HƏMAS 7 oktyabr hücumlarının təşkilatçısı Yəhya Sinvarı yeni lideri elan edib

AP:  HƏMAS çərşənbə axşamı İsraildə 7 oktyabr hücumlarını təşkil edən Qəzzanın yüksək səviyyəli rəsmisi Yəhya Sinvarı yeni lider adlandırıb.

HƏMAS-ın hərbi gücünü artırmaq üçün illərdir çalışmış İrana yaxın gizli fiqur olan Sinvarın seçilməsi qrupun İsrailin Qəzza kampaniyasının 10 aylıq dağıntılarından və Sinvarın sələfi İsmayıl Haniyənin öldürülməsindən sonra döyüşməyə hazır olduğuna dair cəsarətli siqnaldır.

İranın Həniyənin öldürülməsinə görə İsraildən qisas alacağını və Livan “Hizbullah”ının İsrailin keçən həftə Beyruta endirdiyi hava hücumunda yüksək komandirlərindən birini öldürməsinin qisasını alacağı ilə hədələməsi ilə daha geniş regional müharibəyə çevrilmək qorxusu yüksəkdir. Amerika, Misir və Qətərdən olan vasitəçilər atəşkəs danışıqlarını xilas etməyə çalışırlar.

İsrail Haniyənin ölümünə görə məsuliyyəti nə təsdiq, nə də təkzib edib. Keçən həftə də İsrail HƏMAS-ın hərbi qanadının rəhbəri Məhəmməd Deifin iyul ayında Qəzzaya endirdiyi hava hücumunda öldüyünü təsdiqlədiyini bildirsə də, HƏMAS onun ölümünü təsdiqləməyib.

2019-cu ildən Qətərdə mühacirətdə yaşayan Haniyə Amerika, Qətər və Misir danışıqlarçıları vasitəsilə Qəzza zolağında atəşkəs danışıqlarında birbaşa iştirak edirdi, amma o və digər HƏMAS rəsmiləri həmişə Sinvarın təkliflərini və mövqelərini təmsil edirdilər.

Bu açıqlamadan sonra Əl-Cəzirə telekanalına danışan HƏMAS sözçüsü Usamə Həmdan Sinvarın atəşkəs üçün danışıqları davam etdirəcəyini bildirib.

“Danışıqlarla bağlı problem HƏMAS-dakı dəyişikliklər deyil” deyə o, İsraili və onun müttəfiqi ABŞ-ı razılığa gələ bilməməkdə günahlandırıb.

Amma onun fikrincə, Sinvarın seçilməsi qrupun iradəsinin qırılmadığına işarədir. HƏMAS "döyüş meydanında və siyasətdə sabit qalır" deyə o bildirib.

HƏMAS-ın müttəfiqləri İran və “Hizbullah” Sinvarın təyinatını tərifləyən bəyanatlar verib.

HƏMAS-ın İran sözçüsü Xalid Qəddumi Sinvarı bütün fraksiyalar arasında populyar olan və qrupun qərar qəbul etmə prosesində, o cümlədən danışıqlarda iştirak edən “konsensus seçimi” adlandırıb. AP-yə səsli poçtunda o, Sinvarın Fələstinin dövlətçilik və qaçqınların geri qayıtması üçün siyasi istəklərindən xəbərdar olduğunu, lakin o, eyni zamanda “döyüş meydanında şiddətli döyüşçü” olduğunu deyib.

Vasitəçilər ABŞ-ın dəstəklədiyi razılaşma planını həyata keçirmək üçün çox çalışırlar, lakin danışıqlar, xüsusən də onun əsas şərtləri - müharibənin dayandırılması və İsrail qoşunlarının Qəzzadan tam çıxarılması müqabilində bütün qalan HƏMAS girovlarının azad edilməsi ilə bağlı maneələrlə üzləşib.

HƏMAS vasitəçilərdən ilkin atəşkəsin mübadilə şərtləri işlənənə qədər davam edəcəyinə dair təminat tələb edib. İsrail liderləri girovların qismən azad edilməsindən sonra HƏMAS-ı məhv etmək üçün döyüşləri bərpa etməklə hədələyiblər.

Vaşinqtonda ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken deyib ki, Sinvar “atəşkəs razılaşmasının əldə olunmasında əsas həlledici amil olub və olaraq qalır”.

Onun sözlərinə görə, Sinvar "çarpaz atəşə tutulan fələstinlilərə, qadınlara, uşaqlara və kişilərə kömək edəcək atəşkəslə irəliləməyə qərar verməlidir. ... Bu, həqiqətən ondan asılıdır."

2017-ci ildən HƏMAS-ın Qəzzada lideri kimi Sinvar nadir hallarda ictimaiyyət qarşısına çıxsa da, HƏMAS-ın əraziyə nəzarəti üzərində dəmir yolu saxlayıb. Deif və Kassam briqadalarının yaxınlığında o, qrupun hərbi imkanlarını artırmaq üçün çalışırdı.

2017-ci ildən Həmas-ın Qəzzada lideri kimi Sinvar nadir hallarda ictimaiyyət qarşısına çıxsa da, HƏMAS-ın əraziyə nəzarəti üzərində dəmir yolu saxlayıb. Deif və Kassam briqadalarının yaxınlığında o, qrupun hərbi imkanlarını artırmaq üçün çalışırdı.

Bir neçə çıxışının birində Sinvar Qəzzada xalq qarşısında çıxışını İsraili onu öldürməyə çağıraraq, “Bu görüşdən sonra evə piyada qayıdacağam” deyərək bitirdi. Daha sonra bunu küçələrdə insanlarla əl sıxaraq və selfi çəkdirərək edib.

Xarici Əlaqələr üzrə Avropa Şurasının İsrail-Fələstin münaqişəsi üzrə eksperti Huqh Lovatt, digər yüksək səviyyəli şəxslərin vəzifədən çıxarılmasının Sinvarın yolunu açdığını deyib. “İki həftə əvvəl çox az adam Sinvarın Qəzzada malik olduğu güclü təsirə baxmayaraq, qrupun növbəti lideri olacağını gözləyirdi”, - deyib.

Nisbətən mötədil olan Haniyənin öldürülməsi “nəinki Sinvarın HƏMAS-a tam nəzarəti ələ keçirməsi üçün yol açıb, həm də görünür, qrupu daha sərt siyasətlərə sövq edir”, - deyə o bildirib.