Vüqar Bayramov: «Differensial ƏDV dərəcələrinin tətbiqi prioritet sektorların inkişafını stimuallaşdıracaq»

Sentyabrda “Yol Xəritəsi” Strateji Planı hazır olmalıdır və ümid edirik ki, təkliflərimizin bir qismi nəzərə alınacaq, - deyə İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov Turan-a müsahibəsində bildirib.

- Rəhbərlik etdiyim İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzi (CESD) hökumətə iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində islahatların genişləndiriməsini nəzərdə tutan təkliflər paketi təqdim edib. Bu təkliflər ilə bağlı müxtəlif dövlət qurumlarında müzakirələrə dəvət edilmişik. 

İndidən demək olar ki, bir sıra prioritet təkliflərimizin nəzərə alınacağı artıq, demək olar, razılaşdırılıb. Məsələn, “fiziki şəxslərin müflisləşməsi” haqqında qanunun hazırlanması və tətbiq edilməsi ilə bağlı təklifimiz bəyənilib və bu istiqamətdə işlər gedir. Təbii ki, burada konkret meyarlar müəyyənləşdiriləcək ki, bu hüquqdan real müflis həddində olanlar istifadə etsinlər, sui-istifadələrə yol verilməsin.

Problemli kreditlərin və aktivlərin idarəedilməsi üzrə xüsusi qurumun yaradılmasını təklif edirik. ABŞ təcrübəsi göstərir ki, bununla problemli aktivlərin sağlamlaşdırılması mümkündür. Düşünürük ki, bu istiqamətdə addımlar atılarsa o zaman problemi kreditlərin və aktivlərin də sağlamlaşdırılmasına imkan yarana bilər. Dollar ilə verilən kreditlərə güzəştlərin tətbiq edilməsi, manatla əmanətlərin indeksasiyası və digər məsələlər də təkliflər paketimizə daxildir. Eləcə də bizim paket, kənd təsərrüfatı, sənaye, eləcə də ağır sənaye kimi sahələri və kiçik və orta sahibkarlığın dəstəklənməsi kimi istiqamətləri əhatə edir.

- Hökumət vergilər sisemində islhatlar elan edib. Bunlardan nə gözləyirsiniz?

- Düşünürəm ki, vergi sahəsindəki son islahatlar bir sıra vergi dərəcələrinin aşağı salınması, bəzi vergi növlərinin ləğv edilməsi və o cümlədən vergi nəzarətinin sadələşdirilməsi və xüsusən də elektron audit sisteminin tətbiqi formasında öz əksini tapacaq.

Etiraf etmək lazımdır ki, son qaydalar pozitiv dəyişikliliklərdir Məsələn, Vergi Məcəlləsinə əsasən, ƏDV növü üzrə vergitutma obyekti kimi malların satışı, istehsal və qeyri-istehsal xarakterli xidmətlərin dəyəri əsas götürülür. Yeni qaydalara əsasən, pərakəndə ticarətdə ƏDV üzrə vergi tutma obyekti ticarət əlavəsi olacaq ki, bu isə sözügedən fəaliyyət növü üzrə çalışanların gəlirlərini stimuallaşdıracaq.

Bu zaman pərakənd satış ilə məşğul olanlar o cümlədən supermaketlər daha az vergi ödəmiş olacaqlar. 

Eyni zamanda, ƏDV-nin vahid dərəcəsi ləğv edilir və sektordan asılı olaraq fərqli dərəcələr tətbiq edilir. Differensial ƏDV dərəcələrinin tətbiqi olduqca vacibdir. Bu prioritet sektorların inkişafını stimuallaşdıracaq. Məsələn, differensial vergi sistemi tətbiq ediləndən sonra müəyyən məhsullar və ya sektorlar 2 dəfə az, yəni 9 faiz ƏDV tətbiq edilə bilər.

Daha bir müsbət dəyişilik kameral yoxlamalarla bağlıdır. Yeni qaydalara əsasən, vergi orqanları kameral yoxlamaları yalnız vergi bəyannamələrinin təqdim edildiyi gündən sonrakı 30 gün ərzində apara bilərlər. Məsələn, sahibkar vergi bəyannaməsini təqdim edibsə və növbəti 30 gün ərzində vergi orqanları həmin sahibkarlıq subyektində kameral yoxlama aparmayıblarsa daha sonra onların həmin sahibkar ilə bağlı sözügedən yoxlamanı aparmaq hüququ yoxdur. .

- Referenduma çıxarılan məsələlərdən belə anlaşılır ki, bunun iqtisadi bloka da təsiri olacaq. Məsəl üçün vitse prezident institutunun yaranması. Bunun Nazirlər Kabineti ilə hansı istiqamətlərdə səlahiyyət bölgüsünün olacağını gözləyirsiniz?

- Referendum Aktı layihəsində əksini tapan əlavə və dəyişikliklər idarəetmə sistemin optimallaşdırılmasına və səmərəliliyinin artırılmasına imkan yaradacaq. Birinci vitse-prezident və vitse-prezidentlər institutlarının yaradılması idarəetmə sisteminin institutsionaı təkmilləşməsi, onların səlahiyyətlərinin optimallaşdırılması və dəqiqləşdirilməsinə imkan yaratmaqla iqtisadi islahatların daha yaxşı koordinasiyası və miqyasının genişləndirilməsinə imkan yarada bilər. Nəticədə yeni dəyişikliklər Nazirlər Kabinetinin fəaliyyətinin islahatların yaxından dərindən dəstəklənməsi istiqamətində qurulması səbəb ola bilər. İnanıram ki, bu iqtisadi islahatların genişləndirilməsi üçün koordinasiya edilmiş və eləcə də modernləşmiş yeni idarəetmə aparatının formalaşması demək olacaq. 71i