Albaniya Tiranada Bəktaşi müsəlmanlarına Vatikan kimi suverenlik verəcək

AP: TİRANA, Albaniya (AP) - Albaniyanın baş naziri Edi Rama bazar günü bildirib ki, ölkəsi Tiranada yerləşən “Bəktaşi müsəlmanları” İslam sufi ordenini mötədillik, tolerantlıq və dinc yanaşı yaşayışı təşviq edəcək suveren bir dövlətə çevirəcək.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatında çıxış edən Rama qeyd edib ki, kiçik Qərbi Balkan ölkəsi olan Albaniyanın İkinci Dünya müharibəsi zamanı yəhudi qaçqınları nasistlərdən xilas edib, üç il əvvəl Taliban hakimiyyəti ələ keçirdikdən sonra əfqanlara sığınacaq verib.

Albanlar “insanlığa məhəbbəti təcəssüm etdirən” Tereza Ananı dünyaya bəxş etməkdən qürur duyurlar.

"O, bizə dedi ki, hamımız böyük işlər görə bilmərik, amma hamımız böyük sevgi ilə kiçik şeylər edə bilərik". “Bu, bizi Bəktaşi dünya ordenini mötədillik, tolerantlıq və dinc yanaşı yaşamanın yeni mərkəzi kimi paytaxtımız Tiranada suveren dövlətə çevrilməsini dəstəkləməyə ruhlandırır”.

Albaniyanın 2,4 milyon əhalisinin təxminən 50%-i müsəlmandır, qalanları katoliklər, pravoslav xristianlar və digər kiçik icmalardır. Ölkə dini harmoniya və dinc yanaşı yaşaması ilə tanınır.

Son siyahıyaalmaya görə, Bektaşi müsəlmanları ölkədəki müsəlmanların təxminən 10%-ni təşkil edir.

Sərəncamın suverenliyi qanuni olaraq necə verəcəyi dərhal açıqlanmayıb. Lakin Bəktaşi ordeni bu addımı qlobal dini tolerantlığı təşviq edən yeni dövrün başlanğıcı hesab etdiyini bildirib.

“Bu tarixi addım Bektaşi ordenini onun çoxəsrlik mötədillik və mənəvi inklüzivlik mədəniyyətini qorumağa sadiq olan suveren, özünü idarə edən bir dövlət kimi tanımağa yönəlib”, - bəyanatda deyilir.

Məlumatda deyilir ki, Bəktaşi ordeni Vatikanın suverenliyi ilə eyni suverenlik əldə edəcək və dini və inzibati məsələləri Albaniyadan asılı olmayaraq həll edəcək.

Vətəndaşlıq yalnız yüksək rütbəli dini liderlərə və dövlətin idarə olunmasında iştirak edən şəxslərə veriləcək, rəhbərlik isə Bəktaşi başçısı Baba Mondi və onun dini və inzibati fəaliyyətlərinə nəzarət edəcək şura tərəfindən həyata keçiriləcək.

“Yeni dövlət mənəvi liderlikdən başqa heç nəyə can atmayacaq”, - bəyanatda deyilir.

Bəktaşi ordeni 13-cü əsrdə Osmanlı İmperiyasında yaranıb. Bəktaşilər 15-ci əsrdə, Osmanlı sultanının ev qoşunlarını təşkil edən elit piyada birlikləri olan Yeniçərilər Korpusunda orden hakim olduğu zaman siyasi əhəmiyyət qazandı. Türkiyə Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra onun lideri Kamal Atatürk Diyanət İşləri Başçılığına daxil olmayan dini qurumları qadağan etdi və Bəktaşi icmasının mərkəzi Albaniyaya köçdü və orada siyasətə keçdi. Onun üzvlərindən biri İsmayıl Kemali 1912-ci ildə Albaniyanın Osmanlı İmperiyasından müstəqilliyini elan etdi.