Türkiyə Konstitusiya Məhkəməsi insan haqlarını qoruyur

2014-cü ilin əvvəlində Suriyaya gedən bir yük maşını Hatay vilayətində dayandırıldı,müstəntiq axtarış aparmaq istəyəndə jandarm icazə vermədi, aləm bir-birinə dəydi.

FETÖ-nün İstanbuldakı müridlərindən biri olan Azərbaycanl jurnalist bu hadisəylə bağlı yazdığı tivitə görə,deportasiya edildi, o vaxt müxalifət partiyasında olub sonra iqtidar partiyasına keçərək baş nazirin müavini kreslosu verilən bir siyasətçi “And içirəm ki, o maşınlarda Suriyadakı cihadçılara  silah aparılırdı”- dedi, indi hökumətə sinəsini sipər edən “Aydınlık”   başda olmaqla, bir neçə qəzet bu barədə xəbər dərc etdi.

Bir müddətdən sonra baş nazirin Allaha and içən müavini də “Aydınlık” qəzeti də bir tərəfdə qaldı,”kəşfiyyatın yük maşınları”yla bağlı xəbəri dərc edən “Cumhuriyet” qəzeti iqtidarın hədəfi halına gəldi.

Dövlət başçısının birbaşa işarəsiylə qəzetin baş redaktoru və Ankara bürosunun rəhbəri həbs edilib 92 gündən sonra azad edildilər, sui-qəsd təhlükəsinə məruz qalan baş redaktor Almaniyaya qaçmaq məcburiyyətində qaldı, Ankara bürosunun rəhbəri isə 31 mart 2019-cu ildəki  seçkidə İstanbulun Adalar rayonunun bələdiyyə sədri seçildi.

Ancaq müxalif qəzetin baş redaktorunun Avropaya qaçmasına baxmayaraq, iqtidar “kəşfiyyatın yük maşınları” xəbərini unutmadı və “Hürriyet” qəzetinin keçmiş baş redaktoru, 2015-ci ildə ana müxalifət partiyasından İstanbul millət vəkili seçilən Enis Berberoğlu prokurorluğa verildi. Berberoğlunun günahı “kəşfiyyatın yük maşınlarıyla bağlı xəbəri başqa bir qəzetə verməsi” idi.

Millət vəkili toxunulmazlığı ləğv edilən  Berberoğlu həbs edildi, 2018-ci ilin iyunundakı seçkdə həbsdə idi, yenidən namizəd  göstərilib seçildi,Konstitusiya Məhkəməsinin daha əvvəl qəbul etdiyi qərarlar əmsal göstərildi, məhkəmə azad etmək məcburiyyətində qalandan sonra Berberoğlu and içib yenidən milət vəkili mandatına qovuşdu.Amma iqtidar Berberoğludan yenə əl çəkmədi, məhkəmə yenidən eyni işə görə onu məhkum edən kimi Konstitusiya Məhkəməsinə müraciətin nəticəsi  gözlənilmədən toxunulmazlığı ləğv edilib yenidən həbsə göndərildi.

Berberoğlunun şikayətinə baxan KM bir neçə gün əvvəl onun “Sərbəst fəaliyyət, seçilmə və qanunvericilik orqanındakı vəzifəsini yerinə yetirmə” hüquqlarının məhdudlaşdırıldığına qərar verdi. Halbuki ana müxalifət partiyasının parlament fraksiyası bu ilin yazında məclis sədri Mustafa Şentopa müraciət etmişdi ki, Enis Berberoğlunun deputat toxunulmazlığının ləğv edilməsinə dair qərarın elanını sentyabra saxlasın ancaq Türkiyə parlamentinin indiyə qədər hüquqlara heç riayət etməyən sədri Mustafa Şentop sentyabrı gözləməmişdi.

Konstitusiya Məhkəməsinin Berberoğlunun haqlarının pozulmasına dair hökmündən sonra ana müxalifət partiyasının parlament fraksiyası   Şentopa müraciət edərək İstanbul millət vəkilinə yendən mandat  verilməsini tələb etdi.

Oxucu deyə bilər ki,niyə bir  mllət vəkilinin haqlarının pozulması örnəyində bu qədər təfərrüata vardım? İzah edim. Mənim  məqsədim Türkiyə Konstitusiya Məhkəməsinin insane haqlarına verdiyi önəmə diqqəti cəlb etməkdir, ona görə bir millət vəkilinin timsalında bu qədər təfərrüata vardım.

Türkiyə Konstitusiya Məhkəməsinə bu səlahiyyəti Erdoğan hökuməti 2013-cü ilin axırında verdi.Çünki ölkənin ədliyyə sisteminin sonradan terrorçu olduğu ortaya çıxan bir təriqətə əmanət edilməsi insan  haqları sahəsində bərbad  vəziyyət yaratmış,Türkiyə, Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə ən çox şikayət edilən ölkə durumuna  gəlmişdi.

Vətəndaşlara Konstitusiya Məhkəməsinə şəxsi müraciət hüququ  veriləndən sonra AİHM-ə müraciətlərin sayı müqaysə edilməz dərəcədə azaldı və əvvəllər  müxalifət partiyalarının ümid qapısı olan Konstitusiya Məhkəməsi indi vətəndaşlar  üçün də pənah yeri  oldu. Son illərdə dalbadal qəbul edilən obyektiv qərarlar insan  hüquqlarının manevr sahəsini xeyl genişləndirdi.

Bu durum bəzən dövlət başçısının, bəzən daxili işlər nazirinin xoşuna gəlməsə də Konstitusya Məhkəməsi,başda prezident olmaqla,heç kimə məhəl qoymadan öz vəzifəsini yerinə yetirməyə davam edir.

Türkiyə Konstitusiya Məhkəməsinin keçmiş jurnalist,baş redaktor,millət vəkili Enis Berberoğlunun haqlarının tapdalanmasını müəyyənləşdirib bunu qərara bağladığı gündə Avropa İnsan Haqları məhkəməsi Azərbaycanlı jurnalist Rauf Mirqədirova görə Bakını 20 min Avro cərimə etdi.

Belə hallarda insanın ağlına mərhum Heydər Əliyevin “Bir millət,iki dövlət” sözündən başqa heç nə gəlmir.Elə o sözü əsas alaraq, internetdən bir daha baxıb gördüm ki,KM-nin sədri 24 iyun 2003-dən bəri eyni şəxsdir.Və bir vaxtlar ədliyyə naziri,Ali məhkəmənin sədri olmuş başqa  bir şəxs 15 ildən bəri Konstitusiya Məhkəməsinin hakimidir.

Əlbəttə,”demokratiyanı beşikdə boğmaq lazımdır…”

Mayis Əlizadə