“SpaceX” özəl Avropa kosmos missiyasında ilk türk astronavtı göndərdi

“SpaceX” raketi tamamilə özəl sektor tərəfindən həyata keçirilən daha bir novator missiyasında Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya doğru yola düşdü. Bortda Türkiyədən kosmosa çıxan ilk insan da daxil olmaqla bir qrup avropalı astronavt var.

Missiya Yer orbitində işgüzar fəallığı artırmaq məqsədi daşıyan NASA tərəfindən dəstəklənən özəl sektor təşəbbüslərinin sonuncusudur. Birləşmiş Ştatlar illərdir kosmosda kommersiya fəaliyyətini artırmağa çalışır, çünki NASA Beynəlxalq Kosmik Stansiyanı sıradan çıxarmağı və özəl kosmik stansiyaların onun yerini tutmasına icazə verməyi planlaşdırır. Beləliklə, kosmik agentlik Günəş sisteminin daha dərinliklərindəki missiyalara, məsələn, Ay və Marsa diqqət yetirə bilər.

“SpaceX”in “Falcon 9” raketinin çərşənbə günü buraxılması planlaşdırılırdı, lakin şirkət buraxılmazdan əvvəl son yoxlamaları tamamlamağa çalışdığı üçün uçuşu təxirə salmaq məcburiyyətində qaldı. “Space X”in insanların kosmosa uçuş proqramları üzrə baş direktoru Benji Rid çərşənbə axşamı keçirdiyi brifinqdə jurnalistlərə bildirib ki, komandalar “Falcon 9”-un fırlanma zamanı üzərində oturan “Crew Dragon” kapsulunda paraşütlərlə bağlı problemləri həll etmək üçün həftə sonu işləməli olublar.

Raket, nəhayət, cümə axşamı şərq vaxtı ilə 16:49-da NASA-nın Floridadakı Kennedi Kosmik Mərkəzindən havaya qalxdı. Kosmik gəzintidən sonra “Crew Dragon” kapsulu “Falcon 9” raketindən ayrıldı və yavaş-yavaş kosmik stansiyaya yaxınlaşaraq müstəqil naviqasiyaya başladı. “Crew Dragon”un şənbə günü səhər tezdən orbital stansiyaya yaxınlaşması gözlənilir.

“Axiom-3”ün göyərtəsindəki dörd nəfərlik ekipajda Yer orbitinə çıxan ilk Türkiyə vətəndaşı var. O, Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələrinin qırıcı pilotu Alper Gezeravcidir.

Göyrətədə həmçinin İtaliya Hərbi Hava Qüvvələrinin üzvü Valter Villaday və 2022-ci ildə Avropa Kosmik Agentliyinin astronavt ehtiyatı sinfinin üzvü seçilmiş Markus Wandt da var.

Səfərin rəhbəri edən keçmiş NASA astronavtı, hazırda “SpaceX” və NASA ilə səfəri təşkil edən Hyustonda yerləşən “Axiom Space” şirkətinin missiya komandiri Michael Lopez-Alegriadır.

“Aximo-3” ekipajı uçuşa hazırlaşarkən “Axiom Space”in izni ilə çəkilib. - Courtesy of Axiom Space

Kosmosda tədqiqat

“Axiom 3” heyətinin artıq orbitdə olan laboratoriyadakı yeddi astronavtla birlikdə çalışaraq, kosmik stansiyada 14 gün qalması gözlənilir.

“Axiom” prezidenti Matt Ondler dekabrda missiya ilə bağlı brifinq zamanı bildirib ki, komanda "tam tədqiqat planına, 30-dan çox təcrübəyə" sahib olacaq. “Heyət daim eksperimentlər və tədqiqat proqramları üzərində işləyəcək. Əslində, missiyaya uyğunlaşa bilməyəcəyimizdən daha çox araşdırma apardıq, məncə, bu, tələbatın nə qədər böyük olduğuna gözəl bir nümunədir”.