Media-icmal 01.12.18

İstehlakçıların məişət problemlərinə münasibət, Vergi Məcəlləsinə dəyişikliklər, əmlak uçotunun aparılması qaydaları və s. məsələlər bugünkü medianın (01 dekabr, 2018-ci il) aprcı mövzulaırndandır.

Qaz əvəzinə virtouz ifa

"Azərbaycan" qəzeti "Qış gəldi, qaz qəhətə çıxdı" sərlövhəli məqalədə əhaliyə qaz verilməsindəki problemləri dəyərləndirir.

Eyni zamanda istehlakçıya qaz nəqlilə sahəsində problem yarananda aidiyyatı qurumların şikayətlərə ciddi yanaşmamasını tənqid edir.

Müəllifin deməsinə grə, Çağrı Mərkəzi olan "104- Operativ Xidməti"nə edilən zənglərə saatlarla cavab verilmir: "...bu nömrə "operativ xidmət" üçün nəzərdə tutulsa da ona operativ düşmək hər adama nəsib olmur, bunun üçün dəqiqələr yox, saatlar lazım gəlir".

Yazı müəllifi deyir ki, davamlı zənglərdən sonra abonent xəttin o başından problemin səbəbini və aradan qaldırılması müddətini eşitmək istərkən mərhum virtuoz sənətkar Vaqif Mustafazadənin təkrarsız ifasına qulaq asmaq imkanı qazanr, özü də saatlarla: "O səbəbdən ki, probleminizi eşidib operativ tədbirlər görməli olan "bütün operatorlar məşğuldur" və bu məşğulluğun da nə vaxt qurtaracağını bilən yoxdur, hətta bilən varsa, ona nə əl çatır, nə də söz".

Daha sonra məqalə müəllifi bir qrup Bakı sakinin artıq dörd gündür ki, ərazidə və yaşadıqları binada qaz olmamasından şikayətlərini nəzərə çatdırır və deyir ki, buna səbəb boru xəttində baş vermiş zədələnmədir: "Nə etməli, hadisədir olub. Amma olmalı olmayan odur ki, adi bir boruda baş verən zədənin təmiri günlərlə uzanır və nəticədə təxminən 2000 abonent, yəni hər biri orta hesabla 3-5 nəfərlik ailə ilin-günün bu vaxtında qazsız qalır!".

Müəllif sürətli təmir üçün rahat yol infrastrukrurundan texniki təchizata, qədər hər şeyin yaradıldığını deyərək bu süründürməçiliy əsaslı saymır: "...nə Bakı ucqar şəhərdir, nə də Azərbaycan yoxsul ölkə! Paytaxtımız neft-qaz yataqlarının üstündə salınıb, Azərbaycan hökuməti, xüsusən dövlət başçısı isə ölkənin təbii qazla tam və normal təchizatı üçün mümkün olanları edir".

Məqalə müəllifi deyir ki, bütün bu deyilənlərin fonunda paylayıcı bir borunun zədələnməsi üzündən şəhərin mərkəzində yüzlərlə mənzil və müxtəlif təyinatlı obyektlərin günlərlə qazsız qalması başa düşülmür.

Müəllifə görə, bu faktı həm də səbəb fərqinə varmadan istehlakçıların haqqının pozulması adlandırmaq olar.

Yazıda vurğulanır ki, xüsusən qış aylarında ölkənin bütün ərazilərində, o cümlədən paytaxtda qazla təchizatda tez-tez fasilələr yaranr, "Azəriqaz" bunu aparılan "profilaktik işlər"lə əlaqələndirir, amma həmin işlərin niyə mütləq havalar soyuyanda keçirilməsinin səbəbini izah etmir.

Məqalə deyilir ki, hələ payızda "Azəriqaz" qışa tam hazır olduğunu bildirirdi, indi isə qış başlamamış şikayətlər başlayıb, havalar soyuyan kimi qaz qəhətə çıxıb.

Müəllif bu zaman dəm qazından boğulanların sayının artması, belə hallara qarşı təsirli tədbirlərin görülməməsini isə ayrı yazının mövzusu adlandırır.

Əgər bunu etməsəniz...

"Bizimyol.info.az"da isə "Ekspert işəgötürənlərin sosial sığorta haqqından azad edilməsini təklif edir" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Milli Məclisdə vergi və sosial qanunvericiliyə olunması nəzərdə tutulan dəyişikliklər layihəsini ekspert Əkrəm Həsənovla müzakirə edir.

Ə.Həsənovun deməsinə görə, vergi və sosial qanunvericiliyə dəyişikliklər layihəsi kölgə iqtisadiyyatının həcminin azalmasına və maaşların olduğu kimi rəsmiləşdirilməsinə hesablanıb: "Azərbaycanda kölgə iqtisadiyyatının həcmi çox böyükdür, əmək haqları isə olduğundan az göstərilir ki, vergi və sosial sığorta haqqı az ödənilsin. Layihə qəbul edildiyi halda əgər əmək haqqı 8 min manatdan az olarsa qarşıdakı 7 ildə qeyri-neft sektorundan 14faizlik vergi tutulmayacaq".

Ekspert hesab edir ki, bu layihəni hazırlayanalar qarşıdakı 7 ildə maaşların həqiqi səviyyədə rəsmiləşdiriləcəyinə ümidlidirlər: "Dorğudur, qarşıdakı 7 il ərzində dövlətin gəlirləri azalacaq, həmin müddətdən sonra isə artacaq. Layihəni hazırlayanlar ümid edir ki, bu müddət ərzində iqtisadiyyatı şəffaflaşdırmaq mümkün olacaq".

Amma ekspert məsələyə layihə müəllifləri kimi nikbin yanaşmayaraq bu müddətdə iqtisadiyyatı şəffaflaşdırmağın mümkün olmayacağını deyir: "Ona görə ki, məcburi dövlət sosial sığorta haqqının məbləği azaldılmayıb. Amma deyirlər ki, əgər indi 25 faizlik sığorta haqqının 3 faizini işçi, 22 faizini işəgötürən ödəyirsə, gələcəkdə 10 faizini işçi, 15 faizini isə işəgötürən ödəyəcək".

Ə.Həsənova görə, bu yanaşmanın heç bir əhəmiyyəti yoxdur, çünki hər yerdə işçini əlinə aldığı maaş maraqlandırır, işəgötürənin isə maaşdan əlavə ödədiyi vergi və sosial sığorta haqqı ödəməsi var: "Sosial sığorta haqqı isə endirilmir. Bu halda isə əmək haqqı necədirsə, gələcəkdə də elə qalacaq. Bu gün hər bir işəgötürən işçinin əmək haqqından 39 faiz dövlətə ödəniş edir, yəni 14 faiz vergi, 25 faiz sosial sığorta haqqı ödəyir. Bəli, qarşıdakı 7 il ərzində 14 faiz vergi verməyəcək, amma 25 faiz qalır axı. Odur ki, işəgötürən müxtəlif yollarla əmək haqqını az göstərəcək".

Bundan iərli gələrək ekspert islahatın effektli olmayacağını deyərək təklif edir ki, sosial sığorta haqqının da dərəcəsi azaldılsın və yaxud bir neçə il ərzində ödəniş tələb edilməsin, əks halda isə qarşıdakı 7 ildə bundan dövlət itirəcək.

Napoleonun 200 əvvəl etdiyini biz...

"Moderator.az"da isə "Bizdəki əmlak qeydiyyat sistemi Fransada Napoleon dönəmində tətbiq edilib..." sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Vergilər Məcəlləsinə edilməsi nəzərdə tutulan dəyişikliklərlə bağlı bərbərlərin, ofisiant və dərzilərin də vergiyə cəlb olunması, əmlak uçotunun aparılması məsələsini iqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayevlə müzakirəyə çıxarır.

R.Ağayev bu yeniliyi təqdir etsə də islahatların kompleks şəkildə həyata keçirilməsini zəruri sayır: "Mən çalışan, işləyən hər kəsin dövlət büdcsinə kiçik də olsa töhfə verməsini istəyirəm. Bu, sadəcə iqtisadi məsələ deyil, həm də siyasi məsələdir. 100 manat qazanan 100 manata, 100 milyon qazanan da 100 milyona görə büdcəyə töhfə verməlidir".

Ekspert ədalətli vergi, tam şəffaflıq, xərclərin uçotunun aparılması, hesabatlılıq kimi ideyaları prinsip olaraq bəyəndiyini bildirir.

Amma ekspert bu sahədə Azərbaycanın çox gecikdiyini söyləyir: "Bizim indi gördüyümüz əmlak qeydiyyat sistemini Fransada Napoleon 200 ildən də əvvəl edib. Orada əmlakı dəyəri ilə uçota almağa başladılar. Bunu ona görə etdilər ki, kimin hansı məbləğdə mülkə malik olduğunu bilsinlər".

R.Ağayev deyir ki, Napeleon Fransasında mülkün dəyərinə uyğun olaraq da hökumət vergi müəyyən edir, bilirdi ki, kimin qazancı nə qədərdir.

Ekspert deyir ki, məsələ təkcə hər kəsin gəlirlərinin uçotunun aparılması ilə yekunlaşmamalıdır: "Amma bundan sonrasını da eləmək lazımdır. Hamı büdcəyə vergi ödəyirsə, hökumətin borcu da bu büdcəni şəffaf xərcləməkdir. Hansısa biznesin hansısa oliqarxa malik olması, kiminsə vergidən yayınması yolverilməzdir".

R.Ağayev kiminsə fəaliyyətinin davamlı yoxlanılması, kiminsə sərbəst buraxılması kimi ayrı-seçklik doğuran yanaşma da aradan qaldıırlmalıdır.

Ekspertə görə, bu islahatlardan ciddi nəticə gözlənilirsə o zaman bu tədbirlər kompleks olaraq həyata keçirməlidir.