İsrail "Hizbullah" ilə münaqişəni gərginləşdirir, Livan rəhbərliyini nişan alır

İsrail Müdafiə Qüvvələri (İMQ) sentyabrın 29-u, bazar günü gecə saatlarında Livandakı Hizbullah mövqelərinə qarşı bir sıra hədəfə yönəlmiş hava hücumları həyata keçirərək daha geniş regional münaqişə qorxularını artırdı. Raket qurğularını və silah anbarlarını hədəfə alan bu hücumlar İsrail-Livan sərhədində həftələrdir davam edən gərginliyin ardınca baş verib.

İMQ sözçüsü bildirib ki, son hücum, Hizbullahın hərbi potensialını neytrallaşdırmaq məqsədi daşıyan daha genişmiqyaslı kampaniyanın bir hissəsidir və İsrail təyyarələri son 24 saat ərzində yüzlərlə hədəfi vurub. Son hücumlar, iki gün əvvəl Beyrutun cənub ətrafında keçirilən İsrail əməliyyatının nəticəsində Hizbullahın uzun müddətdir lideri olan Həsən Nəsrullahın öldürülməsindən sonra həyata keçirilib. Nəsrullahın aradan götürülməsi, İsrailin strategiyasında əhəmiyyətli bir dəyişikliyə işarə edir və bu, regional qüvvələrin öz növbəti addımlarını qiymətləndirdiyi bir vaxtda Livanı daha genişmiqyaslı bir münaqişəyə cəlb edə bilər.

Livan Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, bu ayın əvvəllərindən bəri başlayan gərginlik nəticəsində İsrail hava hücumları səbəbilə Livanda 700-dən çox insan həlak olub. Nazirliyin rəqəmləri insan tələfatının ciddi olduğunu göstərir və artıq siyasi və iqtisadi sabitliklə mübarizə aparan ölkədə humanitar böhranı dərinləşdirir.

İsrailin Livana qarşı yerüstü hücumu perspektivi indi daha aydın görünür, çünki İMQ iki ehtiyat briqadanı İsrailin şimalını qorumaq və Hizbullahın mümkün cavab zərbələrinə qarşı çıxmaq üçün səfərbər edir. Potensial hücumun miqyası və hədəfi hələlik qeyri-müəyyən olsa da, məlumatlar göstərir ki, İsrail qüvvələri təkcə sərhəd ərazilərinə deyil, həm də Hizbullahın hərbi infrastrukturunu sökmək məqsədilə Livanın içərilərinə qədər irəliləyə bilər.

İMQ-nin Baş Qərargah rəisi Herzl Halevi, son mətbuat konfransında əməliyyata işarə edərək qeyd edib ki, İMQ “hər bir ssenariyə hazırdır” və bütün variantlar müzakirə mövzusudur. Eyni zamanda, Haaretz də daxil olmaqla İsrail mediası, ordunun minlərlə əsgərin yerləşdirilməsi ilə nəticələnə biləcək hücum planlarının yekunlaşdırıldığını bildirib.

İsrailin cari münaqişədəki strategiyası görünür ki, Hizbullahı şimal sərhədi boyunca ən yaxın və güclü təhdid kimi görən bir hesablama ilə formalaşıb. Nəsrullahın aradan götürülməsi simvolik əhəmiyyətə malik olsa da, bu, qrupun qısa müddətdə koordinasiyalı şəkildə cavab vermə qabiliyyətini çətinləşdirə biləcək daxili hakimiyyət mübarizəsinə səbəb ola bilər. Bununla belə, Nəsrullahın ölümünün münaqişənin dinamikasına uzunmüddətli təsiri qeyri-müəyyəndir və analitiklər xəbərdarlıq edirlər ki, bu, ya Hizbullahın əməliyyat effektivliyini iflic edə bilər, ya da döyüşkənliyin artmasına təkan verə bilər.

Cari gərginlik, həmçinin daha geniş geosiyasi nəticələr barədə suallar yaradır, xüsusən də tarixi olaraq Hizbullahı İsrailə qarşı bir vasitə kimi dəstəkləyən İranın rolu ilə bağlı. Vaşinqton və Tehran arasında nüvə danışıqlarının çıxılmaz vəziyyətə düşməsi və İranın HAMAS-a dəstəyi fonunda gərginliyin onsuz da yüksək olduğu bir şəraitdə, daha genişmiqyaslı qarşıdurma potensialı siyasətçilər üçün əsas narahatlıq olaraq qalır.

Lakin vəziyyət heç də sadə deyil. İsrailin Nəsrullanı aradan götürmək qərarı görünür ki, Le Parisien-ə istinadən bir Livan təhlükəsizlik mənbəyinin məlumatına görə, Tehranın hakimiyyət dəhlizlərinə yüksək səviyyədə çıxışı olan bir agentdən toplanmış kəşfiyyat məlumatlarına əsaslanıb. Bildirilir ki, İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu ABŞ-a gedərkən bu əməliyyatı təsdiq edib və əməliyyat hərbi imkanlar və siyasi iradənin nadir bir şəkildə üst-üstə düşdüyünü göstərən dəqiqlik və çevikliklə həyata keçirilib.