Media-icmal 11.12.17

Bölgələrdə qeyri-neft sahəsinin inkişafı, sakinlərin kompensasiya narazılığı, ölkəyə sərmayə qoyulmasının azlığı bugünkü (11 dekabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Qeyri-neft sahəsinin inkişaf ünvanı-regionlar

"Azərbaycan" qəzeti "Qeyri-neft sektorunun əsas inkişaf ünvanı regionlardır" (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=135691) sərlövhəli məqalədə bölgələr üzrə qeyri-neft sənayesi sahələrinin inkişafını dyərləndirir.

Müəllif bu il noyabrın 28-də prezident İlham Əliyevin Tərtər, Ağcabədi və Sabirabad rayonlarına səfərini regionların sosial-iqtisadi inkişafına qayğı nümunəsi adlandırır.

Yazı müəllifi bu səfərdə dövlət başçısının Sabirabad rayonunun Nizami kəndindəki "Sabirabad Quşçuluq" MMC-nin açılışında iştirakını xüsusi vurğulayır: "Müəssisədə əmtəəlik yumurta və quş əti istehsal edilir və yeni müəssisə dövlətin ayırdığı güzəştli kreditlə tikilib. Fabrikin əsas müəssisəsi olan "Hacıqabul Quşçuluq" MMC-də hazırda gündə 1 milyon, o cümlədən 970 min əmtəəlik və 30 min damazlıq yumurta istehsal edilir".

Müəssisənin fəaliyyətini kənd təsərrüfatı məhsullarının ixrac potensialının artırılmasına töhfə sayan müəllif deyir ki, MMC İraq və Əfqanıstana 5,5 milyon əmtəəlik yumurta ixrac edib, ilin sonuna ixrac potensialının 10 milyon ədədə çatdırılması nəzərdə tutulur.

Məqalədə son illər ölkədə quşçuluq sənayesinin inkişafına Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə illik istehsal gücü 60,5 min ton quş əti, 126 milyon ədəd damazlıq, 273 milyon ədəd əmtəəlik yumurta olan 40 quşçuluq təsərrüfatına 133,4 milyon manat güzəştli kredit verildiyi vurğulanır.

Müəllif deyir ki dövlət başçısı Sabirabad Sənaye Məhəlləsinin təməlqoyma mərasimində iştirak edib: "20 hektar ərazidə salınan bu sənaye mərkəzində yun tədarükü, pambıqtəmizləmə, taxta, plastik məmulatlar və tikinti materiallarının istehsalı, aqrar məhsulların emalı müəssisələri və logistika mərkəzinin fəaliyyət göstərilməsi planlaşdırılır".

Yazıda deyilir ki, ilk belə sənaye sahəsi ilk dəfə Neftçalada qurulub və bu ilin sentyabr ayında açılışı olub. Bu sənaye məhəlləsində 9 müəssisə və 1 kiçik sahibkarlıq emalatxanası fəaliyyət göstərir, 474 nəfər işlə təmin edilib.

Müəllif Masallıda yaradılan sənaye məhəlləsi 10 hektardır, amma ilkin mərhələdə 3,54 hektar ərazini əhatə edir, 3 istehsalat korpusu, inzibati və texniki binaların, köməkçi sahələrin 2018-ci ilin aprel ayında istifadəyə verilməsinin nəzərdə tutulduğunu, inşaat işlərinə 200 nəfərin cəlb olunacağını bildirir.

Müəllif deyir ki, Masallı Sənaye Məhəlləsində fəaliyyət göstərmək üçün sahibkarlar tərəfindən 33 istehsal layihəsi təklif olunub, burada 600 nəfərlik yeni iş yerinin açılması nəzərdə tutulur və layihələrdən biri də Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin tikintisidir ki, inşaata 2018-ci ildən başlanılması gözlənilir.

Burada ağır maşınqayırma, xüsusi vaqonqayırma, avtomobil və kompozit materialları istehsalı bu sənaye məhəlləsinin fərqləndirici tərəfi olacaq.

Həm də bu sənaye məhəlləsinin məhsullarının ixracyönlü olaraq MDB, Yaxın Şərq və Afrika ölkələrinə göndərilməsi nəzərdə tutulur.

Hara gedirsən, get...

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Suraxanıda tənha ana 5 azyaşlı uşağı ilə küçədə qalıb" (http://musavat.com/news/suraxanida-tenha-ana-5-azyasli-usagi-ile-kucede-qalib-reportaj-fotolar_489765.html) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif aidiyyatı qurumlarla bu hadisənin səbəblərini araşdırır.

Müəllif deyir ki, Suraxanı rayonu, Hövsan qəsəbəsi, Rüfət Abdullayev küçəsində 24 saylı yataqxanada yaşayan ailələr yerli İcra Hakimiyyəti tərəfindən hüquqlarının pozulduğunu bildirirlər: "Belə ki, 1960-cı illərdə inşa olunan bina qəzalı duruma düşüb, İcra Hakimiyyəti ailələri köçürməyi planlaşdırır. Lakin sakinlər mənzilləri üçün kompensasiyanın azlığından narazıdırlar".

Məqalədə deyilir ki, qəzalı binada durum acınacaqlıdır, 1960-cı illərdə inşa edilən yataqxana tipli bu binada 71 ailə məskunlaşıb, 51 ailə artıq köçürülüb, qalan 20 ailə veriləcək olan 35 min manat kompensasiya ilə razılaşmır.

Sakinlərə görə, kompensasiya düzgün hesablanmır, iki ailəni bir ailənun üstünə yazırlar, amma burada ailələr var ki, qızı bir mənzildə, anası isə başqa bir mənzildə yaşayır: "Ancaq bunlar üçün fərq etmir, halbuki, onların mənzili ayrıdır.

İndi həmin ailələri azyaşlı uşaqları ilə birgə yaşadıqları mənzildən çıxarıb, söküntü aparmaq istəyirlər. Hökumətdən indiyə qədər nə torpaq, nə də ev almışıq".

Müəllif deyir ki, bir mənzildə yaşayan Göyçay rayon sakini Günay Əhmədova 5 azyaşlı övladı ilə birgə mənzilindən çıxarılıb, əşyaları küçələrə tökülüb və çarəsiz ana öncə köçürülən ailələrin boş otaqlarına sığınıb.

Müəllif vurğulayır ki, icra nümayəndələri ailənin orada da yaşamasına icazə vermir: "Uşaqlarımın gözü önündə evdəki əşyaları çölə tökdülər, birtəhər toplayıb, köçürülən ailələrin boş otağına yığdım. Lakin icra nümayəndələri yenə də öz bildiklərini edir, balalarımla məni çölə atırlar. İcra nümayəndələrinə deyirəm ki, mən 5 uşaqla hara gedim? Deyirlər ki, bizlik deyil, hara gedirsən, get...".

"Müəyyənləşdirilib ki, həmin binada yaşamaq hüququ olan 71 ailədir, artıq 51 ailə veriləcək kompensasiya ilə razılaşaraq köçüb. Bəziləri isə onlara verilən kompensasiyalarla razı deyil və müxtəlif tələblər irəli sürürlər. Elə ailə var ki, bir otaqda məskunlaşıb, lakin həm oğlu, həm də özü üçün ayrıca kompensasiya tələb edir. Demişik ki, əgər verilən kompensasiya ilə razı deyillərsə, məhkəməyə müraciət etsinlər. Məhkəmə hansı qərarı qəbul etsə, o qərara uyğun iş aparılsın. Bildiyiniz kimi, bu vəsaitlər Maliyyə Nazirliyi tərəfindən ayrılır", - Suraxanı Rayon İcra Hakimiyyətinin ictimai-siyasi və humanitar məsələləri üzrə şöbə müdiri Barxudar Barxudarov qəzetə bildirib.

Müəllif deyir ki, kompensasiyaların həcmindən narazı qalan sakinlərdən bir neçəsi artıq məhkəməyə müraciət edib.

Ona görə də heç kəs gəlmək istəmir

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "Vergi "yükü" problemi" sərlövhəli (http://novoye-vremya.com/w113862/.../#.Wi2B5Upl_IU) məqalə cəlb edir.

Müəllif vergilərin səviyyəsinin ölkəyə kapital və sərmayəçi axınında oynadığı rolu müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, vergi siyasəti ölkədə iqtisadi vəziyyəti xarakterizə edən göstəricilərdən biridir və çox zaman iqtisadiyyatın səmərəliliyi və ya əksi vergi yükünə və vergi inzibatçılığı sisteminə görə dəyərləndirilir.

Bundan irəli gələrək müəllif diqqəti "PwC" audit şirkəti və Dünya Bankının "Paying Taxes 2018" hesabatı üzərinə cəmləyir.

Hesabatda isə vurğulanır ki, vergi yükü nə qədər az olursa ölkəyə investor cəlb etmək və iş adamları ilə işləmək bir o qədər də asan olur.

Müəllif deyir ki, vergi yükü adı ilə ölkədə orta gəlirə əsasən ödənilən vergi məcmusu başa düşülür, həm də vurğulayır ki, bəzən vergi ödənişinin azlığı da investor cəlb etməyə yetərli olmur: "Küveytdə vergi yükü 11%, Böyük Britaniyada 30%, Azərbaycanda isə bundan bir qədər azdır. Amma Küveytə və ya Azərbaycana can atan yoxdur, amma Böyük Britaniya dünya maliyyə kapitalının mərkəzlərindn biridir. Buna görə də ekspertlər hesab edirlər ki, investor və kapitalı vergi ilə bağlı məcmu amillər maraqlandırır".

Hesabata görə, investorların Azərbaycana gəlişini müxtəlif vədlərlə stimullaşdırmaq olar, müəllif isə deyir ki, bu vədlər yerli investorlara təsir etsə də xarici investorları quru vədlərlə ölkəyə cəlb etmək mümkün deyil.

Müəllif xatırladır ki, Azərbaycanda hazırda vergi yükü 39,8% təşkil edir və bu göstərici demək olar ki, ən azı 2015-ci ildən dəyişməz qalır, amma bir sıra məqamlar var ki, biznesin inkişafına imkan vermir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, ölkə üzrə orta gəlirdən gəlir vergisi 13%, əmək haqqı vergisi 24,8%, digər vergilərin payı 2% təşkil edir. Gündəlik etdiyimiz ödənişlərin sayı təqribən 6 olur.

Müəllifə görə, problem inzibatçılıq sistemindədir, belə ki, iş adamının biznesi çox genişləndikdə vergi orqanları ilə kompüter vasitəsilə deyil, birbaşa təmas yaranır, bu halda isə birgə fəaliyyət çox nadir hallarda müsbət nəticə verir və nazirlik vergi ödəyicilərilə münaqişələrdə öncə iş adamının yox, öz marağını güdür.

Müəllif nümunə olaraq ölkədə rezidenti olmayan "Uber" və "Taxify" taksi şirkətlərinin 18% əlavə gəlir vergisinə cəlb olunmasını göstərir və deyir ki, bu, özlüyündə xarici kapitala münasibətdə ayrı-seçkilik mahiyyəti daşıyır.

Müəllif deyir ki, belə gözlənilməz tədbirlərə görə heç kəs Azərbaycan hökumətilə əlaqə yaratmaq istəmir və buna görə də heç bir sərmayəçi Azərbaycana gəlmək istəmir.