Azərbaycanda qadın DJ olmaq: Səhnə arxasında stereotiplərlə mübarizə

Azərbaycanda elektron musiqi səhnəsi son illərdə canlansa da, bu sahədə qadın DJ-lərin sayı hələ də məhduddur. Musiqi sənayesində öz yerini tutmaq istəyən qadınlar təkcə texniki bacarıqları ilə deyil, həm də cəmiyyətin onlara biçdiyi rollarla və gender balanssızlığı ilə mübarizə aparmalı olurlar.

Bu sahəyə maraq göstərən qadın DJ-lər qarşılaşdıqları çətinliklərdən danışarkən, əsasən ictimai qəbullanma, peşəkar imkanların azlığı və məkan sahiblərinin seçimlərinin onları məhdudlaşdırdığını vurğulayırlar. Bununla belə, son illərdə qadın DJ-lərə dəstək vermək məqsədilə müxtəlif təşəbbüslər həyata keçirilir.

Yeni nəfəs: "Her sound" vorkşopu

Bu il “VarYox” platforması və DJ Skai (Future Female Sounds) birgə qadın DJ-lərin inkişafını təşviq etmək məqsədilə "Her Sound" adlı vorkşop təşkil ediblər. Dörd gün davam edən proqram çərçivəsində iştirakçılar texniki biliklər, performans texnikaları və brendinq kimi əsas bacarıqları öyrəniblər. Təlimlərin sonunda, 31 yanvarda təşkil olunan tədbirdə vorkşop iştirakçıları səhnəyə çıxaraq öz performanslarını təqdim ediblər. Təxminən 20 dəqiqə davam edən çıxışlar yeni qadın DJ-lərin bacarıqlarını nümayiş etdirməsi üçün mühüm imkan yaradıb.

Tədbirin sonunda DJ Mariah, DJ Maya və DJ Skai səhnəyə çıxaraq auditoriyaya unudulmaz anlar yaşadıblar. Təşkilatçılar bildirirlər ki, bu cür təşəbbüslərin davam etdirilməsi Azərbaycanda elektron musiqi sahəsində qadınların təmsilçiliyini artırmaq üçün vacibdir.

Azərbaycanda qadın DJ olmaq: İmkanlar və çətinliklər

Azərbaycanda DJ təhsili və resursları məhdud olsa da, fərdi dərslər və beynəlxalq onlayn kurslar bu sahəyə marağı olanlar üçün müəyyən imkanlar yaradır. Təcrübəli DJ-lərin keçirdiyi fərdi dərslər və bəzi musiqi studiyalarında təşkil olunan təlimlər peşəkar səviyyədə inkişaf üçün alternativlər arasındadır. Bundan başqa, DJ Courses Online, Point Blank Music School, Udemy və Coursera kimi beynəlxalq platformalar DJ-lik üzrə kurslar təklif edir.

Lakin bu sahədə inkişaf etmək istəyən qadın DJ-lər üçün əsas maneələrdən biri, mühafizəkar sosial təsəvvürlərdir. Sənayenin kişi DJ-lər tərəfindən dominant olduğu bir məkanda, qadınların çıxışlarına bəzən şübhə ilə yanaşılır və onların peşəkarlığını sübut etməsi üçün daha çox səy göstərməsi tələb olunur.

Qlobal perspektiv: Qadın DJ-lər üçün dəstək proqramları

Dünyada qadın DJ-ləri dəstəkləyən bir sıra platformalar mövcuddur. Azərbaycanda isə bu cür təşəbbüslər hələ yeni inkişaf mərhələsindədir.

Female:Pressure, 1998-ci ildə Electric Indigo tərəfindən yaradılmış beynəlxalq şəbəkədir və qadın, trans və qeyri-binar elektron musiqiçilərin inkişafını dəstəkləyir. Bu platforma üzvlərinə texniki təlimlər, mentorluq proqramları və şəbəkələşmə imkanları təqdim edir.

Psy-Sisters Music, qadın DJ-ləri bir araya gətirən və "underground" elektron musiqi janrında inklüzivliyi təşviq edən platformalardan biridir.

Female DJ Association isə qadın DJ-lərin inkişafını dəstəkləmək üçün texniki bacarıqlar, biznes mentorluğu və şəbəkələşmə imkanları təqdim edən təşkilatlardan biridir.

Azərbaycanda isə mentorluq imkanları məhdud olsa da, yerli qadın DJ-lər arasında əməkdaşlığın və təcrübə mübadiləsinin artırılması istiqamətində addımlar atılır.

Tanınmış qadın DJ-lər və sənayedəki yeri

Bu sahədə Azərbaycanda bir neçə qadın DJ artıq ad qazana bilib.

• Nigar Şıxlinskaya – Azərbaycanın ilk qadın DJ-lərindən biri olub və eyni zamanda Azercell-in siması kimi tanınıb.
• DJ Narmin – Müxtəlif festivallarda və tədbirlərdə çıxış edərək elektron musiqi sahəsində uğur qazanıb.
• DJ Zara – Elektron musiqi sahəsində fəal olan və müxtəlif tədbirlərdə çıxış edən digər qadın DJ-lərdəndir.

Dəyişiklikləri dəstəkləyək

Azərbaycanın elektron musiqi səhnəsində qadın DJ-lərin daha geniş təmsil olunması üçün dəstək proqramları və ictimai qəbullanmanın dəyişməsi vacibdir. Bu sahədə qadınların rolunun gücləndirilməsi və onların fəaliyyətlərini geniş ictimaiyyətə təqdim etmək üçün platformalar yaradılması mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Bununla yanaşı, bu sənayedə uğur qazanmış qadın DJ-lərin mentorluğu və yeni nəsil üçün təcrübə paylaşması da mühüm faktorlardan biri ola bilər.

Azərbaycanda qadın DJ-lərin qarşılaşdığı stereotiplər və çətinliklər hələ də tam həll olunmasa da, bu sahədə yaranan yeni imkanlar və təşəbbüslər onların daha geniş auditoriyaya çıxmasına və sənayedə öz yerlərini tapmasına imkan yaradır.