İsrail və HƏMAS Dohada Qəzza üzrə Atəşkəs və Girov Mübadiləsi Razılaşmasını Yekunlaşdırdı

ABŞ və Aİ tərəfindən terror təşkilatı kimi tanınan Fələstin qruplaşması HƏMAS və İsrail, Qəzzada atəşkəs və girov mübadiləsi barədə razılaşmanı yekunlaşdırıb. Bu barədə İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu ofisi cümə günü səhər məlumat yayıb.

İsrailin hərbi kabineti razılaşmanı təsdiqləmək üçün 17 yanvar cümə günü toplanacaq. Lakin razılaşmanın tam təsdiqi üçün hökumətin tam tərkibdə iclası tələb olunur ki, Netanyahu ofisinin məlumatına görə, bu, şənbə axşamından əvvəl mümkün deyil. Buna görə də razılaşmanın icrası 19 yanvardan 20 yanvar günortaya qədər təxirə salına bilər, deyə Netanyahu köməkçisi Axios-a bildirib.

Məlumata görə, cümə axşamı danışıqlar zamanı HƏMAS son anda əlavə tələblər irəli sürərək razılaşmaya dəyişikliklər etmək istəyib. Lakin Dohada keçirilən danışıqlarda tərəflər fərqləri aradan qaldıraraq HƏMAS-ın yüksək səviyyəli üzvlərinin azad olunması tələblərini razılaşmanın ikinci mərhələsinə təxirə salıb.

Razılaşmaya əsasən, birinci mərhələdə İsrail Müdafiə Qüvvələri (IDF) Qəzzadan qoşunlarını çıxarmağa başlayacaq, HƏMAS isə 7 oktyabr 2023-cü ildə cihadçılar tərəfindən əsir götürülən 33 girovu azad edəcək.

İkinci mərhələdə tam atəşkəs elan olunacaq və HƏMAS qalan girovları İsrail həbsxanalarında saxlanılan təxminən 1,000 fələstinli məhbusun azad olunması müqabilində sərbəst buraxacaq.

Üçüncü mərhələdə hər iki tərəfdən həlak olanların cəsədləri dəyişdiriləcək. Bu mərhələdə həmçinin Misir, Qətər və BMT-nin nəzarəti altında Qəzzada bərpa işlərinə başlanması nəzərdə tutulur.

Razılaşma barədə ilkin məlumatlar 15 yanvarda ortaya çıxıb, lakin 16 yanvarda İsrail HƏMAS-ı razılaşmanı pozmağa cəhd etməkdə ittiham edib. HƏMAS isə öz növbəsində razılaşdırılmış sənədə sadiq olduğunu bildirib.

Uzaqdan idarə olunan bu mürəkkəb danışıqlar Qətər, Misir və BMT-nin rəhbərliyi ilə aparılan beynəlxalq vasitəçilik səylərini bir daha ön plana çıxarıb.

Razılaşma müxtəlif reaksiyalar doğurub. İsraildə girov ailələri sürətli hərəkət tələb edən nümayişlər keçiriblər, Qəzzadakı fələstinli qruplar isə humanitar məsələlərin həlli üçün ehtiyatlı nikbinlik nümayiş etdiriblər.

Əgər təsdiqlənərsə, bu razılaşma bölgədə zorakılığın azalması üçün əhəmiyyətli bir addım hesab edilir, baxmayaraq ki, uzunmüddətli sülh hələ də qeyri-müəyyəndir. Planlaşdırılan atəşkəs və bərpa işləri İsrail və HƏMAS arasında davamlı əməkdaşlıq üçün vacib bir sınaq kimi qiymətləndirilir, həmçinin Qəzza zolağının sabitliyi üçün əhəmiyyətlidir.