Yaqublunun həbsində onun ardıcıl, prinsipial, tənqidi mövqeyi mühüm rol oynamışdır

***

-Yadigar bəy, hakimiyyət Tofiq Yaqublunu niyə yenidən həbs etdi? Bu həbsin siyasi motivləri nədir, sizcə?

-Bu həbsin siyasi motivləri ondan ibarətdir ki, Tofiq Yaqublu mütəmadi, prinsipial şəkildə siyasi hakimiyyəti tənqid edirdi. Bu tənqidlərdə birbaşa İlham Əliyev və bəzi hallarda Mehriban Əliyevanın adını çəkirdi. Bir neçə dəfə Tofiq Yaqublunu prokurorluğa, hüquq- mühafizə orqanlarına çağırıb məhz bu məsələ ilə bağlı təhdid, xəbərdarlıq etmişdilər. Həmin görüşlərdə Tofiq bəyə çatdırmışdılar ki, adi tənqidə bir söz demirlər, amma tənqidlərdə bu iki şəxsin adını çəkməsin. Əlbəttə ki, Tofiq Yaqublu bu təhdid və xəbərdarlıqları qəbul etmirdi. Öz ifadə və söz azadlığını ciddi şəkildə müdafiə edirdi və həmin azadlıqlarını toxunulmaz saxlayırdı. Əsas səbəb budur. Digər tərəfdən də Tofiq Yaqublu həmişə bütün siyasi aksiyalarda ən fəal və fədakar iştirakçılardan biri olub. Bu da onun haqqında yenidən həbs qərarının verilməsində əlavə bir arqument kimi öz rolunu oynayıb. Ən əsas olaraq, Tofiq Yaqublunun ünvanlı şəkildə İlham Əliyevin və Mehriban Əliyevanın adını çəkərək ardıcıl, prinsipial, konkret tənqidi mövqe tutması onun həbsində mühüm rol oynayıb.

-Tofiq Yaqublunun qızı Nigar Yaqublu, kürəkəni Seymur Həzi də bir vaxtlar siyasi məhbus olublar. Onun özü də siyasi məhbus həyatı yaşayıb. Yenidən Tofiq Yaqublunun həbs olunması insanlarda belə bir fikir formalaşdırıb ki, hakimiyyət Tofiq Yaqubludan və ya onun ailəsindən nəyinsə qisasını alır. Bu fikir reallığa uyğundurmu?

-Seymur Həzinin məsələsi bir qədər başqadır. Seymur həbs olunanda hələ onların kürəkəni deyildi. Amma bəlkə də  həbsdəykən Yaqublu ailəsi ilə qohum olduğu üçün həbsinin son gününə qədər buraxılmadı. Seymur Həzi əksər siyasi məhbuslardan fərqli olaraq vaxtından əvvəl azadlığa buraxılmadı. Amma, ümumiyyətlə, heç kimə sirr deyil ki, Yaqublu ailəsi Əliyev rejiminə müqavimətin simvolu halına gəlib. Hakimiyyət də bu simvolun aradan qaldırılmasında, sındırılmasında maraqlıdır. Amma bunu bacara bilmirlər. Tofiq Yaqublu və ailəsi inanılmaz bir mətanət göstərir. Biz bəlkə də bu ailənin müasiri olduğumuz üçün, hadisələri canlı izləyən bir insan kimi bu müqavimətin əzəmətini hələ o qədər də dərk edə bilmirik. İstər coğrafi mənada, istərsə də zaman baxımından daha uzaqda olanda bu müqavimətin əsl əzəmətini daha aydın görmək mümkündür. Həqiqətən hakimiyyət Tofiq Yaqubludan və onun ailəsindən qisas alır.

-Tofiq Yaqublu həm Müsavat Partiyasının, həm də Milli Şuranın üzvüdür. Yəni, müxalif təşkilatların. Müxalifət təşkilatlarında üzdə olan bu qədər insan varkən,  yenidən məhz Tofiq Yaqublunun şərlənib, həbs olunması suallar yaradır. Tofiq Yaqublu nəyin qəzəbinə gəlib?

-Doğrudur, bir çoxları tənqidi, prinsipial mövqe tuturlar. Amma durduğu yerdə həbs olunmamaq üçün bəzən tənqidlərində İlham Əliyevin adını çəkmirlər. Mehriban Əliyevanın adını çəkən, ümumiyyətlə, çox az adam var. Hətta müxalif siyasi partiya liderləri arasında bu tendensiyanı görmək olur ki, ümumi nələrsə yazırlar, amma İlham Əliyevin adını çəkməkdən çəkinirlər. Tofiq Yaqublunu həmin insanlardan fərqləndirən cəhət budur. Məhz bu səbəbdən digər fəallardan daha çox qəzəbə düçar olur, daha tez həbs olunur. Hakimiyyətin də daha çox nifrətini qazanıb.

-Tofiq Yaqublunun həbsi cəmiyyətdə xeyli qıcıq yaradıb. O cümlədən məhkəmənin çıxardığı qərardan sonra ard-arda Qərb dövlətləri və təşkilatları, beynəlxalq hüquq-müdafiə təşkilatları bu qərarı pisləyən bəyanatlar verirlər. Ola bilərmi, hakimiyyət növbəti məhkəmə proseslərində Tofiq Yaqublunu azad etsin? Və ya hansısa bir formada prezident çox yaxın müddətdə onu azad etməklə cəmiyyəti sakitləşdirsin və yenidən xal qazansın? Sizin gözləntiniz nədir?

-İllərdir ki, biz müxtəlif siyasi həbsləri müşahidə edirik. Onların arasında qadınlar, hətta həddi-büluğa çatmayan gənclər də olub. Amma doğrudan da heç bir həbs bu qədər hiddət, bu qədər etiraz doğurmayıb. Həddindən artıq çox ciddi etiraz var. Sözün əsl mənasında hiddət var. Bunu nəzərə alaraq belə halda ehtimal irəli sürmək olardı ki, hakimiyyət növbəti məhkəmə prosesində Tofiq bəy haqqında başqa bir cəza növü seçə bilər. Amma Tofiq bəy aclıq aksiyasına başlayıb. Bildirib ki, həbsdən azad olmayana qədər bu aclığı dayandırmaq niyyətində deyil. Tofiq bəyi yaxından tanıyanlar da, tanımayanlar da  onun nə qədər inadkar, öz sözündə möhkəm insan olduğunu bilirlər. Ona görə də burada İlham Əliyevin müdaxiləsindən başqa bir yol görünmür. Ilham Əliyev öz qərarını verməlidir. Yəni, mən demək istəmirəm ki, İlham Əliyev məhkəmənin qərarını dəyişməlidir. Tofiq Yaqublunun həbs qərarı elə İlham Əliyevin qərarıdır. İlham Əliyev öz qərarını dəyişməlidir, Tofiq Yaqublunu həbsdən azad etməlidir. Bunun başqa yolu yoxdur. Əks halda çox ciddi sarsıntılar baş verə bilər.

-Tofiq Yaqublunun və digər siyasi məhbusların azad olunması, ümumiyyətlə, ölkədə siyasi məhbus probleminə son vermək üçün hakimiyyət nə etməlidir? Hakimiyyət bu addımı niyə atmır? Nədənsə çəkinirmi, yoxsa bilmədiyimiz başqa məqamlar var?

-Siyasi məhbus probleminin həlli üçün hakimiyyət bu hakimiyyət olmamalıdır. Yəni, mahiyyətcə bu hakimiyyət olmamalıdır. Biri var fiziki mənada dəyişmə, biri də var mahiyyətin dəyişməsi. Və mən bu hakimiyyətin mahiyyətinin dəyişəcəyinə inanmıram. Buna görə də Azərbaycanda siyasi məhbus probleminin həll olunmasının yeganə yolu bu hakimiyyətin sima olaraq, fiziki olaraq dəyişməsi, xalqın səsi ilə seçilən, azad, ədalətli seçkilərdə formalaşan başqa bir hakimiyyətin olmasıdır. Nə qədər ki, bu hakimiyyət var, siyasi məhbus problemi də olacaq, başqa siyasi basqılar da olacaq, təhdidlər də olacaq. Çünki bu hakimiyyətin mahiyyəti bundan ibarətdir. Başqa cür idarə edə bilmirlər. Antidemokratik bir hakimiyyətdir. Antidemokratik hakimiyyətdə isə siyasi məhbus və basqılar olacaq. Bütün siyasi azadlıqları və hüquqları tapdalamağa çalışacaqlar.