Qayana Venesuela ilə ərazi mübahisəsinin dərinləşdiyi bir vaxtda ABŞ-dan ordusunu gücləndirmək üçün kömək istəyib

AP:  Qayana hökuməti qonşu Venesuelanın nə vaxtsa Qayananın qərbində faydalı qazıntılar və neftlə zəngin mübahisəli bölgəni ələ keçirə biləcəyi qorxusu fonunda müdafiə qabiliyyətini artırmaq üçün ABŞ-dan kömək istədiyini bildirib.

Bu bəyanat Qayananın yüksək səviyyəli rəsmiləri ilə müdafiə və təhlükəsizlik tərəfdaşlığını müzakirə etmək üçün Cənubi Amerika ölkəsinə səfər edən müdafiə nazirinin Qərb Yarımkürəsi üzrə köməkçisinin müavini Daniel P.Erikson arasında iki günlük danışıqlardan sonra verilib.

Danışıqlar çərşənbə axşamı Eriksonun ABŞ-ın Qayanaya qarşıdakı aylarda daha mütəşəkkil və daha yaxşı təchiz olunmuş ordu qurmaqda kömək edəcəyini söyləməsi ilə yekunlaşıb. O, əlavə məlumat verməyib. Erickson həmçinin bildirib ki, keçən il Qayanaya səfər etmiş təhlükəsizlik qüvvələri və ixtisaslaşmış təlim qrupları bunu 2024-cü ildə də davam etdirəcək.

Erikson jurnalistlərə bildirib ki, Qayana öz müdafiə imkanlarını modernləşdirməyə çalışır və danışıqların bir hissəsi miqyas və imkanlara, eləcə də kibertəhlükəsizliyə yönəlib.

O, Qayana rəsmiləri ilə danışıqları məhsuldar adlandırıb və bildirib ki, ABŞ müdafiə qabiliyyətini artırmaq üçün lazım olan addımları qəbul edir.

Eriksonun səfəri, Qayananın Essekibo bölgəsi ilə bağlı əsrlik mübahisənin kəskinləşməsindən və Venesuelanın dekabrda Qayana ərazisinin üçdə ikisini təşkil edən ərazi üzərində suverenlik iddiası üçün referendum keçirməsindən bir neçə həftə sonra baş verir.

Gərginlik keçən ilin sonunda Qayana prezidenti İrfaan Əli və Venesuela prezidenti Nikolas Maduro Karib dənizinin şərqindəki Sent Vinsent adasında regional liderlərin daha da gərginləşmənin qarşısını almaq üçün çağırdığı təcili vasitəçilik toplantısında görüşənə qədər davam edib. Görüşdən sonra hər iki tərəf güc tətbiq etməkdən çəkinməyə razılaşsa da, ərazi mübahisəsi davam edir.

Venesuela uzun müddət israr edib ki, Essekibo İspaniya müstəmləkəliyi dövründə onun ərazisi olub və və iddia edir ki, 1966-cı ildə Venesuela, Böyük Britaniya və o vaxtkı Britaniya Qvianası, indiki Qayana arasında bağlanmış Cenevrə sazişi 1899-cu ildə beynəlxalq arbitrlər tərəfindən çəkilmiş sərhədi ləğv edib.

ABŞ-ın neft nəhəngi “ExxonMobil” və konsorsium tərəfdaşları 2015-ci ildə Qayana sahillərində nəhəng neft və qaz yataqları aşkar etdikdən sonra Venesuela Qayanaya qarşı təcavüzünü gücləndirib. Gündəlik hasilat təqribən 600.000 barel neft təşkil edir və artım olacağı gözlənilir.

Ötən ilin sonlarında ABŞ və Qayana Venesuela referendumundan əvvəl gərginliyin ən yüksək olduğu vaxtda Venesuela ilə sərhəd bölgəsi yaxınlığında müntəzəm birgə uçuşlar həyata keçirib. Keçən iyul ayında Qayana da ABŞ və digər Karib hövzəsi ölkələri ilə birgə hərbi təlimlər keçirib.

Hazırda Qayana və Venesuela arasında bir neçə gərginlik var və hər iki ölkənin liderləri danışıqları davam etdirmək üçün bu ilin sonunda Braziliyada görüşməyi planlaşdırır.