Son sanksiyalar, neftə embarqolar və artan hərbi xərclər Rusiyanı və Ukraynanı necə təsirləndirir?

Hazırda Avropada  Rusiyadan  boru kəməri ilə qazın əsas alıcıları Yunanıstan, Serbiya, Bosniya və Herseqovina, Avstriya, Slovakiya, Xorvatiya, İtaliya və Macarıstandır. Xüsusilə Slovakiya Ukrayna qaz sistemindən Avstriya, Çexiya, Macarıstan, Almaniya və İtaliyaya gedən  axınlar üçün tranzit ölkə kimi çıxış edərək Mərkəzi Avropada, Türkiyə isə cənubi Avropada Rusiya qazının paylama mərkəzinə çevrilmək niyyətindədir.

11 dekabr 2024-cü ildə Avropa İttifaqı (Aİ) ölkələrinin daimi nümayəndələri Brüsseldə Rusiya Federasiyasına qarşı 15-ci sanksiyalar paketini təsdiqləyib. Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula fon der Lyayenin sözlərinə görə, bu sanksiya çərçivəsində tətbiq olunacaq məhdudiyyətlər "kölgə donanması" adlanan bir qrup tankerə qarşı mübarizəyə yönəlib. Belə ki, yeni sanksiyalar Rusiyanın “kölgə donanmasını” cilovlamaq üçün əlavə 52 tankerin Aİ limanlarından çıxmasına qadağa qoyacaq. Çünki, Ruslar bu tankerlərdən istifadə edərək G7 və onların tərəfdaşlarının tətbiq etdiyi məhdudiyyətlərdən yan keçərək neft və neft məhsullarını ixrac edirlər. Sanksiya siyahısına Qərbin məhdudiyyətlərindən yan keçməyə kömək edən yeni şəxslər və şirkətlər əlavə ediləcək.

Hazırda Rusiya iqtisadiyyatı işgüzar fəallığın azalması, rublun dəyərsizləşdirilməsi və inflyasiya təzyiqlərinin artması ilə səciyyələnən həddindən artıq hərarətlənmə əlamətlərini yaşayır. Rusiya Mərkəzi Bankının yüksək faiz dərəcələrini saxlamaq siyasəti investisiya fəaliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azaldıb və iqtisadi artımı daha da məhdudlaşdırıb. Nəticədə iqtisadiyyat durğunlaşır, böyük biznesdə narahatlıq artır, qiymətlər bahalaşır.

28 noyabr 2024-cü ildə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) Xarici İşlər Nazirləri Şurası, müdafiə nazirləri və Təhlükəsizlik Şuraları Katibləri Komitəsini Qazaxıstanın sədrliyi altında birləşdirərək Astanada yüksək səviyyəli görüş keçirdi. Əvvəlki sammitlərdən fərqli olaraq, bu sammit  öz gündəliyini gizli saxladı, müşahidəçiləri və analitikləri müzakirələrin səthinin altında nəyin gizlənə biləcəyi barədə düşündürdü.