Media-icmalı 09.02.18

YAP-ın VI qurultayında fəaliyyətdə olan prezident İlham Əliyevin növbədənkənar prezident seçkilərində namizədliyinin rəsmiləşdirilməsi, bütün qüvvələrə seçkilərdə bərabər iştiraka şərait yaradılmaması, ölkədə qiymət bahalığı bugünkü (09 fevral, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

YAP-ın qərarı -xalqın mövqeyidir

"Yaporg.az" saytında "YAP-ın VI qurultayının qərarı Azərbaycan xalqının mövqeyinin ifadəsidir" sərlövhəli məqalədə "Səs" qəzetinin baş redaktoru Bəhruz Quliyev fəaliyyətdə olan prezident İlham Əliyevin növbədənkənar prezident seçkilərində namizədliyinin rəsmiləşdirilməsini şərh edir.

"Yeni Azərbaycan Partiyasının VI qurultayında aprelin 11-də keçiriləcək növbədənkənar prezident seçkilərində partiyamızın sədri, dövlət başçısı cənab İlham Əliyevin namizədliyi rəsmi şəkildə irəli sürüldü. Qurultayın qəbul etdiyi bu qərar Azərbaycan xalqının fikrinin, mövqeyinin ifadəsidir". Baş redaktor indiki prezidentin namizədliyinin rəsmiləşdirilməsini belə şərh edir.

B.Quliyevə görə, bu qərarın prezident İlham Əliyevin 15 il ərzində dövlət başçısı kimi uğurlu siyasət həyata keçirməsi, Azərbaycanın müstəqil dövləti kimi daha da güclənməsi, dünya miqyasında söz sahibi olan dövlətə çevrilməsi kimi ciddi əsasları var.

Qəzet redaktoru bu seçkilərdə İ.Əliyevin namizədliyinin dəstəklənməsinə səbəb kimi dövlət proqramlarının, mühüm islahatların, ölkənin inkişafı üçün genişmiqyaslı tədbirlərin icrasını göstərir.

B.Quliyev deyir ki, bu fəaliyyətlər nəticəsində ölkə iqtisadiyyatı güclənib, əhalinin sosial rifahı daha da yüksəlib və bu nailiyyətlərin əsasında Heydər Əliyev ideyaları, prezident İlham Əliyevin uğurlu siyasəti dayanır.

B. Quliyev bəzi dairələrin növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsi haqda qərarı tənqid etmələrini də cavablandırır və deyir ki, dövlət başçısı Konstitusiyaya uyğun sərəncam imzalayıb, bu, həm namizədlik iddiasında olan şəxslərə prezident seçkilərinə daha tez qatılmaq şansıdır, həm də prezidentin özünəinamının ifadəsidir.

B.Quliyev deyir ki, ötən 15 ildə qazanılan uğurlar İlham Əliyevin qələbəsini şərtləndirir, müstəqillik və dövlət təhlükəsizliyinin qarantı kimi prezidentin bu qərarı Azərbaycanın milli və dövlət maraqlarına tam uyğundur.

Qəzet redaktoru bu seçkilərə çoxsaylı namizədlərin qatıla biləcəklərini desə də heç birinin İ.Əliyevə alternativ ola bilməyəcəyi qənaətindədir.

Tək adamlıq olmayan "oyun"

"Azadlıqinfo.az"da isə "Şahmat təkadamlıq oyun deyil" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif növbədənkənar prezident seçkilərilə bağlı qərarı son günlərin ən çox müzakirə edilən sənədi kimi dəyərləndirir, amma Azərbaycanda həqiqi seçki keçirilməməsini anladır: "Bizim ölkədə seçkinin harasını dəyişsən də nəticə dəyişmir. Yəni, seçki qutusu "kişinin sözü bir olar" prinsipinə sadiq qalaraq hökumət namizədini qalib edir. Amma cəmiyyətdəki müzakirələrdən də aydın görünür ki, məlum qərardan sonra seçkiyə münasibət bir az da pisləşib. Ölkə vətəndaşları seçkinin heç bir önəm daşımadığı, daha rüsvayçı formada baş tutacağı qənaətindədir. Hətta beynəlxalq mətbuat da hökumətin növbətə şouya hazırlaşdığını tirajlayır".

Müəllifə görə, növbədənkənar prezident seçkilərinin bu il aprelin 11-nə olmaqla 6 ay irəli çəkilməsi hökuməti ictimai rəydə "mat" vəziyyətinə salıb, buna görə də hökumət bu qərarı əsaslandırmaq üçün "arqument istehsalı"na başlayıb.

Yazı müəllifi deyir ki, AzTV-də, hökumət mətbuatında indiki seçkilərdə ən layiqli, ən ideal, dövlətin maraqlarına cavab verən, Azərbaycanı yeganə təmsil edəcək şəxs İlham Əliyevin olması üzərində əsaslandırmalar gedir.

Bu kontekstdə müəllif deputat Zahid Orucun əsaslandırmasını təqdim edir: "Deputat Z.Oruc YAP-ın namizədinin niyə İlham Əliyev olduğunu xırdalayır.

Bu deputat əvvəlcə bəyan etdi ki, İlham Əliyev seçkiyə yeni komanda ilə gedir.

Amma ürəyi soyumadı və palaz boyda izahat yazdı. Yazının əsas canı budur ki, hətta 100 il əvvəl yaranmış Cümhuriyyət də Azərbaycana sahib çıxa bilmədi, qurucu babalarımız Azərbaycanı işğaldan xilas etməyə qadir olmadılar və sonda Azərbaycanı Əliyevlər xilas etdi".

Müəllif məqalənin "şahmat dili ilə desək, "İlham Əliyev ağlarla başlayır və udur" cümləsiylə bitdiyini xatırladaraq deputatın yadına salır ki, şahmat oyunu iki nəfərin oyunudur və ağ fiqurlarla başlayıb uduzan xeyli sayda şahmatçılar var.

Müəllifə görə, deputat Z.Orucun hakim kimi göründüyü oyunda qarşı tərəf yoxdur, yəni, oyuna kimin başlaması, hansı gedişin edilməsi önəm daşımır: "Hər iki tərəfin gedişini eyni adam edir və təkadamlıq oyunda həmişə "qalib" gəlir. Halbuki, Z.Orucun ağ fiqurlarla oynayan idmançısını bir neçə gedişə "mat" edəcək rəqiblər var".

Müəllif obrazlı şəkildə prezident seçkilərini şahmat oyunu ilə eyniləşdirərək deyir ki, qara fiqurlarla oynamağa hazırdır, təki hakimiyyət gedişləri düzgün etsin, at -fil gedişi, piyada -at gedişi etməsin.

Son olaraq müəllif iqtidara şahmat taxtasını ortaya qoymaq, oyunu hamının izləyə bilməsinə və qalibin müəyyən olunmasına şərait yaratmaq çağırışı edir.

Bahalığın səbəbləri: ixrac artımı, istehsal azlığı, inhisar...

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Ölkədə meyvə-tərəvəz istehsalı artır, qiymətlər isə enmir" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif ölkədə qiymət bahalığını ekspertlərlə müzakirə edir və deyir ki, 2017-ci ildə kənd təsərrüfatı məhsullarının həm istehsal, həm ixracında artım olub, 2018-ci ildə isə meyvə-tərəvəz istehsalının daha da artacağı gözlənilir. Amma müəllif diqqəti bahalıq üzərinə cəmləyərək deyir: "İstehsalın artmasına rəğmən, ölkədə kənd təsərrüfatı məhsullarının, xüsusilə də meyvə-tərəvəz və bostan məhsullarının qiymətində azalma müşahidə olunmur. Hətta ötən yay mövsümündə meyvə-tərəvəzin satış qiyməti əvvəlki illə müqayisədə xeyli baha oldu. Hazırda da ölkədə meyvə-tərəvəz bahalığı ilə diqqət çəkir. İstixana təsərrüfatlarının sayı artsa da bazarlarda xiyar-pomidorun satış qiyməti 2 manatdan aşağı düşmür".

Kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Müslüm İbrahimov deyir ki, məhsulları bahalaşdıran bir neçə amil var ki, biri də ixacdır: "Kiçik ölkələr daha çox mal ixracı üçün böyük ölkələrin bazarlarına çıxır: Kiçik ölkələrdə isə qiymətlər həmişə böyük ölkələrin bazarları ilə uyğunlaşdırılır. İndi biz meyvə-tərəvəzi daha çox Rusiyaya satırıq və məcburuq qiymətləri oradakına uyğunlaşdıraq. Əgər məhsulumuzu daha çox Gürcüstana ixrac etsəydik, qiymətləri oradakı qiymətlərə uyğunlaşdırmayacaqdıq".

Ekspert deyir ki, ölkə daxilindəki alıcılıq qabiliyyəti də qiymətlərə təsir edən amillərdən biridir, əslində meyvə-tərəvəzin qiymətinin aşağı olması üçün əsas var: "Dövlət istehsalçılara irihəcmli subsidiyalar ayırır.Yəni, istehsalçıların xərclərinin bir hissəsi dövlət tərəfindən qarşılanır. Lakin məsələ burasındadır ki, istehsalçı görür ki, yüksək qiymətlə də məhsulunun alıcısı var, ona görə də alıcı cəlb etmək üçün hər hansı endirimə getmir".

İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli isə deyir ki, ölkədə meyvə-tərəvəzin qiymətinə mövsümi amillər də təsir edir, belə ki, yaz-payız mövsümündə qiymətlər ucuzlaşır, qışda istehsalın azalması ilə bahalaşır.

N.Cəfərliyə görə, qiymət artımına təsir edən əsas amil ixracatın artım dinamikası ilə istehsalın artım dinamikası arasında fərqin olmasıdır: "Ötən il kənd təsərrüfatı məhsullarının, xüsusilə də meyvə-tərəvəzin ixracında bundan bir neçə dəfə çox artım baş verib. Bu da ondan irəli gəlir ki, dövlət ölkəyə valyuta gəlişini artırmaq üçün ixracatı stimullaşdırır. Nəticədə ixraca yönələn meyvə-tərəvəz daxili bazardan çəkilir".

Ekspertə görə, daxili qiymətlərin yüksək olmasında inhisarlaşma da mühüm rol oynayır.