Media-icmal 10.08.18

Paytaxtın avtobus parkının təzələnməsi, bank sisteminin vəziyyəti, mobil aparatların qeydiyyat rüsumlarının bahalaşdırılmasına baxış və s. məsələlər bugünki (10 avqust, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Müsabiqə yolu ilə marşruta çıxacaq avtobuslar

"Azərbaycan" qəzeti "Yeni avtobusların alınması bütün marşrut şəbəkəsi üzrə avtobuslar yenilənənədək davam edəcək" sərlövhəli məqalədə paytaxtın avtobus parkının təzələnməsi sahəsində fəaliyyəti dəyərləndirir.

Müəllif bu barədə Bakı Nəqliyyat Agentliyinin ictimaiyyətlə əlaqələr və maarifləndirmə şöbəsinin müdiri Mais Ağayevlə söhbətləşir.

M.Ağayev avtobus parkının yenilənməsilə bağlı dövlət başçısı İlham Əliyevin avqustun 8-də imzaladığı sərəncamı "dövlətin vətəndaşa olan xüsusi diqqət və qayğısının növbəti təzahürü" kimi dəyərləndirir: "Sərəncamda da vurğulandığı kimi, Bakı şəhərinin ictimai nəqliyyatında göstərilən xidmətlərin həm təhlükəsizlik, həm də keyfiyyət nöqteyi-nəzərindən qabaqcıl dünya standartlarına çatdırılması məqsədilə sərnişinlərin avtobus nəqliyyatından təhlükəsiz və rahat istifadəsinin təşkili üçün avtobus parkının yenilənməsi daim diqqət mərkəzindədir".

M.Ağayev deyir ki, son 3 ildə orta və iri tutumlu 300-dən çox müasir avtobus alınaraq paytaxtın marşrutlarına buraxılıb və dövlət başçısının bu sərəncamı avtobus parkının yenilənməsi ilə bağlı işləri daha da sürətləndirəcək.

Şöbə müdirinin sözlərinə görə, bu il iyunun 21-də avtobusların alınması ilə bağlı tender elan edilib: "Tenderin nəticələrinə uyğun olaraq sərnişinlərin rahatlığı və təhlükəsizliyi baxımından müəyyən edilən tələblərə cavab verən müasir və komfortlu avtobuslar qanunvericiliyin tələbinə uyğun müsabiqə yolu ilə marşrut xətləri üzrə istismara buraxılacaq. Bakı Nəqliyyat Agentliyi bütün müntəzəm marşrut xətlərinin müsabiqəyə çıxarılması ilə bağlı qərar qəbul edib".

M.Ağayev bildirib ki, işə məsuliyyətsiz yanaşan, sərnişindaşıma sektorunun inkişafına sərmayə yatırmayan, yalnız gəlir mənbəyi kimi baxan, sosial məsuliyyətlərini unudan daşıyıcılar marşrut şəbəkəsindən kənarlaşdırılacaq.

Agentlik rəsmisi paytaxtın avtobus parkının indiki vəziyyətini dəyərləndirərək deyib: "Əvvəllər də açıqladığımız kimi, bu gün Bakı şəhərinin inzibati ərazisində müntəzəm marşrut xətləri üzrə avtobusların 50 faizdən çoxu istismar müddətini başa vurduğundan yenilənməsinə ciddi ehtiyac var. Xüsusən də, ətraf kənd və qəsəbələr istiqamətində olan sərnişin avtobusları texniki baxımdan köhnəldiyindən tələblərə cavab vermir".

M.Ağayevə görə, yeni avtobusların alınıb gətirilməsi və marşrut xətləri üzrə istismara verilməsi prosesi təkcə bütün marşrut şəbəkəsi üzrə avtobuslar yenilənədək davam edəcək.

Şöbə müdiri deyir ki, bir avtobusun idarə edilməsi üçün iki nəfər sürücüyə ehtiyac var, odur ki, bu sərəncam yeni iş yerlərinin açılması baxımından da əhəmiyyət kəsb edir.

Xatırladaq ki, iyulun 30-da Tarif Şurası ictimai nəqliyyatda və metroda gediş haqlarını 50% bahalaşdırıb.

Dövlət başçısı İlham Əliyev avqustun 8-də imzaladığı sərəncamla paytaxtın avtobus parkının yenilənməsinə 28 milyon manat vəsait ayırıb.

Neftin qiyməti düşsə...

"Müsavat.com" saytında isə "Bank sistemində durum sabitləşir amma..." sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bank sistemindəki durumu ekspert Pərviz Heydərovla müzakirə edir.

Məqalə müəllifi rəsmi mənbələrə istinadən bu ilin 6 ayı ərzində bank sistemində müştərilərə verdikləri kreditlərin, əhali tərəfindən banklara yerləşdirilən əmanətlərin artımı, bank zərərlərinin ödənməsi üçün ayrılan ehtiyat vəsaitlərin azalması və s. kimi hallar müşahidə olunduğunu bildirir.

Bundan irəli gələrək, müəllifə ekspertə banklarda müşahidə olunan bu meylləri sektorun böhrandan çıxmasının əlaməti saymağın mümkün olub-olmaması sualı ilə müraciət edir.

Ekspert isə hesab edir ki, yuxarıda haqqında bəhs edilən göstəricilər müsbət meyldir, amma bank sisteminin düşdüyü ağır vəziyyətdən köklü şəkildə çıxmasının əlaməti sayılmaz: "Bank sektorunda köklü problemlər olduğu kimi qalır. Milli valyutada olan əmanətlərin həcminin artması, kreditləşmənin çoxalması kimi müsbət meyllər belə əhalinin banklara olan inamının bərpa edilməsi və ya edilmək üzrə olmasını deməyə əsas vermir. Qoyulan əmanətlərin həcminin artması heç də orta statistik vətəndaşa, orta təbəqəyə bağlı proses deyil".

Ekspert hrsab edir ki, bu artımın mənbəyi sadə vətəndaş yox, bankların təsisçilərinə, yaxın çevrəsinə daxil olan şəxslərdir.

P.Heydərli vurğulayır ki, bankların çöküşü prosesi ardıcıl xarakter aldığı zaman vəsaitlərini banklardan çəkirdilər, indi bu proses müəyyən müddətdir dayanıb, ona görə də idxal-ixrac proseslərində aparıcı rola malik olan həmin dairələr pullarını yenidən yaxın banklara yatırıblar.

Ekspert deyir ki, bankların ən böyük problemi vaxtı ötmüş kreditlərdir ki, onun da həcmi artmaqda davam edir: "Vaxtı keçmiş kreditlərin həcmi 2 milyard manata yaxındır. Onların ümumi kredit portfelində payı 14 faizdən yüksəkdir. Pis olan budur ki, problemli kreditlərin həcmi azalmır, əksinə, artan dinamikası var. Bu problem var olduğu müddətcə bank sektorundakı digər müsbət dinamikaları davamlı saymaq mümkün deyil".

Ekspertə görə, problemli kreditlərin artımı nə zaman dayansa, o zaman bank sektorunda davamlı müsbət tendensiyaların başladığını demək olar.

P.Heydərov hesab edir ki, iqtisadiyyatın digər seqmentləri kimi bank sektoru da neftin qiymətindən asılıdır, bu asılılıq iqtisadiyyatın real sektoru ilə bankların qarşılıqlı şəkildə işləməyə başlayacaqları vaxta kimi davam edəcək.

İndiki şəraitdə isə neftin qiyməti yenidən düşərsə, banklar daha ciddi problemlərlə üzləşəcəklər, ona görə də bank sistemində islahatlar təcili olaraq həyata keçirilməlidir.

Zəif istehlakçını hədəfləyən qərar

"Azadlıq.info"da isə "Rüsumlarin artırılmasının heç bir iqtisadi mənasi yoxdur" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Məqalədə iqtisadçı ekspert Məhəmməd Talıblının ölkəyə idxal edilən mobil telefon aparatlarının dövlət qeyidyayatına alınması ilə bağlı dövlət rüsumlarının artırılması barədə Nazirlər Kabinetinin bu il iyulun 31-də qəbul etdiyi qərarla bağlı düşüncələrinə yer verilib.

İqtisadçı hesab edir ki, bu qərarın səriştəsizliyi göz önünədidr, belə ki, qərarın hədəfində varlı təbəqə yox, orta statistik azərbaycanlıdır, böyük firmalar yox, mobil telefon satışı ilə məşğul olan, firmalara nisbətdə kasıb fiziki şəxslərdir.

Müəllif vurğulayır ki, bu qərarla bazar dəyəri 100 dollara qədər olan telefonlara 30 AZN, 701-1000 dollara qәdәr olan telefonlara 100 AZN və 1001 dollardan yuxarı olan telefonlara isə 150 AZN rüsum alınacaq: "Bu zaman daha bahalı telefon alanlar daha az, daha ucuz telefon alanlar isə daha çox vəsait ödəmək məcburiyyətində qalacaq. Zəif istehlakçıdan və əksəriyyəti əhatə edən telefon alıcılarından daha çox yığım alınacaq, yüksək gəlirli və satınalma gücü böyük olan alıcılardan isə daha az rüsum tutulacaq".

İqtisadçı deyir ki, indiki halda alıcıların çoxu aşağı və orta ölçülü mobil telefonlar alırlar və buradan da bu yığım əmsallarının bahalaşdırılmasının məqsədi dövlət büdcəsinə daha çox vəsait qazandırmaq olur.

M.Talıblı hesab edir ki, rüsumların əsas məqsədi heç də dövlət büdcəsinə vəsait qazandırmaq deyil, həm də qazanmaqdır, əslində isə məqsəd iqtisadiyyatı tənzimləməkdir.

Bundan irəli gələrək, ekspert deyir ki, tənzimləmək üçünsə, vergi və qeyri-vergi dərəcələri həmin malların özünün və ya əvəzedcilərinin ölkədə istehsal olunduğu zaman artırıla bilər: "Dövlət bununla daxili bazarı və milli istehsalçını xarici rəqabətdən qoruyur. İndiki halda Azərbaycan mobil telefon istehsal etmir, demək, onları xarici təzyiqdən qorumağa ehtiyac da yoxdur".

Ekspert düşünür ki, bu rüsumların artırılması həssas sosial qrupların ailə büdcələrinin zəifləməsinə, cəmiyyətdə gəlir bərabərsizliyinə yol açmaq və dövlət büdcəsini doldurmaq üçün düşünülmüş addımdır.