Media-icmal 16.03.20

Koronavirus epidemiyasına qarşı mübarizə, dünya neft bazarındakı durum, sosial-iqtisadi vəziyyət ətrafında müzakirələr, “Siyasi partiyalar haqqında” qanuna dəyişiklik gözləntiləri və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

“Azərbaycan” qəzeti “Sosial izolyasiya prosesi vətəndaşlardan yüksək məsuliyyət tələb edir” sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda və dünyada koronavirus infeksiyasının (COVID-19) yayılmasına qarşı mübarizədən bəhs edilir. 

Müəllif  deyir ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bu infeksiyanı qlobal pandemiya elan edib, dünya ölkələri də əhalinin sağlamlığını qorumaq və  virusun yayılmasının qarşısının alımaq üçün tədbirlər həyata keçirirlər.

Müəllif əlavə edir ki, dövlətlərlə və ölkə içində əhalinin təmaslarına minimuma tətbiqi səciyyəvi hal alır: “Vətəndaşların sağlam həyat şəraitinin, təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və hazırkı qlobal problemin təsirindən müdafiəsi Azərbaycan dövləti üçün də ən vacib və prioritet məsələdir”deyə müəllif bildirir.

Yazıda vurğulanır ki, Azərbaycan vətəndaşlarının bütün növ təhlükələrdən etibarlı müdafiəsini təşkil etmək üçün zəruri potensiala malikdir.

Müəllifin deməsinə görə, Azərbaycan hökuməti əhalinin sağlamlığının etibarlı qorunması üçün həyata keçirilən tədbirlərin əhatə dairəsini daha da genişləndirir.

Məqalə müəllifi deyir ki, bəzi ölkələrə məhdudiyyətlərin tətbiq olunması, karantin tətbiqi, dövlət orqanlarının fəaliyyətini əlaqələndirən operativ qərargahın yaradılması və s. addımlar qarşıya qoyulan vəzifələri maksimum icra etməyə imkan verib.

Müəllifin fkirincə, tətbiq olunan qaydalar təkcə dövlət orqanlarının deyil, ümumilikdə bütün cəmiyyətin, fərdi qaydada isə hər bir vətəndaşın üzərinə böyük məsuliyyət qoyur.

Müəllifə görə, həmin qaydalar milli təhlükəsizlik və milli həmrəylik məsələsidir və hər bir vətəndaşdan maksimum diqqət və məsuliyyət tələb edir, odur ki, hamı bu qaydalara anlaşıqlı, dözümlü yanaşmalı, maksimum icra etməyə çalışmalıdır.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, Operativ Qərargah martın 13-də əhaliyə çağırış edib, virusun daha geniş yayılmaması üçün xüsüsi rejim tətbiq edidliyini və bir ay müddətində kütləvi tədbirlərin təxirə salınması qərara alınıb.

Yazının sonunda isə müəllif tibbi mütəxəssislərə istinadən deyir ki, Azərbaycanda vəziyyət kritik deyil və profilaktik tədbirlər düzğün aparılsa, bu vəziyyətdən ən az itki ilə çıxmaq olar.        

“Müsavat.com” da dərc edilən “Neft bazarını Rusiya qarışdırır-səbəb” sərlövhəli məqalədə bir həftədir ki, dünya neft bazarında baş verən qiymət böhranı, səbəbləri və Azərbaycana ehtimal olunan təsirlərindən danışılır. 

Müəllifin iddiasına görə dünya neft-qaz bazarında qiymətlərin aşağı düşməsinin səbəbi Rusiyanın qiymətləri aşağı səviyyədə saxlamaqla strateji plan olaraq bazar paayını qorumaq istəsməsidir: “ Koronavirus və Rusiya ilə Səudiyyə Ərəbistanı  arasındakı savaş dünya neft bazarında qiymətləri aşağı həddə saxlamaqda davam edir”.

Müəllif əlavə edir ki, ötən həftə ərzində neft dünya bazarında 20 faiz dəyər itirib və dünya neft bazarında ucuz qiymət dövrü hələ başa çatmayıb: “...arxada qoyduğumuz həftə neftin 2008-ci ildən bəri ən çox dəyər itirdiyi həftəyə çevrilib.

Baş verən proseslər göstərir ki, dünya neft bazarında ucuz qiymət dövrü hələ yaxın aylarda başa çatmayacaq, belə ki, Səudiyyə Ərəbistanı hasilatı kəskin artırmaq planının icrasına başlayıb”.

Dünya analitikləri isə hesab edirlər ki, bazardakı ucuzluq daha bir neçə həftə davam edərsə, iqtisadiyyatları çox az diversfikasiya olunmuş ölkələr dərin böhranla üzləşəcəklər, daha çox divesfikasiya olunmuş ölkələr xeyli vəsaitə qənaət edə biləcəklər.

İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərliyə görə isə neftlə baş verən proseslər təkcə azalan neft bazarından pay almaq yox, həm də qaz bazarları uğrunda gedən savaşdır: “Belə görünür, Rusiya uzunmüddətli strateji qərar alıb ki, ABŞ neft istehsalçılarını bazardan sıxışdırıb çıxartsın, amma əslində hədəf həm də ABŞ-ın Avropaya aqressiv qaz satışı planlarının qarşısını almaqdır.

Bu ildən başlayaraq ABŞ Avropaya ildə 80 milyard kubmetr qaz satmağı planlamışdı. Əsasən də Rusiyanın qaz satdığı bazarları hədəf alıb ki, həmin ölkələr tədricən Rusiya qazından imtina edib ABŞ-dan tankerlərlə gətirilən maye qaza keçsinlər. ABŞ-ın ”Şimal axını-2" layihəsinə yaratdığı maneələr də məhz qaz bazarı uğrunda gedən savaşla bağlıdır.

“Azadlıq.info”da  yer alan “Ölkədə ciddi sosial-iqtisadi problemlər qaçılmazdır” sərlövhəli məqalədə isə iqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayevin düşüncələrinə yer verilib.

R.Ağayev Azərbaycanın əsas xarici ticarət tərəfdaşları olan Rusiya, Türkiyə və Gürcüstanın iqtisadiyyatındakı narahatlıqların Azərbaycana mümkün təsirləri barədə danışır: “Rusiyada neftin qiymətinin kəskin ucuzlaşmasının ölkədə iqtisadi artımı tam dayandırması gözləntisi var. Səbəb aydındır: 2019-cu ildə cari hesablar balansı çərçivəsində ölkəyə daxil olan xarici valyuta kütləsinin tam 60%-i neft-qaz sektorunun payına düşüb. Büdcənin də asılılığı 50%-dən yüksəkdir. Bir tərəfdən də rublun ucuzlaşması idxal hesabına inflyasiyanı sürtələndirməklə ölkədə ciddi bahalanma yaradır. Türkiyə və Gürcüstanın əsas narahatlığı isə turizm sektorunun üzləşdiyi vəziyyətdir. Hər 2 ölkənin cari hesablar balansında, eləcə də bütövlükdə tədiyə balansında tarazlığın təmin edilməsi bilavasitə xidmət ixracına, özəlliklə turizmə bağlıdır”.

Ekspertin deməsinə görə, Azərbaycanın aparıcı ticarət tərəfdaşlarında iqtisadi fəallığın azalması, makroiqitsadi volatilliyin artması xarici ticarətin də kiçilməsindən yan ötməyəcək və bu baxımdan Azərbaycan üçün narahatlıq yalnız neft gəlirlərinin deyil, eyni zamanda onsuz da kiçik olan qeyri-neft ixracının da həcminə təsirsiz ötüşməyə bilər.

“Modern.az”da isə dərc edilən “Siyasi partiyalar haqqında” qanunu yeniləməyə ciddi ehtiyac vard" sərlövhəli məqalədə  deputat Zahid Oruc haqqında bəhs olunan qanunun yeniləşməsi zərurətinin səbəblərini açıqlayır.

Deputatın deməsinə görə, qanunun cəmiyyətin və dövlətin mənafeləri yönündə yeniləməsinə və təkmilləşdirilməsinə ciddi ehtiyac vard: “Bu, əlbəttə ki, partiyalarla Prezident Administrasiyanın yüksək təmsilçisi arasında aparılan şərtsiz dialoq və danışıqların gələcəkdə predmetini təşkil edə bilər”, -deputat səbəbi göstərir.

Z.Oruc əlavə edir ki, son aylar hüquq- mühafizə orqanları tərəfindən icra hakimiyyətlərinə qarşı aparılan sərt tədbirlər də qanunvericilik sahəsində yeni addımlar tələb edir.

Deputat parlamentin rolunun və çəkisinin artırılması ilə bağlı məsələyə diqqət çəkərək deyib ki, şikayət mexanizmlərinin tapılması, düzgün qurulması ən vacib məsələdir.

Deputat parlamentin siyasi ekstremizm, mənəvi terror, informasiya hücumlarını neytrallaşdırmağa qadir olmasını vurğulayıb.

Onun fikrincə, ölkənin coğrafi ərazilərinin qorunması ilk növbədə informasiya məkanının təhülkəsizliyini tələb edir, ona görə də parlamentin gələcəyi dünyəvi və milli miqyasda üzərinə götürə biləcəyi missiyadan asılıdır.