2024-cü ilin ilk dörd ayında Azərbaycan iqtisadiyyatında 4,5% azalma olub

2024-cü ilin ilk dörd ayında Azərbaycanda ÜDM 4,5% azalaraq 38,18 milyard manat (22,45 milyard dollar) təşkil edib. Bu, 2023-cü ilin analoji dövrü ilə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə azalma deməkdir ki, bunun əsas səbəbi neft gəlirlərinin düşməsidir.

Ənənəvi olaraq üstünlük təşkil edən neft-qaz sektoru bu dövrdə 0,2% cüzi azalma yaşayıb. Bunun əksinə olaraq, qeyri-neft-qaz sektoru 8,7% artım nümayiş etdirib. Lakin bu müsbət göstəricini sənaye istehsalının nəzərəçarpacaq dərəcədə - 13,2% azalması pozub.

Nəticədə ümumi daxili məhsulun strukturunda sənayenin xüsusi çəkisi 46,8 faizdən 40,3 faizə enib. Digər əsas sektorlar da ÜDM-ə töhfə verib: ticarət və nəqliyyat vasitələrinin təmiri 9,5%, nəqliyyat və anbar təsərrüfatı - 6,9%, tikinti - 6%, kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq - 3,1%, turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə - 2,4%, informasiya və rabitə - 1,7% təşkil edib. İqtisadiyyatın qalan sahələrinin payı 20 faiz olub, vergilər isə ÜDM-in 10,2 faizini təşkil edib.

Hesabat dövründə bir nəfərə düşən ÜDM-in 3945,5 manatdan 3748,1 manata qədər azalması ölkənin qarşısında duran daha geniş iqtisadi problemləri əks etdirir.

Dövlət Statistika Komitəsi 2024-cü ildə Azərbaycanda ÜDM-in artımının 2,4% -dən aşağı olacağını proqnozlaşdırır ki, bu da qlobal neft bazarlarında baş verən dalğalanmalar şəraitində iqtisadiyyatın daha da şaxələndirilməsi və onun dayanıqlılığının təmin edilməsi zərurətini önə çəkir.

Bununla belə, müxtəlif mənbələr tərəfindən dərc edilən ÜDM məlumatlarında fərqlər yaranıb. Hökumət və hökumətyönlü KİV Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən həmin dövrdə ÜDM-in 4,3% artdığını bildirib. Bu ziddiyyətli məlumat bəyan edilmiş iqtisadi geriləmənin ÜDM-in aşkar artımına necə çevrildiyini izah etmək üçün Dövlət Statistika Komitəsinin aydınlıq gətirməsini tələb edir.

Bu təhlilin əsasını Dövlət Statistika Komitəsinin 2023-cü ilin yanvar-aprel və 2024-cü il üzrə hesabatlarının müqayisəli təhlili təşkil edib. Bu uyğunsuzluq ictimai etimadı qorumaq və əsaslandırılmış qərarlar qəbul etmək üçün iqtisadi hesabatlarda şəffaflıq və dəqiqliyə ciddi zərurət olduğunu göstərir.

https://www.stat.gov.az/news/index.php?lang=az&id=5869

https://stat.gov.az/news/index.php?lang=az&id=5512