ABŞ-ın neft nəhəngləri Azərbaycanı niyə tərk edir?

Vaşinqton/06.12.18/Turan: Bu ilin əvvəllərində neft nəhəngi Exxon Mobil gözlənilmədən Azərbaycanda fəaliyyətini genişləndirdiyini elan edərək, Yaponiyanın İtochu şirkətinin filialından Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) boru kəmərinin səhmlərinin 2,5%-ni alıb.

İki ay sonra, apreldə Exxon Mobil-in prezidenti Nil U.daffin Azərbaycan prezidentinə səmimi məktub göndərərək, onu prezident seçkilərində qələbəsi ilə əlaqədar təbrik edib.

"Exxon Mobil ölkənizin inkişafına qoşula bilməsi ilə qürur duyur və biz səbrsizliklə Respublikanın işıqlı gələcəyinin dəstəklənməsi işimizin davam etdirilməsini gözləyirik", deyə Daffin qeyd edib.

Exxon Mobil 1995-ci ildən Azərbaycanda fəaliyyət göstərir, Beynəlxalq Əməliyyat Konsorsiumunda (AİOC) 8% paya malikdir.

Bildirildiyi kimi, indi şirkət, həmçinin onun əsas rəqibi olan Chevron Azərbaycandan, o cümlədən ölkənin ən böyük neft layihəsindən və boru kəməri infrastrukturundan getmək istəyir.

"Exxon Mobil və Chevron 25 il sonra Azərbaycandakı paylarını satmağa çalışırlar, belə ki, onlar yenidən daxili istehsala yönəlirlər", deyə Reuters dekabrın 4-də məlumat yayıb.

Çərşənbə günü Turan-ın Vaşinqtondakı müxbiri Exxon və Chevron-un rəsmi nümayəndələrindən şərh ala bilməyib, onlar şirkətlərinin Azərbaycanla bağlı planlarını şərh etməkdən imtina ediblər.

Vaşinqtonda energetika üzrə bir analitik diqqəti son illər Exxon-un əsas qlobal diqqətini Hayana kimi ölkələrdə dəniz yataqlarının kəşfiyyatına yönəltdiyinə çəkir.

Dekabrın 3-də şirkət Hayanada 10-cu yatağının açıldığını və resurslarının 4 milyard barreldən 5 milyarddan çox barrelə qədər artırıldığını elan edib.

Eyni zamanda, sahə üzrə analitiklər Exxon-un Azərbaycanı tərk etmək qərarının "yalnız ticari qərar olduğundan" əmin deyillər, "baxmayaraq ki, bu, əsas səbəblərdən biri olaraq qalır", deyə ABŞ-ın Energetika Nazirliyinin keçmiş nümayəndəsi ASTNA-ya müsahibəsində bildirib.

Azərbaycanda neft şirkətlərinin qarşılaşdığı problemlərdən biri ölkənin "şübhəsiz, köhnələn və yeni investisiyalara ehtiyacı olan" ağır neft infrastrukturunun inkişafı üçün zəruri olan ekspetizanın olmamasıdır.

"Görünür, Əliyev hökuməti ölkədə neft hasilatının inkişafının davam etdirilməsi üçün zəruri olan kapital xərclərinin səviyyəsini diqqətlə izləməlidir", deyən mənbə əlavə edib ki, bu mövzu Qərb diplomatları və energetika şirkətləri tərəfindən ölkə rəhbərliyi qarşısında dəfələrlə qaldırılıb.

"Nəzərə almaq lazımdır ki, neft sənayesi həddindən artıq kapitaltutumludur və bu, Azərbaycanda nəyin yanlış getdiyini anlamağın açarıdır. Neft qiymətləri bahalaşanda neft şirkətləri milyardlarla deyil, milyonlarla dollar gəlir əldə edə və kapital yatıra bilirlər. Neft qiymətləri azaldıqda isə onlar tezliklə milyardlarla itkiyə çevrilə bilir", deyə mənbə bildirib.

Xəzər regionunda işləyən Qərb şirkətləri üçün daha bir mühüm vəzifə, məlum səbəblərdən, İranla bağlıdır. Neft nəhəngləri ABŞ Maliyyə Nazirliyini Azərbaycanın enerji layihələrini həll etməyə razılaşdıra bilsəydi belə, İrana qarşı sanksiyalarla əlaqədar onlar yenə regionda fəaliyyətlərinin miqyasını kəskin şəkildə azaltmalı olacaq, deyə mənbə əlavə edib. -25B-