Finlandiya prezidenti BMT Təhlükəsizlik Şurasında bir dövlətin vetosuna son qoymaq istəyir

Reuters: HELSİNKİ (Reuters) – Finlandiya prezidenti Alexander Stubb BMT Təhlükəsizlik Şurasının genişləndirilməsinə, bir dövlətin veto hüququnun götürülməsinə və Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi kimi “qeyri-qanuni müharibə”də iştirak edən üzv ölkədən uzaqlaşdırılmasına çağırıb.

Şimal ölkəsinin xarici siyasətinə rəhbərlik edən Stubb gələn həftə Nyu Yorkda qlobal qurumun Təhlükəsizlik Şurasının tərkibinin müzakirə ediləcəyi BMT Baş Assambleyasında islahatlar çağırışlarına öz səsini əlavə edəcəyini bildirib.

Beş daimi və 10 növbəli üzv dövlətdən ibarət şura dünya sülhünü qorumaq məqsədi daşıyır, lakin geosiyasi rəqabət onu Ukraynadan Qəzzaya qədər olan bütün məsələlərdə dalana dirəyib.

Stubb çərşənbə axşamı verdiyi müsahibədə Latın Amerikasından bir, Afrikadan iki və Asiyadan iki ölkə olmaqla daimi üzvlərin sayını beşdən 10-a çatdırmağı təklif edəcəyini söylədi.

“Heç bir dövlətin BMT Təhlükəsizlik Şurasına veto hüququ olmamalıdır”, o, “Reuters” agentliyinə deyib.

Rusiya, Çin, Fransa və Böyük Britaniya ilə birlikdə veto hüququna malik beş ölkədən biri olan ABŞ da Afrikaya iki daimi yer verilməsini dəstəkləyib.

Stubb deyib ki, “Rusiyanın hazırda Ukraynada apardığı müharibə kimi” qeyri-qanuni müharibə aparan istənilən üzv dövlət kənarlaşdırılmalıdır.

Moskva Ukraynaya təcavüzünü Qərbin təcavüzünə qarşı bufer yaratdığını və tarixən Rusiyaya məxsus olduğunu iddia etdiyi əraziləri ələ keçirdiyini bildirməklə əsaslandırır.

Ukraynaya dəstək

Stubb deyib ki, o, Təhlükəsizlik Şurası ilə bağlı təkliflərinin “kiçik üzv dövlətlərin adətən dediklərinin sərhəddini aşdığını” bilir, lakin əlavə etdi ki, əks halda böyük ölkələr öz təsirlərini zəiflətməyi təklif etməyəcəklər.

"Beləliklə, onlar danışırlar, lakin konkret bir şey etmirlər" deyə o bildirib və digərlərinin də gələn il BMT-nin 80 illik yubileyi üçün planı irəli sürməyə kömək edəcəyinə ümid etdiyini söyləyib.

Təhlükəsizlik Şurasının üzvlərinə edilən hər hansı dəyişiklik Baş Assambleya üzvlərinin üçdə ikisi, o cümlədən veto hüququna malik beş ölkə tərəfindən təsdiqlənməlidir.

"Mənim əsas dediyim odur ki, qlobal Cənub, Latın Amerikası, Afrika və Asiya ölkələrinin sistemdə təmsilçiliyi olmasa, onla Birləşmiş Millətlər Təşkilatından üz döndərəcəklər. Biz bunu istəmirik", deyə o bildirib.

Mart ayında vəzifəyə başlayan Finlandiyanın keçmiş baş naziri və Avropa parlamentinin üzvü gələn həftə BMT Assambleyasında “qələbə planı” ilə çıxış edəcək Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskiyə dəstək verməyə çağırıb.

"O, bizə dedi ki, 90% artıq hazırdır və təqdim edəcəyi 10% bu müharibədə qalib gəlmək üçün ona lazım olanlardır",  - Stubb deyib.

O, Qərb ölkələrini təqdim edilən silahların istifadəsinə qoyulan məhdudiyyətləri aradan qaldırmağa çağırıb, bu Ukraynanı “əllərini arxadan bağlı vəziyyətdə” saxlayır.

“Biz bu əli buraxmalı və Rusiyanın ona etdiklərini etmək üçün Ukraynaya icazə verməliyik”, o deyib.

Stubb Rusiya prezidenti Vladimir Putinin nüvə eskalasiyası ilə bağlı hədələrinə inanmayıb. “Sonuncu dəfə Putinin nüvə silahları ilə bağlı aqressiv ifadələr işlədəndə gördük ki, qlobal Cənub və Çin Putinə dayan dedilər”, o bildirib.