Media-icmal 19.09.2016

Pambıq- ölkəyə valyuta axınının təminatçısı kimi

Prezident.az saytı prezident İlham Əliyevin Sabirabad rayonunda keçirdiyi müşavirədə pambıqçılığın inkişafına dair çıxışını dərc edib.

(http://president.az/articles/21093)

Dövlət başçısı dünyada neftin qiymətinin düşməsi ilə bağlı gəlirlərin də azaldığını, qiymətin 3-4 dəfə düşdüyü halda gəlirlərin də buna adekvat azaldığını söyləyib. Bu reallıqdan irəli gələrək dövlət başçısı ölkəyə valyuta axınını təmin etməyin vacib olduğunu vurğulayıb: “Ona görə ixracyönlü məhsulların istehsalı xüsusi əhəmiyyət daşıyır, pambıq da ixracyönlü məhsuldur. Təsadüfi deyil ki, pambığa “ağ qızıl” deyirlər”.

Dövlət başçısı 2016-cı ili pambıqçılığın bərpasının ilk ili adlandırıb. O, pambıqçılıq sahəsindəki mövcud durumu acınacaqlı adlandırıb, keçən il cəmi 35 min ton pambıq istehsal edildiyini deyib. İ.Əliyev 2015-ci ildə cəmi 18 min ha sahədə pambıq əkilməsini və 35 min ton pambıq yığılmasını pambıqçılığın məhvi kimi dəyərləndrirb. Dövlət başçısı 2016-cı il üçün də göstəricilərə toxunub: “Bu il bütövlükdə 51 min hektar sahədə pambıq əkilib, keçən illə müqayisədə bu, təxminən üç dəfə çoxdur və bu il ən azı 100 min ton pambıq yığılmalıdır”.

Dövlət başçısı 2017-ci il üçün bu sahə ilə bağlı dövlətin daha böyük planları olduğunu söyləyib.

İ.Əliyev pambıqçılığın inkişafı ilə bağlı məsələnin həllinin həm də sosial məsələ kimi dəyərləndirib: “Mənə verilən məlumata görə, bu il 24 rayonda pambıq tarlalarında 70 minə yaxın insan işləyəcək və bu, məşğulluğun artırılması deməkdir”. Prezident deyib ki, son 13 ildə ölkədə  1 milyon 300 min iş yeri yaradılıb, bu tarixi nailiyyət və işsizliyin aradan qaldırılması istiqamətində çox ciddi addımdır.

Prezidentin fikrincə, pambıqçılıq inkişaf etdikcə pambıq əkilən rayonlarda yüz minlərlə insan bu işlərə cəlb ediləcək. İ.Əliyev deyib: “Biz bu il pambığın alış qiymətini də 20 faiz qaldırdıq, ancaq yenə də baxmalıyıq, bəlkə yenə də qaldırmaq lazımdır. Ona görə mən indi müvafiq orqanlara tapşırıq verirəm ki, - Prezident Administrasiyası, Kənd Təsərrüfatı, İqtisadiyyat nazirlikləri, pambıqla məşğul olan firmalar da baxsınlar, - biz nə qədər mümkünsə, əlbəttə, alış qiymətini qaldırmalıyıq”.  Dövlət başçısı məhsuldarlığın 30-35, hətta 40 sentnerə çatdırılmasını da mümkün sayıb.

Yaxşı ki, varsınız

“azadlq-info” müxalifət qüvvələrinin 11 sentyabr  və ondan sonrakı aksiyalarında baş verən həbslərə münasibət ifadə edən “Mitinq həbsləri referendumu indidən qeyri-legitim edir”( http://www.azadliq.info/157147.html)

Sərlövhəli məqalə dərc edib.

Müəllif, keçmiş vicdan məhbusu, tanınmış jurnalist Xədicə İsmayıl bu yazıda Milli Şuranın Bakıda 26 sentyabr  referendumuna etiraz olaraq keçirilən  mitinqlər barədə fikirlərini paylaşıb. Onun Facebook səhifəsində yazdığını təqdim edirik:

Müəllif bu aksiyalarda iştirakın vacibliyini göstərdiyi epizodlarla gücləndirir: “Siz heç polis qapının ağzında gözləyir deyə toyundan gəlini başqa ünvana aparan gənc gördünüzmü? Siz, günlərlə evinə getməyib, “mitinqə qədər tutmasınlar, mitinqdən sonra nə olar, olar” deyən gənci gördünüzmü?

Siz cümhuriyyəti yıxmasınlar deyə yağışın altında dayanan ahılları gördünüzmü?”deyə suallar ünvanlayır.

Bundan irəli gələrək bu insanları qınayanlara xitab edir: “Onlara “boşuna çalışırsınız” demək günahdır! Söhbət təkcə verilən qurbana qarşı deyimin haqsız olmasından getmir. Bu, həm də YALANDIR”.

Müəllif deyir ki, illər sonra uşaqları bu insanlardan, “ölkədə monarxiya qurulanda sən hardaydın?” soruşanda onlar deməyə sözləri olacağını, amma bu etirazlara qoşulmayanların sözləri olmayacağını bildirir. Tarixin yarğısını da boş verin.

Müəllif deyir ki, bu etirazlar, bu etirazlardan da çox, onları susdurmaq üçün edilən həbslər ölkədəki referendumun nəticələrini indidən qeyri-legitim edir: “Bütün beynəlxalq təşkilatlara mitinqqabağı həbslər barədə məlumat verildi. BMT məruzəçiləri, beynəlxalq insan haqları təşkilatları məlumatlandırıldı. Bundan sonra hökumət “xalq referendumu dəstəklədi” deyəndə heç kim inanmayacaq. Çünki xalqın etirazının necə boğulduğunu göstərdik. Dəstəyin saxta olduğunu ifşa etdik.

Mitinqə hazırlıqla bağlı həbsdə olan 14 nəfərə “qəzanız mübarək” deyək. Möhkəm olun, bir neçə günlük acınızı bizə halal edin.

Hədər deyildi amma. Çox sağ olun ki, varsınız”.

Bu, xüsusi mülkiyyətə hörmətsizlikdir

“Yeni Müsavat” qəzeti isə adı çəkilən müşavirədə dövlət başçısı İlham Əliyevin istifadəsiz torpaqların dövriyyəyə qaytarılması barədə mövqeyini ekspertlərlə müzakirə edir.(http://musavat.com/news/iqtisadiyyat/yeni-qaydalar-kendlileri-pay-torpaqlarindan-mehrum-ede-bilermi_378670.htm)

İ.Əliyev müşavirədə deyib: “İstifadəsiz torpaqlar dövriyyəyə qaytarılmalıdır. Torpağı icarəyə götürən mütləq torpaqda işləməlidir, onu əmanət kimi saxlamamalıdır. Bu il çox ciddi təftiş aparılır. Bəzi torpaqlar müxtəlif adamlar tərəfindən qanunsuz olaraq zəbt edilib və o torpaqlarda heç bir fəaliyyət göstərilmir. O torpaqların icarə müqavilələri ləğv edilməlidir. Artıq bir çox müqavilələrin icarəsi ləğv olunub, bu proses davam etdirilir”.

Müəllif deyir ki, ölkə başçısının toxunduğu istifadəsiz qalan torpaqların dövlət tərəfindən geri qaytarılması Konstitusiyaya dəyişikliklər aktında da öz əksini tapıb. Layihədə Konstitusiyanın 29-cu maddəsində V və VI hissələrə müvafiq olaraq “Xüsusi mülkiyyət sosial öhdəliklərə səbəb olur”, “Sosial ədalət və torpaqlardan səmərəli istifadə məqsədi ilə torpaq üzərində mülkiyyət hüququ qanunla məhdudlaşdırıla bilər” məzmunlu cümlələrin əlavə edilməsi qeyd edilib. Müəllifə görə, bu da o deməkdir ki, prezidentin qeyd  etdiyi kimi, istifadəsiz qalan torpaqlar  dövlət tərəfindən zəbt oluna bilər.

Müəllif bu  dəyişikliklərin daha çox oliqarxların əlində olan hektarlarla torpaq sahələrinin zəbt olunmasına gətirib çıxaracaq, yoxsa kəndlilərin əlindəki kiçik pay torpaqlarının zəbt olunacağına gətirəcəyini  müzakirəyə çıxarır. 

Ekspert Qubad İbadoğlu qəzetə açıqlamasında qeyd edir ki, yeni qaydalar oliqarxlardan daha çox sadə insanların torpaqlarının əlindən çıxmasına səbəb ola bilər: “Bu əsasən əkinə yararlı torpaq sahələrinin genişləndirilməsi məqsədilə həyata keçirilir. Çünki artıq dövlətin aqrar siyasətinin prioritet sahələrindən biri pambıq əkini və bu məhsulun ixracatının artırılmasıdır. Əvvəlki dövrə nəzər salsaq, pambıq əkini əsasən pay torpaqlarının sahələrində olub və hazırda həmin torpaqlar xüsusi mülkiyyətə keçib”. Ekspert deyir ki, pay torpaqlarından əlavə bələdiyyələr vasitəsilə satılan torpaqlar da var, çox güman ki, söhbət müəyyən kompensasiyaların ödənilməsi hesabına bu torpaqların alınması və onların dövlətin balansına cəlb olunması ilə bağlıdır.

Ekspert bu məsələyə mənfi mövqe sərgiləyir: “ Mən bunu düzgün hesab etmirəm. Bu, xüsusi mülkiyyətə hörmətsizlikdir. Hər bir fermerin öz təsərrüfat formasını özünün müəyyənləşdirməsinə azad şərait yaratmaq çox vacibdir. Çünki fermerlər özləri qərar verməlidirlər ki, hansı təsərrüfat formasını seçirlər”.

Ekspertin fikrincə, bu, birbaşa sərbəst bazar qaydalarına ziddir, eyni zamanda mülkiyyət hüquqlarının pozulmasına, bununla bağlı problemlərin artmasına gətirib çıxaracaq: “Həm də azad mülkiyyətin təməl prinsiplərinə xələl gətirəcək. Bu maddənin Konstitusiyaya salınmasını da yaxşı qiymətləndirmirəm. Bu, daha çox sadə vətəndaşların mülkiyyət hüquqlarının pozulmasına gətirib çıxaracaq”.

Milli Məclisin İqtisadi siyasət komitəsinin üzvü Vahid Əhmədov isə bildirib ki, bu qanun heç bir halda pay torpaqlarına şamil edilə bilməz: “Milli Məclisdə də biz qərar qəbul edəndə bu məsələ ciddi müzakirə mövzusu oldu. Biz orada da qeyd etdik ki, bu dəyişikliyin pay torpaqlarına aid olmamasını əlavə etmək lazımdır. Pay torpaqları toxunulmaz olmalıdır. Çünki bu dövlət tərəfindən insanlara əvəzsiz olaraq verilmiş torpaqlardır. Söhbət yalnız iri torpaqlardan gedir. Min hektarlarla torpağı olan insanlardan söhbət gedir ki, onu alıb, ancaq əkib-becərmirlər. Həmin torpaqların dövlətin mülkiyyətində geri qaytarılması ilə bağlı qanun layihəsinə dəyişiklik edilib, hətta cərimələr də tətbiq etdik ki, bu hallara yol verilməsin”. Onun fikrincə, söhbət məmurların, oliqarxların əllərindəki istifadəsiz qalan böyük torpaqlardan gedir.