərinin ümumi cədvəlinə təsir göstərmir.

Süleymanlı həmçinin mühüm məsələ qaldırır: referendumun keçirilməsi imkanı məcburi parlament seçkilərinə səbəb ola bilər. Bu ssenari referendumda Konstitusiya dəyişikliklərinin təklif olunacağı ehtimalından irəli gəlir ki, bu da növbədənkənar parlament seçkilərini tələb edəcək. Bu baş verərsə, parlament seçkiləri həqiqətən gələn il keçiriləcək və il ərzində Azərbaycanda referendum, parlament seçkiləri və bələdiyyə seçkiləri də daxil olmaqla bir sıra hadisələrin baş verməsi mümkündür.

Qeyd etmək vacibdir ki, Süleymanlı gələn ilin noyabrına parlament seçkilərinin mümkün təyin olunması barədə etibarlı mənbələrdən təsdiq edilmiş məlumatların gəlmədiyini vurğulayır. Bu qeyri-müəyyənlik müxtəlif imkanlara yer ayırır və Azərbaycanın siyasi landşaftında baş verən mürəkkəb dinamikanı vurğulayır.