Tramp Panama kanalını ələ keçirəcəyini vəd edir və Putini Ukrayna ilə razılığa gəlməyə çağırır

AFP: Donald Tramp özünü sülhməramlı və ABŞ-ın maraqlarının qatı müdafiəçisi kimi göstərdi. O, bazar ertəsi Ağ Evə qayıdandan sonra Panama kanalını ələ keçirəcəyini vəd etdi, eyni zamanda, Rusiyanı Ukrayna ilə bağlı razılıq əldə etməyə inandırmağa çalışdı.

Prezident vəzifəsinə keçdiyi ilk saatlarda Tramp ABŞ-ın Paris İqlim Sazişindən və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatından (ÜST) çıxması istiqamətində addımlar atdı, Kubanın terrorizmi dəstəkləyən dövlətlər siyahısından çıxarılmasını dayandırdı və – həm simvolik, həm də təxribat xarakterli olaraq – Meksika körfəzinin adını “Amerika körfəzi” olaraq dəyişdirdiyini elan etdi.

Tramp inauqurasiya çıxışında Çinlə bağlı narazılığını bir daha təkrarladı. O, Çinin həyati əhəmiyyət daşıyan su yolunun – ABŞ-ın 1999-cu ilin sonunda təhvil verdiyi Panama kanalının – ətrafındakı artan iştirakı sayəsində kanala faktiki olaraq “nəzarət etdiyini” deyib.

“Biz bunu Çinə təhvil verməmişik, Panamaya vermişik. İndi onu geri alırıq” – deyə Tramp ABŞ-da Kapitoliyada and içdikdən sonra bildirib.

Tramp son həftələrdə ABŞ-ın konteyner daşımalarının 40 faizinin keçdiyi kanal üzərində təzyiqləri artırıb və Vaşinqtonla tarixi dostluq əlaqələrinə malik olan Panamaya qarşı hərbi güc tətbiqini istisna etməyi dəfələrlə rədd edib.

Panama Prezidenti Xose Raul Mulino sürətlə Atlantik və Sakit okeanları birləşdirən kanalın fəaliyyətinə hər hansı başqa bir ölkənin müdaxilə etdiyinə dair məlumatları təkzib edib. O, ölkəsinin bu kanalı neytrallıq prinsipi əsasında idarə etdiyini bildirib.

“Kanal Panamaya məxsusdur və Panamanın olaraq qalacaq,” – deyə Mulino bildirib və bütün problemi həll etmək üçün dialoqa çağırış edib.

İnauqurasiyasında Tramp ABŞ-ın ticarət donanması və dəniz qüvvələrinin gəmilərində "ciddi ödənişlərin alındığından və onlarla hər cür ədalətsiz rəftar edildiyindən" şikayət edib.

“Razılaşmanın məqsədi və müqaviləmizin ruhu tamamilə pozulub”, – deyə o, bildirib.

Tramp həmçinin iqlim dəyişikliyi səbəbindən buzların əriməsi ilə Rusiyanın getdikcə fəallaşdığı, Danimarkanın muxtar ərazisi olan Qrenlandiyanı ələ keçirmək üçün güc tətbiqini istisna etməyib.

Panama kanalı ABŞ tərəfindən, əsasən Afro-Karib dənizi işçiləri tərəfindən tikilib və 1914-cü ildə açılıb.

Keçən ay vəfat edən keçmiş ABŞ prezidenti Cimmi Karter 1977-ci ildə onun geri qaytarılması ilə bağlı danışıqlar apararaq, daha az güclü, lakin tam suveren ölkəyə hörmət etmək üçün mənəvi məsuliyyət gördüyünü deyib.

"Sülhməramlı və birləşdirici"

Tramp ABŞ-ın maraqlarını hər şeydən üstün tutaraq “Öncə Amerika” siyasətini davam etdirəcəyinə söz verib. O, diqqətini qeyri-qanuni immiqrasiyaya qarşı mübarizəyə yönəldib və Meksika sərhədinə qoşun yeridəcəyini bildirib.

Lakin Tramp özünü sülhməramlı kimi göstərərək, Qəzzada bazar günü tətbiq olunmağa başlayan atəşkəsə işarə edərək, ilk dəfə sələfi Co Bayden tərəfindən təklif edilən, lakin gedən və gələn administrasiyalar arasında qeyri-adi koordinasiyadan sonra həyata keçirilən razılaşmaya işarə etdi.

O, açılış nitqində deyib: "Mənim ən böyük mirasım, ən çox fəxr etdiyim miras sülhməramlılıq və birləşdiricilik olacaq. Mənim olmaq istədiyim budur - sülhyaradan və birləşdirici".

Fərmanları imzaladığı qapalı mitinqdə Tramp hələ də Qəzzada saxlanılan girovların ailələrini salamlayıb.

Tramp həmçinin vəzifəyə başlayan kimi Ukraynadakı müharibəni dərhal dayandıracağını vəd edərək, yardımdan Kiyevə 2022-ci ilin fevralında ölkəni işğal edən Rusiyaya güzəştə getməsi üçün təzyiq göstərmək üçün istifadə edəcəyinə dair gözləntiləri artırıb.

Ancaq əvvəllər heyran olduğu Rusiya prezidenti Vladimir Putin haqqında qeyri-adi sərt ifadələrdə Tramp Rusiya iqtisadiyyatının vəziyyətinə və onun döyüş meydanında ağır itkilərinə işarə edib.

Oval kabinetə qayıdarkən Tramp jurnalistlərə deyib: "O, sövdələşməyə getməlidir. Düşünürəm ki, o, razılaşmadan imtina etməklə Rusiyanı məhv edir".

"O, o qədər də yaxşı getmədiyi üçün sevinə bilməz. Yəni, o, əlindən gələni etməyə çalışır, amma insanların çoxu müharibənin təxminən bir həftəyə bitəcəyini düşünürdü və indi üç il keçir, elə deyilmi?" - Tramp deyib.

Tramp Putinlə görüşə hazırlaşdığını bildirib. Onun ilk prezidentliyi müddətində ikisi arasında keçirilən zirvə görüşü Trampın Amerika kəşfiyyatına yox, Rusiya liderinin sözünü qəbul etməsindən sonra pis mənada məşhurlaşdı.

Bazar ertəsi Tramp deyib: "Mən onunla çox yaxşı anlaşıram". - "Ümid etmək istərdim ki, o, razılığa gəlməyə hazır olacaq".