Media-icmal 06.12.18

"Made in Azerbaijan" brendinin əhəmiyyəti, ölkə banklarının kibercinayətkarlığın hədəfinə dönməsi, regionlara aid sadələşdirilmiş vergi güzəştlərinin ləğvi və s. məsələlər bugünki (06 dekabr, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

"Made in Azerbaijan" - nüfuzlu brend

"Azərbaycan" qəzeti "Made in Azerbaijan" dünyada nüfuzlu brendə çevrilir" sərlövhəli məqalədə ixrac iqtisadiyyatına bu brendin müsbət təsirini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, "Made in Azerbaijan" brendi ilə dünya bazarına çıxarılan məhsulların ixrac coğrafiyası genişlənir və bu işdə ixrac missiyası və açılan ticarət evləri çox əhəmiyyətli rola malikdirlər.

Qəzet yazır ki, ticarət evlərinin yaradılması ilk növbədə qeyri-neft sektorunda fəaliyyət göstərən sahibkarlara xarici bazarlara çıxış imkanlarını artırmağa imkan verir: "Bu gün artıq Azərbaycan ənənəvi bazarlarla yanaşı, yeni bazarlara da çıxır. Ticarət evlərinin yaradılması da bu məqsədə xidmət edir. Yəni Azərbaycanın qeyri-neft məhsullarının heç bir vasitəçi olmadan birbaşa xaricə, yeni bazarlara çıxarılması üçün imkan yaranır".

Müəllif xatırladır ki, ilk "Azərbaycan Ticarət Evi" 2017-ci ilin mayında Belarusun paytaxtı Minskdə açılıb, dövlət qeydiyyatına alınıb, həmçinin, Belarusla yanaşı, Ukrayna, Latviya və Çində "Azərbaycan Ticarət Evi" fəaliyyət göstərir. Rusiyanın Həştərxan vilayətində yaradılan Azərbaycan İşgüzar Mərkəzinin geniş sərgi zonasında Azərbaycanın 30-dan çox şirkətinin malları nümayiş etdirilir.

Yazı müəllifinin bildirməsinə görə, növbəti ticarət evinin bu gün Polşann paytaxtı Varşavada açılması gözlənilir, bu isə Azərbaycan məhsullarının Polşa bazarına çıxması deməkdir.

Müəllif isə hesab edir ki, ticarət evləri həm də Azərbaycana xarici investisiyanı yönləndirmək baxımındam da uğurlu addımdır.

Müəllif deyir ki, elə bu səbəbdən gələn il daha 4 ölkədə "Azərbaycan Ticarət Evi"nin açılması planlaşdırılır. Bunlar Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Çin (ikinci ticarət evi), Qazaxıstan və Rusiya Federasiyasıdır.

Müəllif vurğulayır ki, ixrac məhsullarının çeşid və həcminin artırılması, ixrac coğrafiyasının genişləndirilməsi prioritet istiqamətdir.

Təhlükəsizliyə vəsait qoyulmadıqda

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Azərbaycan bankları kibercinayətkarlığın hədəfində" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif bank hesablarına qarşı kibercinayətkarlığın baş tutmasının səbəblərini bank sahəsi üzrə eskpert Əkrəm Həsənovla müzakirə edir.

Müəllif iddia edir ki, Azərbaycan bankları kibercinayətkarlar üçün asan "yem"ə dönür və bu günlərdə həbsə alınan cinayətkarlardan biri Səddam Nəzərlinin banklardan 100-dən çox müştərinin kartlarından 85 min manat pul çıxarmasını göstərir.

Müəllif deyir ki, S.Nəzərliyə qədər də xüsusi proqramlarla müştəri kartlarına müdaxilələr olub, xarici ölkə vətəndaşlarının iştirakı olması da qeydə alınıb.

Bu sırada müəllif xatırladır ki, ayrı-ayrı vaxtlarda pul bankomatlarına bu və ya digər üsullarla müdaxilələr edilib.

Ə.Həsənov qəzetə açıqlamasında baş verənlərin maliyyə böhranından qaynaqlandığını deyir, Azərbaycan banklarının kibertəhlükəsizliyə pul ayırmamaları ilə əlaqələndirir: "2015-ci ilə qədər Azərbaycanda bankların informasiya texnologiyalarının səviyyəsi, həmçinin təhlükəsizlik səviyyəsi yüksək idi. Banklar xaricdə yüksək reytinqə malik şirkətlərin informasiya-təhlükəsizlik proqramlarını alırdılar. Həmin proqramların daim yenilənməsinə, təkmilləşdirilməsinə pullar xərclənirdi. Belə proqramların alışı və yenilənməsinə ildə bir neçə milyon dollar pul xərclənirdi".

Ə.Həsənovun deməsinə görə, böhran başlanandan sonra banklar problemlər yaşadı, təhlükəsizlik bir kənara, bankomatlarda elementar çek verilməsi üçün kağız lent problemi var idi: "Bu problemlər əksər bankların təhlükəsizlik, texniki təminat sahəsinə xərcləri kəskin azaltmaları ilə bağlıdır. Bu işlərə pul qoymurlar deyə belə problemlər yaşanır. Əmanətçilərin, təqaüdçülərin və digər kateqoriyadan olan bank müştərilərinin hesablarına müdaxilələr olur".

Ə.Həsənov deyir ki, banklar özəl qurum olduqlarından təhlükəsizlik məsələlərini özləri həll etməlidirlər, vaxtilə bu məsələ Mərkəzi Bankın səlahiyyətində olub, indi isə Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası bunu etməlidir, amma bu qurum ciddi kadr qıtlığı yaşayır.

Ekspert hesab edir ki, bundan çıxış yolu kibertəhlükəsizliyi təmin etməyən banklara qarşı tədbirlər görülməsindədir.

Sonda müəllif beynəlxalq təcrübəyə istinadən kibercinayətkarların bank hesablarından pul oğurlamalarının sxemini, bu cinayətin hazırlıq və icra mərhələlərinin xüsusiyyətlərini təqdim edir.

Əgər hökumət hesab edirsə ki...

"Modern.az"da isə "Regionların vergi güzəştləri niyə ləğv olundu? - ekspert şərhi" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, yeni vergi islahatlarının əsas əlamətlərindən biri də regionlara verilən güzəştlərin ləğv edilməsidir.

Bu barədə "modern.az"a açıqlamasında tanınmış iqtisadçı Rövşən Ağayev bildirib ki, sadələşdirilmiş verginin dərəcəsi Bakıdan 2 dəfə aşağı idi (Bakıda sadələşdirilmiş vergi 4%, Naxçıvan da daxil olmaqla regionlarda 2% idi - Red.), artıq yeni ildən isə bərabərləşir: "Fərdi sahibkarların sosial sığorta haqları kəndlərdə 2 dəfə aşağı idi, indi 2019-dan Bakı ilə eyni olacaq. Güzəştlərdən niyə imtina edildi? Rəsmi əsaslandırma və arqumentlər nədən ibarətdir? - bu, çox önəmlidir".

Ekspert deyir ki, əgər bu güzəştlər iqtisadi baxımdan səmərəsiz idisə, az qala 15 il gözləmək nəyə lazım idi, axı, bu, zaman itkisidir.

R.Ağayev bildirir ki, hökumət hesab edirsə ki, regionlar artıq inkişaf edib, vergi güzəştlərinə artıq ehtiyac qalmayıb, o zaman hətta rəsmi rəqəmlərin bu arqumenti müdafiə etməyə gücü yetmir: "15 il əvvəl olduğu kimi, indi də regionların milli gəlirdə payı 25%-i, ixracda payı 3-5%-i, büdəcədə payı isə 4-5%-i keçmir".

Ekspertə görə, regionların inkişafdan qalmasının əsas və köklü səbəbi kimi vergi siyasətinin yanlışlığını iddia etmək də çətindir.

R.Ağayev hesab edir ki, məsələyə invesitisiya siyasəti, regional idarəetmədəki boşluqlar, əyalətlərdə insan kapitalının inkişafı üçün mövcud şərtlər, innovasiyaların tətbiqi baxımından hazırlıq səviyyəsi kimi kompleks yanaşma çox önəmlidir. "Mənə qalsa, düşünürəm ki, Azərbaycanda əksmərkəzləşmə islahatlarını gerçəkləşdirib yerlərə iqtisadi və təşəbbüskarlıq azadlığı verilməyincə, hətta bölgələrin vergidən tam azad edilməsi, müxtəlif investisiya təşviqləri belə, nəticə verməyəcək".

Ekspertin düşüncəsinə görə, yaxın zamanlar üçün atıla biləcək ən vacib addım regional iqtisadi inkişafla bağlı ayrıca qanunun qəbul edilməsidir: "Bu qanunda ölkə üzrə adambaşına milli gəlirin məbləğinin 70%-dən gəlir formalaşdıran, adambaşına kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlarının həcmi ölkə üzrə orta göstəricidən azı 1.5-2 dəfə aşağı olan, dəniz səviyyəsindən 1000 metr yüksəklikdə yerləşən ərazilərə kompleks iqtisadi təşviq proqramlarının tətbiqi vacibdir".

Ekspert vurğulayır ki, 15 ildir işlənən ənənəvi regional inkişaf proqramlarından imtina edilməli, dəqiq və kəmiyyətcə ölçülə bilən və hər bir bölgəni ayrıca əhatə edən, ayrıca təsdiqlənən proqramlaşma təcrübəsinə keçilməlidir.