AİHM: Azərbaycan hökuməti Elmar Hüseynovun qətlini effektiv araşdırmayıb

Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi bu gün, aprelin 13-də “Ruşaniyyə Hüseynova Azərbaycana qarşı” işi üzrə qərarını açıqlayıb.

Bu haqda məhkəmənin saytı xəbər verir.

R.Hüseynova “Monitor” jurnalının 12 il əvvəl qətlə yetirilmiş baş redaktoru Elmar Hüseynovun həyat yoldaşıdır. O, E.Hüseynovun qətli ilə bağlı 2010-cu il fevralın 17-də məhkəməyə şikayət etmişdi.

AİHM-in qərarında deyilir ki, Azərbaycan dövləti Elmar Hüseynovun qətlə yetirilməsini effektiv araşdırmayıb, onu qətlə yetirən şəxsləri məsuliyyətə  cəlb etməyib.

Hökumət buna görə, mərhum jurnalistin həyat yoldaşına təzminat ödəməlidir.

Şikayət haqqında

Qərarda R.Hüseynovanın şikayətinə istinadla bildirilir ki, E.Hüseynov tənqidi məqalələrinə görə mütəmadi olaraq hədələnib, azı 34 dəfə məhkəməyə çəkilib. Xüsusən, 2004-cü ilin yanvarında polis əməkdaşı onu ölümlə hədələyiblər, prezident və ailəsi barədə məqalələrə son qoymağı tələb ediblər.

2005-ci il mart ayının 2-də, axşam saat 9 radələrində Elmar Hüseynov işdən evə qayıdarkən yaşadığı binanın üçüncü mərtəbəsində – mənzilinin qarşısında 7 güllə ilə qətlə yetirilib. Azərbaycan prezidenti bu qətli "ölkənin reputasiyasına böyük ləkə və Azərbaycanın demokratik inkişafına zərbə" kimi qiymətləndirib.

Martın 2-də hadisədən dərhal sonra Baş Prokurorluğun Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə İstintaq İdarəsində Cinayət Məcəlləsinin 120.2.4 (qəsdən adam öldürmə) və 228.1 (qanunsuz silah saxlama) maddələrilə cinayət başlanıb. 2005-ci il aprelin 6-da cinayət işi qəsdən adam öldürmədən CM-nin 277-ci (terror) maddəsinə tövsif olunub. Həmçinin cinayət işi Baş Prokurorluqdan alınaraq Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinə verilib.

Mayın 4-də isə Baş Prokurorluq, Daxili İşlər Nazirliyi və Milli Təzlükəsizlik Nazirliyi birgə bəyanat yayaraq, ictimaiyyətə məlumat verib ki, Elmar Hüseynovun qətlində Gürcüstan vətəndaşı olan T.X.-un iştirakı müəyyənləşib. Bəyanatda o da bildirilib ki, T.X. hadisədən dərhal sonra Azərbaycanı tərk edib və bu səbəbdən onun barəsində beynəlxalq axtarış elan olunub. Həmçinin qeyd olunub ki, istintaq araşdırmaları ABŞ-ın Federal Təhqiqatlar Bürosu və Türkiyənin Mərkəzi Təhlükəsizlik İdarəsilə birgə əməkdaşlıq çərçivəsində aparılıb.

R.Hüseynov dəfələrlə həyat yoldaşının qətlilə bağlı effektli araşdırmaların aparılması üçün Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinə müraciət etsə də, məlumat ala bilməyib.

R.Hüseynova həyat yoldaşının hakimiyyət tərəfindən qətlə yetirildiyi barədə açıqlamalar da verib, buna görə, hadisədən sonra bir il təhdid altında olub. Bu səbəbdən də 2006-cı ildə ölkəni tərk edərək, Norveçdə sığınacaq alıb.

2008-ci ildə ərizəçinin vəkili, eləcə də Norveç Helsinki Komitəsi Azərbaycanın Baş Prokurorluğu və Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinə məktub yazaraq, Elmar Hüseynovun qətlilə bağlı cinayət işinə aid sənədlərin surətini istəyib.

Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi isə cavab verib ki, norveçli vəkil Azərbaycan Vəkillər Kollegiyasının üzvü olmadığından və notarial qaydada etibarnamə təqdim etmədiyindən sənədlərin surətini əldə edə bilməz.

R.Huseynova şikayətində bildirib ki, həyat yoldaşı Azərbaycanın hakimiyyət nümayəndələri tərəfindən qətlə yetirilib və bu səbəbdən dövlət orqanları bu cinayət işi üzrə effektiv araşdırma aparmayıb. O, məhkəmədən tələb edib ki, Avropa Konvensiyasının 2-ci (yaşamaq hüququ), 10-cu (ifadə azadlığı), 13-cü (effektiv hüquqi müdafiə vasitələri hüququ) maddəsinin pozuntusunu tanısın.

AİHM-in qərarı

Qərarda deyilir ki, hökumətin əlində Elmar Hüseynovun qətlə yetirilməsi olayı üzrə açılan cinayət işini effektiv aparmayıb. Əlində kifayət qədər imkan olsa da, jurnalisti öldürən şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsi ilə bağlı gərəkli addımları atmayıb.

Avropa Məhkəməsi hesab edib ki, hökumət bununla Avropa Konvensiyasının 2-ci maddəsinin (Effektiv araşdırma aparılmaması) pozuntusuna yol verib.

Məhkəmə R.Hüseynovanın digər pozuntularla bağlı iddialarını araşdırmağa ehtiyac olmadığını öz qərarında qeyd edib.

Azərbaycan hökuməti R.Hüseynovaya mənəvi zərərə görə 20 min, hüquqi məsrəflərinə görə isə 10 min avro ödəməlidir.

R.Hüseynovanı Avropa Məhkəməsində əcnəbi vəkil - Osloda fəaliyyət göstərən K.Rognlien təmsil edib.

“Monitor” jurnalının baş redaktoru Elmar Hüseynov 2005-ci il martın 2-də yaşadığı evin blokunda qətlə yetirilib. Cinayəti törədənlər bu günə qədər tapılmayıb.