Türkiyə, Rumıniya və Bolqarıstan Qara dənizdə üzən minaların zərərsizləşdirilməsi üçün razılaşma imzalayıb

Reuters:  Türkiyə, Rumıniya və Bolqarıstan, NATO müttəfiqləri arasında aylarla davam edən danışıqlardan sonra, Ukraynadakı müharibə nəticəsində Qara dənizdə üzən minaların təmizlənməsi üçün birgə plan haqqında saziş imzalayıb.

Türkiyənin müdafiə naziri Yaşar Gülər, onun rumıniyalı həmkarı Angel Tilvar və Bolqarıstan müdafiə nazirinin müavini Atanas Zapryanov İstanbulda partlayıcı maddələrin zərərsizləşdirilməsi üzrə üçtərəfli təşəbbüsün formalaşdırılması məqsədilə anlaşma memorandumu imzalayıblar.

“Müharibənin başlaması ilə Qara dənizdə üzən minaların təhlükəsi yarandı. Bununla mübarizə aparmaq üçün Qara dənizdə minalara qarşı mübarizə aparmaq üçün işçi qrupu yaratmaq barədə razılığa gəldik”, - deyə Gülər ​​imzalanma mərasimində bildirib.

2022-ci ilin fevralında Rusiyanın təcavüzündən sonra dəniz minaları Ukraynanın Qara dənizdən keçən ixrac marşrutlarına təhlükə yaradır, dekabr ayında taxıl yükləmək üçün Dunay çayı üzərindəki limana gedən yük gəmisi də daxil olmaqla bir neçə ticarət gəmisi partlayıb.

Türkiyə Müdafiə Nazirliyinin nümayəndəsinin sözlərinə görə, təşəbbüsə hər ölkədən üç mina ov gəmisi və bir komanda idarəsinin gəmisi cəlb ediləcək.

Üç ölkənin dəniz qüvvələri komandanlarının əməliyyata rəhbərlik edəcək bir komitə formalaşdıracaqlarını deyən Gülər, Ukraynada müharibə bitdikdən sonra digər Qara dəniz dövlətlərinin də ora daxil ola biləcəyini əlavə edib.

Gülər ​​bildirib ki, Türkiyə NATO-nun Qara dənizdə olmayan müttəfiqlərinin təşəbbüsə potensial töhfələrini “dəyərli” hesab edir, lakin iştirak yalnız “üç sahilyanı müttəfiqin” gəmilərinə açıq olacaq.

Türkiyə ötən həftə bildirib ki, Böyük Britaniyanın Ukraynaya bağışladığı iki minaaxtaran gəminin Qara dənizə gedərkən öz sularından tranzitlə keçməsinə icazə verməyəcək, çünki bu, 1936-cı il Montrö Konvensiyasını, müharibə zamanı Bosfor və Çanaqqala boğazlarının keçidini tənzimləyən beynəlxalq paktı pozacaq.

“Biz Türkiyə olaraq Qara dənizdə tarazlığı təmin edən Montrö Konvensiyasını diqqətlə, məsuliyyətli və qərəzsiz şəkildə həyata keçiririk”, - Gülər deyib.

Üç Qara dəniz ölkəsinin müdafiə nazirləri oktyabrda Brüsseldə NATO toplantısında minalardan təmizləmə planı üzrə və ötən ilin noyabr aynda Ankarada təşəbbüsü tamamlamaq üzərində çalışırkən danışıqlar aparıblar.

Həm Kiyev, həm də Moskva ilə yaxşı əlaqələri olan Ankara, həmçinin BMT, Ukrayna və Rusiya ilə Moskvanın ötən il imtina etdiyi Qara dəniz taxıl təşəbbüsünü canlandırmaq üçün çalışır, baxmayaraq ki, bu danışıqlarda heç bir irəliləyiş əlaməti yoxdur.