Media-icmal 28.05.19

Azərbaycanın müstəqillik tarixi, otel biznesi sahəsindəki problemlər, xərci borcunu ödəməyən dövlət müəssisələri və s. məsələlər bugünkü (28 may, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Tarixinin qüdrətli Azərbaycanı

"Azərbaycan" qəzeti "Tarixin ən qüdrətli Azərbaycanı" sərlövhəli məqalədə ölkənin azadlıq tarixini dəyərləndirir.

Müəllif yazır ki, bu gün, yəni mayın 28-də müsəlman Şərqində ilk demokratik və parlamentli respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) yaranmasının 101-ci ili tamam olur.

Müəllif vurğulayır ki, 1918-ci il may ayının 28-də cümhuriyyətin elan edilməsi imperiya əsarətində ağır məşəqqətlərə məruz qalmış Azərbaycan xalqının milli azadlıq mübarizəsinin qanunauyğun nəticəsi, milli dövlətçilik ənənələrinin davamı idi.

Daha sonra müəllif Xalq Cümhuriyyəti yaranmasına əsas olan 101 il öncə tarixi şərait və amillər barədə söz açır, belə bir şəraitdə müstəqil cümhuriyyəti qura biləcək qabaqcıl ziyalılar təbəqəsinin yetişməsinin AXC-nin yaranmasında müstəsna rol oynadıını xüsusi olaraq vurğulayır: "Məhz o insanların müstəqil dövlətçiliyin bərpa olunmasına xidmət edən əqidə və məslək birliyi son nəticədə öz sözünü dedi və 1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycanın müstəqilliyini bəyan edən İstiqlal bəyannaməsi qəbul edildi" deyə müəllif 101 il öncəki müstəqil Azərbaycanın yaranması tarixini yada salır.

Müəllif deyir ki, qarşısına müstəqil, azad və demokratik respublika qurmaq kimi şərəfli vəzifə qoymuş ilk milli hökumət cəmi 23 aylıq fəaliyyəti dövründə xalqın milli mənlik şüurunu özünə qaytardı, onun öz müqəddəratını təyin etməyə qadir olduğunu bütün dünyaya nümayiş etdirdi.

Müəllif 1920-ci ilin aprelində müstəqil Cümhuriyyətin süquta uğramasını "yaranmış tarixi şərait"in nəticəsi kimi təqdim edir, amma bu müstəqillik tarixinin heç zaman unudulmadığını bildirir.

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, xüsusən ümummilli lider Heydər Əliyevin ölkədə gerçəkləşdirdiyi siyasət müstəqillik arzularının güclənməsi və yaxın gələcəkdə yenidən həqiqətə çevrilməsinə zəmin yaratdı, 1991-ci il oktyabrın 18-də dövlət müstəqilliyinin elan olunması Azərbaycanın yeni intibahının bünövrəsi demək idi.

Müəllifə görə, müstəqilliyin ilk illərində hakimiyyətdə olan qüvvələrin səbatsızlığı, səriştəsizliyi az qala bu müstəqilliyin də əldən getməsinə gətirib çıxaracaqdı, yalnız Heydər Əliyev bütün təhlükələri dəf etməklə Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəm təməlini qoydu, xalqın azadlıq intibahının banisi oldu.

Müəllif deyir ki, prezident İlham Əliyev isə öz uğurlu siyasəti ilə müstəqilliyi daha da möhkəmləndirir, sarsılmaz edir və dövlət başçısının qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan heç vaxt indiki kimi qüdrətli olmayıb.

"Fantastik qiymət"li otel turizmi

"Yeni Sabah.az"da isə "Azərbaycanda otellər elə yüksək məmurlara məxsusdur ki..." - fantastik qiymətlər sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə otellərin qiymətlərinin baha olması səbəblərini iqtisadçı-ekspert Məhəmməd Talıblı ilə araşdırır.

Müəllif iddia edir ki, Azərbaycanda otellərin qiymətləri çox yüksəkdir, otel sahibləri bu mənada qazanclarını önə çəkirlər, ölkəyə daha geniş turist cəlb olunması isə arxa plana keçir.

"İdman və mədəniyyət tədbirləri ilə bağlı ölkəmizə gələn turistlərdən təkcə qazanmaq yox, həm də onları yaxın gələcəkdə ölkəmizə marağını artırmaq fürsəti kimi baxmalıyıq. Biz isə birdəfəlik gəlişə fürsət kimi baxırıq. Bu, yanlış yanaşmadır" deyə iqtisadçı-ekspert Məhəmməd Talıblı "Yeni Sabah"a açıqlamasında mövcud yanaşmanı səhv saydığını bildirir.

İqtisadşı-ekspert hesab edir ki, turistlərə ölkəyə gələcək sabit müştəri mövqeyi sərgilənməlidir və bu mənada məşhur Piter Drakerdən belə bir sitat da gətirir: "Əsl biznes sabit müştəriləri qazanmaq və onları uzun müddət əldə saxlamaq bacarığıdır".

Bu biznes prinsirpindən irəli gələrək M.Talıblı deyir ki, turistlərə ölkəyə gələcək sabit müştəri gözü ilə baxılmalıdır.

Ekspertə görə, bunun bütünlükdə ölkədə turizm biznesinə mənfi nəticəsi ola biləcəyi xəbərdarlığı da edir ki, otellərdə yüksək qiymət, bahalı xərclər turistlərin Azərbaycanla müqayisədə digər ölkəni indiki halda məsələn, Gürcüstanı seçmək kimi imkan yaradır.

Ekspertə görə, bu sırada Gənclər və İdman Nazirliyi, həmçinin Mədəniyyət Nazirliyinin üzərinə tədbirlər ərəfəsində otellərin ulduzlar üzrə tariflərini müəyyənləşdirmək kimi vəzifə düşdüyünü bildirir.

Amma M.Talıblı iddia edir ki, bu nazirliklər hazırda bunu nəinki müyyən edə bilmirlər, hətta onun nəzarəti ilə məşğul ola bilmirlər.

İqtisadçının deməsinə görə, bunun da səbəbi odur ki, otellər zənciri vahid əldə cəmləşib.

"Həmin otellər elə yüksək məmurlara məxsusdur ki, onların otellərinə tələb dilində danışmaq mümkün olmaz. Demək, biznesdə inhisarçılıq meyllərinin olması və inhisar qiymətlərini diqtə etməsi, onların epizodik olaraq yüksək gəlir əldə etməsini təmin edir, əvəzində turist potensialını bununla da itirmiş oluruq".

Müəllif DAİR Otellər və Restoranlar Assosiasiyası İdarə Heyətinin sədri Samir Dübəndiyə istinadən bildirir ki, Azərbaycanda bəzi otellər mayın 29-da Avropa Liqasının final matçı tarixində qiymətlərini adi vaxtdakından 2-3 dəfə artırıb.

S.Dübəndi əlavə edib ki, Azərbaycan öz turizm bazarını hazırda dünyaya tanıtmaq yolunda olduğu üçün belə qiymət artımı "ölkəyə yaraşmır".

Xərci borcunu ödəməyənlər

"Ona.az"da isə "Azərbaycanın 6 iri dövlət şirkətindən 4-nün xərci gəlirindən çox olub" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Belə ki, müəllif keçən il iri dövlət vergi ödəyiciləri olan müəssisələrə ayrılan xərclər və bu müəssisələrin büdcəyə ödənişlərini təqdim edir, həm də bu rəqəmlərin Hesablama Palatasının "Azərbaycan Respublikasının 2018-ci il dövlət büdcəsinin icrası haqqında" qanun layihəsinə və dövlət büdcəsinin icrasına dair illik hesabata rəyində əksini tapdığını bildirir.

Müəllifin deməsinə görə, 2018-ci ildə iri dövlət vergiödəyiciləri üzrə dövlət büdcəsinə daxilolmalarla həmin müəssisə üzrə dövlət büdcəsindən icra edilmiş xərclərin müqayisəsi heç də ürəkaçan bir mənzərə yaratmır.

Müəllif deyir ki, bu sırada "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC xüsusi diqqət çəkir, belə ki, 2018-ci ildə "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin büdcəyə ödədiyi vəsait 15,8 milyon manat olub.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, QSC- nin xərclədiyi vəsait isə bundan 38 dəfə çox, olmaqla, yəni 607,5 milyon manat təşkil edib.

Müəllifin vurğulamasna görə, ödənilən və xərclənən vəsaitin müqayisəsi baxımından ikinci yerdə "Azərsu" ASC qərarlaşıb.

Məqalə müəllifi deyir ki, 2018-ci ildə "Azərsu" ASC-nin büdcəyə ödənişi 27,5 milyon manatla yekunlaşıb.

Müəllifə görə, halbuki, bu müəssisəyə büdcədən ayrılan vəsaitlərin həcmi bundan 17 dəfəyə qədər çox, yəni 431,3 milyon manat olub.

Müəllifin deməsinə görə, "Azərenerji" ASC-yə büdcədən ayrılan vəsaitlə bu qurumun büdcəyə ödənişi arasında isə 2,7 dəfə fərq olub.

"Əgər, keçən il "Azərenerji" ASC-yə büdcədən 240,1 milyon manat ayrılıb, büdcəyə ödəniş isə 86,8 milyon manatı keçməyib", müəllif bunu bildirir.

Müəllif bildirir ki, Dövlət Neft Şirkəti üzrə də mənfi saldo qeydə alınıb, belə ki, keçən il Dövlət Neft Şirkəti büdcəyə 1 milyard 425,1 milyon manat ödəniş edibsə, xərci bundan 4 faiz çox - 1 milyard 486,4 milyon manat olub.

Müəllif deyir ki, cəmi 2 müəssisə bu baxımdan büdcədən ayrılan vəsaitləri qaytara bilib.

Müəllifin deməsinə görə, "Azərbaycan Hava Yolları" QSC-nin büdcəyə ödənişi isə bu quruma büdcədən ayrılan vəsaitdən 3 dəfədən çox olub, yəni 2018-ci ildə "Azərbaycan Hava Yolları" QSC-yə büdcədən 10 milyon manat ayrılıbsa, büdcəyə ödəniş 32,5 milyon manat vəsait ödəyib.

Yazıda vurğulanır ki, "Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" QSC keçən il büdcəyə 30,4 milyon manat ödəniş edib, amma quruma büdcədən quruma ayrılan vəsait 20 milyon manat olub.