Rusiya Humanitar Mərkəzi – Bakıdan baxış

Bakı/16.11.20/Turan: Noyabrın 13-də Rusiya prezidenti “İdarələrarası Humanitar Reaksiya Mərkəsi” barədə fərman imzalayıb.

Üç bənddən ibarət fərmanda Dağlıq Qarabağ (DQ) sakinlərinin oraya qayıtmasına, infrastrukturun bərpasında və Dağlıq Qarabağda normal həyat şəraitinin yaradılmasında Azərbaycana və Ermənistana yardım göstərilməsi, bu istiqamətdə ictimai və dövlət qurumlarının fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi, bu vəzifələrin həyata keçirilməsində Azərbaycana və Ermənistana yardım göstərilməsi ilə bağlı Rusiya dövlət qurumlarının tədbirləri nəzərdə tutulub. Mərkəzə Rusiya güc və digər federal orqanlar və Rusiya XİN daxildir.

Fərmanın mətninə görə, onun fəaliyyəti Dağlıq Qarabağla məhdudlaşır, Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası ilə birlikdə həyata keçirilir, qaçqınlar dedikdə bu ölkələrin vətəndaşları nəzərdə tutulur. Fərmanda Dağlıq Qarabağın Azərbaycana məxsusluğunun adı çəkilmir. Rusyanın Mərkəzin vəzifələrini icra edən aparıcı və əlaqələndirici orqanı RF Müdafiə Nazirliyi olacaq.

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası sədrinin müavini Seymur Həzi bu sənədin mövcudluğu ilə əlaqədar həyəcanını ifadə edib. Belə ki, orada Rusiya güc strukturkarının Azərbaycan ərazisində hərəkəti qanuniləşdirilir.  AXCP-də hesab edirlər ki, Azərbaycanda bütün qərarlar və hərəkətlər Azərbaycan Respublikasının hakimiyyət orqanları tərəfindən həyata keçirilməlidir.

“Belə fərmanın ortaya çıxması və onun həyata keçirilməsi Azərbaycan Konstitusiyasının və suverenliyinin pozulmasıdır”, - o, Turan  ilə söhbətində vurğulayıb.

REAL Partiyasının rəhbərlərindən biri Natiq Cəfərli diqqəti ona yönəldib ki, Putinin fərmanının mətninin noyabrın 10-da (2020-ci il) Azərbaycan prezidentinin imzaladığı Qarabağda sülh haqqında üçtərəfli sazişin müddəasından irəli gəlir. Deməli, rəsmi Bakı bu fərmanın əleyhinə çıxa bilməz.

N.Cəfərli fərmanın mətnində sətirarası mənanı qeyd edir ki, Rusiya Federasiyası ermənilərin Dağlıq Qarabağa qayıtmasında və həmin adamların orada daimi sakin kimi möhkəmlənməsində maraqlıdır.

“Qarabağda daimi yaşayan 50-60 min erməni Rusiyaya lazımdır ki,   Rusiya ordusunun sülhməramlı kimi Azərbaycanda olmasını beynəlxalq baxımdan əsaslandırsın. Odur ki, Moskva etmənilərin təhlükəsizliyini təmin edərək onları Dağlıq Qarabağa cəlb etmək və orada möhkəmləndirmək üçün əlindən gələni edəcək", - N. Cəfərli Turan ilə söhbətində deyib.

İqtisadçı Cəlal Əliyev hesab edir ki, Rusiya başqa dövlətin ərazisində humanitar vəzifələri yerinə yetirə bilər. Lakin Bakıda onu izləməlidirlər ki, erməni silahlı qüvvələri Qarabağdan çıxdıqdan sonra Rusiya sülhməramlı qüvvələri Azərbaycan əraziləri məsələsini Yervanla həll etməsin.

"Bizə lazımdır ki, Rusiya Qarabağı tərk etmiş erməniləri geri qayıtmağa həvəsləndirməsin. Bu fərmanla yaradılan hansısa qurumun (Mərkəz) Azərbaycanda yerləşməsi arzuolunan deyil. Qarabağda Azərbaycan strukturları yerləşə bilər və əgər Rusiyanın ermənilərə humanitar yardım göstərməyə ehtiyac varsa, RF öncə Bakıya müraciət etməlidir. Azərbaycan öz torpağında bütün humanitar məsələləri özü həll edə bilər. Əgər Rusiya bizə kömək etmək istəyirsə, biz ona minnətdarıq, amma bu yardım müvəqqəti çərçivədə olmalıdır", - C. Əliyev Turan ilə söhbətində bildirib.

Hakim Yeni Azərbaycan Partiyasından deputat Aydın Mirzəzadənin fikrincə, Rusiya öz həərkətlərində Azərbaycanın maraqlarını nəzərə almaya bilməz. Fərmanın qüvvəsi Azərbaycan və Ermənistandan olan qaçqın vətəndaşlara eyni dərəcədə şamil edilir.

"Ermənistan hazırda acınacaqlı vəziyyətdədir, erməni qaçqınların ehtiyaclarını təmin etmək, Qarabağda müharibə nəticəsində dağıdılmış infrastrukturu bərpa etmək iqtidarında deyil. Ona görə də Rusiya Mərkəzinin yaradılması başa düşüləndir. Azərbaycan Ermənistana və ölkəmizə Rusiyanın yardımına etiraz etmir. Azərbaycan bizim ölkədə Rusiyanın Ermənistana yardım etməsinin əleyhinə deyil.  Dağlıq Qarabağda xəstəxanalar, məktəblər, digər sosial obyektlər bərpa olunmalı və tikilməlidir, Rusiya buna yardım etrməyi üzərinə götürür. Əsas odur ki, Rusiyanın hərəkətləri Azərbaycanın suveren hüquqlarına zidd deyil", - A. Mirzəzadə bildirib.--0--